معرفی چند کتاب گیمیفیکیشن (تحلیل بازی‌ها / آموزش بازی سازی)

اگر به دنبال کتابی برای آموزش بازی سازی هستید که تا حد امکان، از جنبه‌های فنی و تکنولوژیک فاصله گرفته و واقعاً به زیرساخت‌ها و مبانی علمی گیمیفیکیشن بپردازد، قطعاً کتاب Gamify نوشته‌ی برایان برک، باید در فهرست گزینه‌های شما باشد.

برایان برک کتاب بازی سازی خود را به دو بخش اصلی تقسیم کرده است.

در یک بخش به ارزش و اهمیت بازی سازی پرداخته و در بخش دوم به طراحی بازی توجه کرده است.

انگیزش و انگیزه شناسی، معناسازی، تغییر رفتار، توسعه مهارتهای فردی و ترغیب به نوآوری، از جمله نکاتی است که او تحت عنوان اهمیت بازی سازی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.

کتاب Gamification by Design نوشته گیب زیکرمن هم از جمله کتابهای کلاسیک در زمینه گیمیفیکیشن و بازی سازی محسوب می‌شود.

زیکرمن در این کتاب، علاوه بر معرفی و آموزش مبانی و مفاهیم بازی سازی، برخی جنبه‌های فنی و اجرایی را هم مورد توجه قرار داده است.

انگیزه‌ها در بازی، بازی‌های اجتماعی، ابزارهای درگیر کردن ذهنی بازی‌کنندگان، دینامیک بازی‌ها و مرور برخی از مثالهای گیمیفیکیشن، از جمله عناوین کتاب زیکرمن هستند.

اگر چه حجم کتاب Gamification by Design کمتر از ۲۰۰ صفحه است و به نسبت کتابهای مشابه در این موضوع، کتاب کوچکی به نظر می‌رسد، اما گیب زیکرمن کوشیده است در همین حجم، تقریباً تمام مفاهیم کلیدی و زیربنایی را مورد اشاره قرار دهد.

اگر با کلمات کلیدی مربوط به گیمیفیکیشن یا بازی سازی در فضای وب فارسی و انگلیسی بگردید، احتمالاً به کتاب زیبای نیر ایال تحت عنوان Hooked نمی‌رسید.

با این حال، کتاب Hooked یکی از منابع ارزشمند برای یادگیری مفاهیم کلیدی بازی سازی است.

ما بخش‌هایی از این کتاب را قبلاً در فایل صوتی مدیریت توجه و اقتصاد توجه مورد استفاده قرار داده‌ایم، اما محور اصلی کتاب، شیوه‌های درگیر کردن ذهنی مخاطبان است. عنوان به قلاب افتاده یا Hooked هم از همین‌جا گرفته شده است.

سهم قابل توجهی از مثالهای گیمیفیکیشن در کتاب Hooked، به درگیر کردن کاربران در شبکه های اجتماعی اختصاص داده شده است. اگر چه حوزه‌های دیگر هم از دیدگاه او دور نمانده‌اند.

نیر ایال و راین هوور نویسندگان کتاب، ایجاد و تقویت عادت را محور اصلی بازی سازی در نظر گرفته‌اند.

به همین علت، اگر با مکتب رفتارگرا در روانشناسی و کسانی مانند بی اف اسکینر آشنا باشید، هنگام خواندن کتاب Hooked احساس می‌کنید با نسخه‌ی مدرن اسکینر (که البته با دنیای فناوری اطلاعات هم به خوبی آشناست) هم‌کلام شده‌اید.

معرفی کامل‌تر و توضیحات بیشتر درباره کتاب Hooked

دن اریلی برای دوستان عزیز متممی، چهر‌ه‌ای آشناست.

ما به بهانه‌های مختلف، به سراغ نوشته‌ها و تحلیل‌های او می‌رویم و مجموعه مثال‌ها و تحلیل‌های دن اریلی، از جمله پرطرفدارترین درس‌ها و بحث‌های متمم است.

او دو کتاب اصلی در زمینه‌ی تصمیم های غیرعقلایی و یا اصطلاحاً نابخردانه یا Irrational در انسان‌ها دارد.

یکی از کتاب‌ها Predictably Irrational است که تحت عنوان نابخردی‌های پیش‌بینی پذیر به فارسی هم ترجمه شده است.

کتاب Upside of Irrationality هم، موضوعات مشابه دیگری را مورد بحث قرار می‌دهد و در فارسی با عنوان جنبه مثبت بی‌منطق بودن ترجمه و منتشر شده است.

محتوای این دو کتاب چنان نزدیک هستند که حتی ترکیبی از فصل‌های آنها هم به عنوان طعمی از نابخردی تنظیم و منتشر شده است.

از آنجا که گیمیفیکیشن، بیش از منطق، احساس انسان‌ها را هدف قرار می‌دهد و به درگیری ذهنی مخاطبان یا مشتریان یا شرکت‌کنندگان در بازی می‌پردازد، این کتابها می‌توانند چارچوبی علمی و راهنمایی عملی برای مهندسی رفتار انسان‌ها باشند.

یکی دیگر از کتابهای گیمیفیکیشن که امروز به صورت گسترده مورد استفاده و مراجعه قرار می‌گیرد، کتاب آقای یو کای چو (Yu Kai Chu) است.

یو کای چو کتابی به نام Actionable Gamification تالیف کرده است و در آن مدلی هشت وجهی به نام Octalysis را معرفی کرده است.

اصطلاح Octalysis از ترکیب واژه‌های Octa به معنای عدد ۸ و Analysis به معنای تحلیل گرفته شده است. بنابراین شاید بتوان مدل یو کای چو در کتاب Actionable Gamification را مدل هشت وجهی تحلیل بازی نامید.

یو کای چو بر این باور است که بخش قابل توجه کتابها و مقالات گیمیفیکیشن، به جنبه‌های فنی و عملیاتی آن پرداخته‌اند.

به همین علت، او کتابش را حول محور انگیزه‌ها و انگیزاننده‌های انسانی قابل استفاده در بازی سازی تالیف و تدوین کرده است.