مدیریت تجربه مشتری | تاریخچه و تعریف تجربه مشتری
کتابی میخرید و زمانی که به دستتان میرسد، میبینید جلد آن پاره یا خم شده است.
منشی روانپزشکتان به شما ساعت هفتوربع عصر وقت میدهد و تأکید میکند که به موقع در مطب باشید. اما در نهایت ساعت ده شب نوبتتان میشود.
از تاکسیهای اینترنتی استفاده میکنید و پول نقد همراهتان نیست. اما راننده اصرار میکند که پول نقد نیاز دارد و در نهایت، فقط وقتی میپذیرید مبلغ کرایه را کارت به کارت کنید، راضی میشود.
البته سمت دیگر ماجرا هم وجود دارد. در یک رستوران از طعم خوب پنیر سالاد تعریف میکنید و وقتی پای صندوق میروید، میبینید بستهی کوچکی از همان پنیر را هم به عنوان هدیه برایتان کنار گذاشتهاند.
یا اینکه با منشی یک شرکت حرف میزنید و بر خلاف انتظار و تصورتان، وقت میگذارد و در سطح یک کارشناس حرفهای شما را راهنمایی میکند.
همهی اینها را با یک اصطلاح میتوان توضیح داد: تجربه مشتری؛ تجربهای که میتواند شیرین، تلخ، بهیادماندگی، خستهکننده، فرساینده یا امیدوارکننده باشد.
هدف از درس حاضر این است که شما با مفاهیم زیر آشنا شوید:
- تاریخچه مدیریت تجربه مشتری
- اهمیت مدیریت تجربه مشتری در کسب و کار
- تعریف تجربه مشتری
تجربه مشتری یا Customer Experience یکی از اصطلاحات رایج در دهههای اخیر است؛ اصطلاحی که گاه آن را به شکل CX هم خلاصه میکنند.
مثل بسیاری از مفاهیم مدیریتی که به تدریج کلمهی «مدیریت» هم به ابتدای آنها افزوده شده، اصطلاح مدیریت تجربه مشتری هم در ادبیات مدیریت رواج یافته و کتابها و مقالههای بسیاری را هم با موضوع Customer Experience Management یا CEM در بازار مشاهده میکنیم.
ما در این درس ابتدا به تاریخچه مدیریت تجربه مشتری میپردازیم و به این پرسش مهم پاسخ میدهیم که: «چرا تجربه مشتری در سالهای اخیر تا این حد مهم شده است؟»
سپس میکوشیم اصطلاح «تجربه مشتری» را دقیقتر تعریف کنیم و به سراغ شاخص های تجربه مشتری برویم.
پس از آشنایی با مفهوم تجربه مشتری، در درس بعد به سراغ اندازه گیری تجربه مشتری و بهبود تجربه مشتری خواهیم رفت.
تاریخچه مدیریت تجربه مشتری
قبل از اینکه وارد جزئیات بیشتری دربارهی تجربه مشتری بشویم، بهتر است کمی دربارهی تاریخچه بحث تجربه مشتری حرف بزنیم و ببینیم این موضوع کی و چگونه به وجود آمد.
اجازه بدهید چند مرحلهی تاریخی در مدیریت کسب و کار را با هم مرور کنیم. آنچه در ادامه میگوییم، یک روند قطعی و مطلق و محکم نیست. اما میتواند جایگاه مدیریت تجربه مشتری را برایمان شفافتر کند.
با مرور آنچه در دو قرن اخیر در دنیای کسب و کار گذشته به نتیجه میرسیم که تفکر حاکم بر کسب و کارها طی هر مقطع زمانی اولویت متفاوتی را دنبال کرده است:
دوست عزیز. مطالعه مجموعه درسهای مدیریت بازاریابی، صرفاً برای کسانی امکان پذیر است که از هر دو ویژگی زیر برخوردار باشند:
- کاربر ویژه متمم باشند.
- پروژه درس ارزش آفرینی را انجام داده باشند و پروژه آنها پذیرفته شده باشد.
البته اگر کاربر ویژه متمم باشید، به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که فهرست آنها را میتوانید در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درسها و مطالب مطرح شده، ما فکر میکنیم شاید بهتر باشد درسهای دوره مدیریت کسب و کار (MBA) متمم را به شکل منظم بخوانید؛ یا لااقل ابتدا مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
تعریف تجربه مشتری
وقتی از تجربه مشتری حرف میزنیم، همهی ما کمابیش میدانیم منظورمان چیست.
