معنی ابتکار عمل چیست؟ چگونه ابتکار عمل را در خود پرورش دهیم؟
- بتوانند ابتکار عمل را تعریف کرده و ابعاد ابتکار عمل را فهرست کنند.
- بتوانند برای ابتکار عمل در محیط کار مثال بزنند و در میان اطرافیان خود، افرادی را که آغازگر بوده و دارای ابتکار عمل بالا هستند، تشخیص دهند.
- نمونه‌هایی را از مواردی که در زندگی شخصی یا محیط کار، ابتکار عمل به خرج داده‌اند به‌خاطر بیاورند و مرور کنند.
- به عنوان مدیر یا سرپرست سازمان یا تیم، فضایی ایجاد کنند که افراد دارای ابتکار عمل، با اصطکاک و مقاومت کمتری روبرو شوند.
در درس پرورش استعدادها، قرار است یک دفتر یادداشت را با عنوان داشته‌های من به ثبت و بررسی توانمندی‌های خودمان اختصاص دهیم و از آن، به عنوان ابزاری برای خودشناسی و برنامه ریزی برای توسعه توانمندی‌هایمان استفاده کنیم.
می‌خواهیم این دفتر یادداشت را با موضوع ابتکار عمل و آغازگر بودن آغاز کنیم. چون این ویژگی یکی از مهم‌ترین توانمندی‌هایی است که می‌تواند ما را از دیگران متمایز کند.
همچنین بر خلاف استعدادهای تعریف شده توسط جانسون اوکانر، مطالعات و تحقیقات فراوان، نشان داده‌اند که این توانمندی قابل پرورش است و اگر برایش وقت بگذاریم، میوه و حاصل این تلاش‌ها را در کار و زندگی‌مان می‌بینیم.
معنی ابتکار عمل چیست؟
اصطلاح ابتکار عمل (به انگلیسی: Initiative) برای بسیاری از ما چندان آشنا نیست. آغازگر بودن را شاید بهتر بفهمیم و درک کنیم؛ اما ابتکار عمل به آغازگر بودن محدود نمی‌شود. بنابراین شاید بهتر باشد ابتدا کمی درباره‌ی این اصطلاح صحبت کنیم.
برای این‌کار چند جمله‌ی نسبتاً آشنا را انتخاب کرده‌ایم تا آنها را بخوانید و کاربردهای اصطلاح ابتکار عمل را مرور کنید:
حالا کمی بیشتر فکر کنید و ببینید که آیا تا کنون به معنی ابتکار عمل یا به‌دست گرفتن ابتکار عمل (به انگلیسی: Taking Initiative) فکر کرده‌اید؟ آیا آن را به شکلی آگاهانه به‌کار برده‌اید و در متن‌ها خوانده‌اید؟ یا اینکه به سادگی از روی آن عبور کرده و هرگز به مفهومش فکر نکرده‌اید؟
چند مثال ساده از ابتکار عمل و آغازگر بودن
ابتکار عمل را در دو سطح ساده و پیچیده می‌توان بررسی کرد.
منظور از سطح ساده، رفتارهای کوچکی است که در زندگی روزمره، در محیط خانه و محل کار از خود نشان می‌دهیم.
ابتدا چند مثال از این نوع ابتکار عمل یا رفتار آغازگرانه یا پیش‌قدم شدن را مرور می‌کنیم و سپس، به سراغ مصداق‌های پیچیده‌تر می‌رویم:
برای بسیاری از ما پیش آمده که هنگام حضور در یک سخنرانی، شاهد قطع شدن برق سالن باشیم.
یا وقتی در کلاس درس حاضر شده‌ایم، ماژیک و تخته‌پاک‌کن نباشد و لازم شود که کسی برای پیدا کردن و آوردن آنها اقدام کند.
کارهای ساده مانند پخش‌کردن کاغذها، فرم‌ها و پرسشنامه‌ها در جلسات هم، نمونه‌ی دیگری از کارهایی هستند که اگر متصدی و مسئول مشخص نداشته باشند، لازم است فرد یا افرادی در جلسه، برای انجام آنها داوطلب شوند.
این ساده‌ترین سطح ابتکار عمل (Initiative) است. سطحی که می‌توان آن را به آغازگر بودن (Self-starter) تعبیر کرد.
چند مثال ابتکار عمل (از ساده به پیچیده)
بعد از مثال‌های خیلی ساده‌ی ماژیک و تخته‌پاک‌کن، تعدادی مثال کاربردی‌تر در محیط کار را با هم مرور می‌کنیم.
قضاوت درباره‌ی سادگی و پیچیدگی مثال‌ها، کمی ذهنی و سلیقه‌ای است. اما کوشیده‌ایم مثال‌های زیر، از ساده به پیچیده مرتب شده باشند:
آب معدنی نداریم
قرار است مدیر شرکت تا دقایقی دیگر، مهمان داشته باشد. معمولاً برای پذیرایی مهمان‌ها از آب معدنی استفاده می‌شود و مسئول خرید آب معدنی هم آبدارچی شرکت است که امروز مرخصی است.
