کتاب شوکران شیرین | اسدالله امرایی | داستان سوزن‌بان

«شاید از قدیم‌الایام که حرف حق را تلخ می‌انگاشتند و حقیقت‌گویان را تلخک و مجنون نما، گریزگاهی می‌جسته‌اند که هر کس حرف حقی زد درازش نکنند؛ چرا که بر مجنون حرجی نبود!»

این جمله‌ها، نخستین جمله‌‌های مقدمه‌ی کتاب شوکران شیرین هستند. مجموعه‌ای از آثار طنزپردازان جهان که هر کدام، به شیوه‌ی خاص خود، شکل ویژه‌ای از آثار طنز را خلق کرده‌اند.

مقدمه، توسط اسدالله امرایی نوشته شده. البته، هر داستان، مترجم خود را دارد و ایشان، زحمت گردآوری کتاب را برعهده داشته‌اند.

کتاب شوکران شیرین به همت نشر مروارید، از ناشران قدیمی کشورمان منتشر شده و هم‌اکنون چاپ پنجم آن در بازار موجود است (شهر کتاب آنلاین).

این بار، در پاراگراف فارسی متمم، به سراغ یکی از داستان‌های این کتاب با عنوان سوزن‌بان، رفته‌ایم. این داستان، توسط خوان خوزه آرئولا (Juan Jose Arreola) نوشته شده و آقای عبدالله کوثری از مترجمان پرکار و نیز ویراستاران نامی کشورمان، آن را ترجمه کرده‌اند.

بخش‌هایی از داستان سوزن‌بان

در داستان کوتاه سوزن‌بان، روایت مردی را می‌شنویم که خود را به موقع به ایستگاه قطار می‌رساند تا به شهری که نویسنده آن را شهر T می‌نامد، سفر کند.

نام مرد را هم نمی‌دانیم؛ چون از او با عنوان غریبه یاد می‌شود.

پیرمرد ظاهری شبیه سوزن‌بان‌ها دارد؛ با فانوسی کوچک. آن‌قدر کوچک که شبیه اسباب‌بازی است.

وقتی پیرمرد می‌بیند که غریبه، واقعاً منتظر قطار است به او می‌گوید که انگار، خیلی وقت نیست که در این مملکتی. برو در مهمان‌خانه اتاقی بگیر تا قطار بیاید. یک ماهه بگیری ارزان‌تر در می‌آید.

داستان سوزن‌بان از این‌جا وارد بخش عجیب‌تر خود می‌شود. تا این لحظه فکر می‌کردیم قطار آن روز، باید همان‌روز بیاید؛ اما ظاهراً چنین نیست.

بخشی از داستان را بخوانید:

کم کم، مسافر بلیط‌ به‌دست می‌‌فهمد که ماجرا به این سادگی نیست. مرد سوزن‌بان به او می‌گوید که خیلی از مسافر‌ها، یک دسته بلیط به مقصد همه‌ی ایستگاه‌های مملکت خریده‌اند که از هر کدام به کارشان آمد استفاده کنند.

سوزن‌بان در جایی به غریبه می‌گوید:

داستان ادامه پیدا می‌کند و سوزن‌بان حرف‌های بیشتری درباره‌ی قطار می‌گوید:

سوزن‌بان می‌گوید که مدیریت راه‌آهن، امیدوار است مسافران، بالاخره بحث مبداء و مقصد را رها کنند و از همین نکته که سوار قطار هستند لذت ببرند.

او حتی توضیح می‌دهد که خیلی جاها، لوکوموتیوران به مسافرها می‌گوید که جایی برای بازدید هست و مسافرها می‌توانند پیاده شوند. وقتی مسافرها پیاده و دور شدند، قطار با تمام سرعت فرار می‌کند.

این مسافرها، مجبور می‌شوند همان‌جا بمانند و زندگی جدیدی آغاز کنند و به این شیوه، شهرها و روستاهای جدید ساخته می‌شود.

در این میان، می‌فهمیم که مرد، سوزن‌بانی بازنشسته است و خودش هرگز سوار قطار نشده. حتی آرزوی سوار قطار شدن هم ندارد.

پیرمرد وقتی دوباره مقصد غریبه را می‌پرسد، او می‌گوید که می‌خواهد به شهر X برود و ما متوجه نمی‌شویم که پیرمرد را سرکار گذاشته، یا واقعاً قانع شده که برای چنین قطاری، چنان مقصدی بهتر است.

داستان،‌ با شنیدن سر و صدای قطار، به پایان می‌رسد.

بی‌آن‌که بفهمیم، پیرمرد آن قصه‌ها را صرفاً از سر فراموشی و خیال‌بافی پیری می‌گفت یا قطاری که می‌رسد،‌ قرار است مسافر را به نا‌کجاآباد ببرد.

در کتاب شوکران شیرین، کارهایی از بسیاری نویسندگان دیگر، از جمله ساراماگو (نویسنده کتاب کوری) و #ایتالو کالوینو هم می‌بینیم و می‌خوانیم.

[ فایل مرتبط: فایل PDF نسخه انگلیسی داستان Switchman ]