کتاب سولاریس و چند پاراگراف از آن

۱۳ نظر برای کتاب سولاریس و چند پاراگراف از آن

پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

نویسنده‌ی دیدگاه : طاهره خباری



من رمان سولاریس را نخوانده‌ام، ولی توضیحات متمم درباره‌ی مفهوم اقیانوس مورد اشاره استانیسلاو لِم، خیلی جالب بود.

اقیانوسی که به‌رغم اینکه متشکل از انسان‌ها است، خود انسان‌ها از درک رفتارهای کلی آن عاجز هستند. شاید به همین دلیل است که آقای لِم می‌گوید سرنوشت یک انسان می‌تواند بامعنی باشد و سرنوشت چندصد نفر، تا حدی معنادار است ولی نمی‌توان برای سرنوشت صدها هزار و میلیون‌ها انسان، معنایی ارائه کرد.

 

***

هر نوع تلاش برای درک هر موجود دیگری، با آنتروپومورفیسم ما (خود انسان‌انگاری ما) به بن‌بست می‌رسد.

وقتی از موجودی حرف می‌زنیم که انسان نیست، نمی‌توانیم انگیزه‌های غیر انسانی را در آن درک کنیم یا تشخیص دهیم.

برداشت من از این جملات این است که ما هر موجودی را که می‌بینیم، او را با خودمان مقایسه می‌کنیم و هوشمندی و آگاهی و ادراک، و به‌طور کلی تمام توانایی‌هایش را با معیارهای انسانی خودمان می‌سنجیم و بعد می‌گوییم که آن جاندار باهوش‌ است و دیگری اصلاً بهره‌ای از هوش نبرده است.

این درحالی است که هوش، آگاهی، ادارک و مفاهیمی از این نوع، همگی مفاهیمی مجرد و ساخته‌ی ذهن انسان هستند و توانایی‌های این چنینی در انسان‌ها، تنها می‌تواند در جامعه‌ی انسانیِ خود انسان‌ها کاربرد داشته باشد و نباید به شکل ساده‌انگارانه‌ای تمامی توانایی‌های انسانی را به سایر موجودات تسری و تعمیم داد.

به قول دنیل دنت: «اگر زنبور عسل، از کلمات برای ارسال و دریافت پیام استفاده نمی‌کند، الزاماً به معنای این نیست که توانایی شناختی آن کمتر از ماست. بلکه شاید صرفاً لازم نداشته که پیام‌ها را از طریق کلمات مبادله کند.»

از طرفی شاید همین خود انسان‌انگاری ما انسان‌هاست که باعث می‌شود در کشف دنیاهای جدید هم در جستجوی موجوداتی از جنس خودمان باشیم تا بتوانیم باز همان مقایسه‌هایی که در روی زمین و در برخورد با موجودات زمینی داشته‌ایم را با موجودات کشف شده‌ی احتمالی در آینده نیز داشته باشیم.

 
تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
.