منشی یا مسئول دفتر مدیر، به محض اینکه متوجه می‌شوند آب در یخچال نیست، با سوپرمارکت نزدیک شرکت تماس می‌گیرد و آب سفارش می‌دهد.
تسمه پاره شده
تسمه‌ی دستگاه سمباده‌ی کارگاه پاره شده است.
تعمیرکار کارگاه مشغول یک دستگاه دیگر است. کارگر می‌تواند به این بهانه کمی استراحت کند تا تعمیرکار بیاید و آن را تعویض کند.
اما با توجه به اینکه تعویض تسمه کاری تخصصی نیست و روش آن را هم از تعمیرکار آموخته است، خودش با هماهنگی تعمیرکار، تسمه را عوض میکند.
اجازه بدهید از چند جای دیگر هم استعلام بگیرم
در یک شرکت، سرپرست واحد اداری، مسئولیت خرید کاغذ را بر عهده دارد و معمولاً کاغذ‌های مصرفی را از فروشگاهی که چند خیابان پایین‌تر است، خریداری میکند.
با توجه به نوسانات ارزش ریال در برابر دلار، قیمت‌ها پیوسته تغییر می‌کنند و قیمت متعارفی برای کاغذ وجود ندارد.
سرپرست اداری این بار وقتی به فروشنده مراجعه میکند و قیمت را می‌شنود، احساس میکند که بهتر است از چند فروشنده‌‌ی دیگر هم استعلام بگیرد.
چون خرید کاغذ، یک خرید تکراری است و اگر جایی پیدا شود که قیمت‌ها را کمتر گران کرده باشد، صرفه‌جویی قابل‌توجهی انجام می‌شود.
بچه‌ها مواظب باشید اشتباه من را تکرار نکنید
شرکت امروز ده دستگاه پرینتر جدید برای واحد‌های مختلف خریده و تحویل آنها داده است.
یکی از همکاران شرکت، کاغذی را که کمی گوشه‌ی آن خم شده در پرینتر قرار داده و ناخن‌های مکانیکی پرینتر شکسته است. دستگاه‌های قبلی، قوی‌تر بودند و در چنین حالتی، حداکثر اتفاقی که می‌افتاد گیر کردن ساده‌ی کاغذ بود و می‌شد آن را به سرعت برطرف کرد.
کسی که این شکستن ناخن مکانیکی را تجربه کرده، به اتاق‌های دیگر سر می‌زند و به واحدها می‌سپارد که لطفاً مراقب باشید کاغذ‌هایی که تا شُدگی دارند را داخل پرینتر نگذارید. این‌ها از نسل قبلی حساس‌تر هستند و ناخن‌هایشان سریع می‌شکند.
مشکل را همه می‌دانیم. راهکار چیست؟
همکاران داخل جلسه‌ی شرکت نشسته‌اند و در مورد اینکه چقدر کیفیت نیروی انسانی بد شده و نمی‌شود هیچ فرد به‌درد‌بخوری را پیدا کرد صحبت می‌کنند.
سفره‌ی دردِ دل باز شده و همه سرگرم شده‌اند و و هر کس خاطره‌ای را از جایی نقل میکند.
بالاخره یک نفر می‌پرسد: خوب. حالا دقیقاً چه کار کنیم؟ باید سیستم آموزش خودمان را قوی‌تر کنیم؟ یا واحد مدیریت منابع انسانی باید روش‌های بهتری را برای جستجو و جذب به کار بگیرد؟ اگر هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم، موافقید که فعلاً پروژه‌ی جدیدی را که دیروز پیشنهاد شده، قبول نکنیم؟ درست است که سود آن خوب است، اما الان نمی‌شود برایش نیرو پیدا کرد.
به نظرم به جای آن، الان برنامه‌ای برای جذب و توسعه‌ی نیروی انسانی بنویسیم و اجرای آن را شروع کنیم.
همه‌ی مثال‌های فوق، مصداق‌های بیرونی آغازگری هستند. اما مصداق‌های درونی هم وجود دارند.
آیا ممکن است بدون هرگونه احساس نیاز، شروع کنم و زبان فرانسه بخوانم؟
آیا ممکن است یک نشریه معماری و دکوراسیون داخلی بخرم و مطالعه کنم؟
آیا ممکن است تصمیم به پیاده روی بگیرم؟ بدون اینکه احساس خستگی کرده باشم یا اینکه کسی این کار را به من پیشنهاد داده باشد؟
در ادامه‌ی درس به تعریف ابتکار عمل و ابعاد ابتکار عمل می‌پردازیم و تعدادی نکته و سوال را مطرح می‌کنیم.
شما می‌توانید به تدریج با خواندن این نکته‌ها و سوال‌ها، ارزیابی خودتان را میزان ابتکار عمل خود برای خودتان یادداشت کنید.
یکی از بزرگ‌ترین نام‌ها در زمینه‌ی ابتکار عمل و مفاهیم وابسته به آن، مایکل فریزه است. او در مقاله‌های متعدد به بحث در این‌باره پرداخته و ابتکار عمل و آغازگری را از زوایای مختلف بررسی کرده است (مثلاً این مقاله).
قوی‌ترین مفهوم پردازی انجام شده از ابتکار عمل یا Initiative هم توسط فریزه انجام شده است (البته فریزه، از اصطلاح ابتکار عمل فردی یا Personal Initiative استفاده میکند).
فریزه ابعاد ابتکار عمل را با سه مولفه به شرح زیر تعریف میکند:
دوست عزیز.
درسهای مرتبط با استعدادیابی و پرورش استعدادها برای کاربران آزاد متمم در نظر گرفته شده‌اند.
بنابراین دسترسی به آنها نیازمند پرداخت هزینه نیست و صرفاً لازم است نام کاربری و کلمه‌ی عبور خود را تعریف کنید:البته مطالعه‌ی درسهای استعدادیابی و انجام پروژه استعدادیابی برای دسترسی به درسهای پرورش استعداد ضروری است. پس:
- گام اول: ثبت نام
- گام دوم: مطالعه درسهای پایه‌ی استعدادیابی
- گام سوم: انجام پروژه استعدادیابی
- گام چهارم: مطالعه‌ی درسهای پرورش استعدادها (از جمله همین درس)
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به جمع اعضای ویژه‌ی متمم می‌پیوندید و به درسهای بسیاری از جمله درسهای زیر دسترسی پیدا می‌کنید:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مفاهیم پرورش استعدادها به شما پیشنهاد میکند:
- پرورش استعدادها | استعدادیابی پیشرفته
- عوامل و موانع پرورش و شکوفایی استعدادها
- دفتر یادداشت برای مدیریت استعدادها
- پرورش استعدادها – داشته های من چیست؟
- کتاب پنج نقطه قوت برتر خود را بشناسید | استعدادیاب کلیفتون (تست گالوپ)
- معنی ابتکار عمل چیست؟ چگونه ابتکار عمل را در خود پرورش دهیم؟
- آیا من آینده نگر هستم؟
- تو هم میتوانی در این بازی باشی
- تهدیدهای تلاش برای پرورش دیگران
- توانمندی در جلب دوستی و رابطه سازی با دیگران
- آیا رقابت جویی جزو توانمندی‌های من است؟
- پرورش استعدادها: فهرستی الهام بخش از حدود هفتاد توانمندی متفاوت
- کتاب المنت و کتاب یافتن جوهر درون | کن رابینسون
سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟
نویسنده‌ی دیدگاه : معصومه خزاعی
امروز بعدازظهر داشتم پاسخ تمرین "داشته های من چیست؟ "را می نوشتم و بعد از فهرست کردن آنها، یک سری مواردی را با همکارم مطرح کردم که در نوشتن عنوان آنها نمی توانستم نام گذاری مناسبی داشته باشم والان با خوندن این مطلب می توانم عنوان آغازگر بودن را به لیست داشته هام اضافه کنم. در این خصوص یک مورد رو خدمت دوستان عرض می کنم.
- فضای فیزیکی اداره ما پارتیشن بندی است و بدیهی است با وجود 30 نفر پرسنل و ورود و خروج ارباب رجوع، سر و صدا انکار ناپذیر است. در هفته گذشته صدای بلند زنگ گوشی موبایل یکی از همکاران (طی چند مرتبه در یک روز) که دقیقا اتاقش کنار اتاق ما هست موجب بهم خوردن تمرکز و آشفتگی من و دیگر همکاران شده بود ولی ظاهرا بقیه حاضر به اعتراض نبودند و در نتیجه از پشت میزم بلند شدم و به اتاقشان رفتم و از ایشان بالغانه خواستم یا صدای زنگ گوشی را کمتر کنند یا سایلنت کنند و یا پاسخگوی تلفنش باشد که البته ایشان هم پذیرفتند.
نکته ارزشمندی را هم متمم عزیز یادآوری کردند اینکه هنر ما این است که ببینیم برای جایی که در آن زندگی (یا کار) می‌کنم، کدام واحد پولی راحت‌تر هزینه می‌شود. اگر در جیبم پول یا پول‌هایی دارم که اینجا مشتری ندارد، باید به سرزمینی مهاجرت کنم که در آنجا، این واحد پولی، مشتری داشته باشد.
و اکنون برایم قابل درک است که چرا گه گاهی در بعضی از روابط از اینکه بایستی همیشه من شروع کننده کاری باشم از درون دلخور می شدم؟ بهتر است بجای دلخوری به فکر مهاجرت و انجام عملی با ارزش اقدام کنم.