مثالهای ابتدای درس را مرور کنید. به سادگی مشخص است که بعضی از آنها تجربهای خوب و برخی دیگر تجربهای بد یا نامطلوب ساختهاند.
حتماً بارها چنین جملههایی را به کار بردهاید:
- خرید از سایت … واقعاً تجربهی بدی بود
- اقامت در هتل … واقعاً یک تجربهی بهیادماندنی بود
- تجربهی شیرین دورانی که ماشین … را سوار میشدم هرگز فراموش نمیکنم
- برخورد کارمندهای خدمات پس از فروش شرکت … آنقدر بد بود که روی کل تجربهی خریدم تأثیر گذاشت
حالا با در نظر گرفتن اینکه تا این حد اصطلاح «تجربه خرید» را راحت به کار میبرید، کمی فکر کنید و ببینید میتوانید آن را تعریف کنید؟
اگر تعدادی از مقالات مرتبط با مدیریت تجربه مشتری را بررسی کنید، متوجه میشوید که بر روی تعریف تجربه مشتری اتفاقنظر چندانی وجود ندارد و هر کس بسته به دغدغهها و سلیقهی خود آن را به شکل متفاوتی تعریف کرده است (+/+/+/+).
میتوان گفت بحث بر سر این موضوع در میان دانشگاهیان همچنان داغ است و به نظر نمیرسد قرار باشد تعریف ثابت و مشخصی از این اصطلاح در اختیار ما قرار دهند.
ما در متمم با بررسی مقالههای متعددی که در این زمینه منتشر شده، تعریف زیر را که ترکیبی از نظر چند صاحبنظر است به عنوان معیار در نظر میگیریم (+). ابتدا تعریف را بخوانید تا در ادامه هر یک از جملات آن را توضیح دهیم.
تعریف تجربه مشتری
تجربهی مشتری یک ادراک و برداشت کاملاً شخصی از یک محصول، سازمان یا برند است که ویژگیهای زیر را دارد:
- به شدت شخصی است و درون ذهن فرد شکل میگیرد
- ناشی از مجموعهی تعاملات و برخوردهای فرد با محصول، سازمان یا برند است
- چند لایه است
- میتواند تابع انتظارات باشد
- میتواند در یک بازهی زمانی گسترده ریشه داشته باشد
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت بازاریابی به شما پیشنهاد میکند:
- مدیریت بازاریابی | دوره بازاریابی حرفه ای برای مدیر مارکتینگ
- شرح وظایف مدیر بازاریابی چیست؟ | پیشنهادهایی برای فهرست وظایف مدیر مارکتینگ
- بازاریابی مدرن چیست؟ مقایسه بازاریابی سنتی و مدرن
- تعریف بازاریابی چیست؟ (تعریف مارکتینگ)
- نزدیک بینی بازاریابی | مقالهای دربارهی تفاوت بازاریابی و فروش
- تعریف تحول بازاریابی چیست و به چه علت باید این تحول را بشناسیم؟
- چند مثال از تحول بازاریابی در کسب و کارها
- کاربردهای بازاریابی – بازاریابی در چه زمینه هایی انجام میشود؟
- دموگرافی چیست؟ | تعریف جمعیت شناسی و کاربرد آن
- آمیخته بازاریابی چیست؟
- بازارهای صنعتی چه هستند؟ تفاوت بازار صنعتی و بازار سازمانی و بازار مصرفی چیست؟
- تقسیم بندی بازار و انتخاب بازار هدف
- انواع هدف گذاری بازار و معیارهای انتخاب بازار هدف
- نیچ مارکتینگ چیست؟ چرا باید به سراغ گوشه های دنج بازار برویم؟
- استراتژی محصول چیست و شامل چه بخشهایی است؟
- اهمیت و کاربرد فرایند طراحی و توسعه محصول جدید
- انواع استراتژی قیمت گذاری | آشنایی با روش های قیمت گذاری کالا و خدمات
- جنگ قیمت چیست؟ چگونه میشود با آن مقابله کرد؟
- پروموشن چیست؟ | آشنایی با مفهوم پروموشن در بازاریابی
- کوکاکولا | هوا گرم است، نوشابه گرانتر شده!
- پروموشن فروش چیست؟ آشنایی با انواع پروموشن های فروش
- استراتژی باندلینگ (Bundling) | فروش مجموعهای از محصولات
- مدیریت تقاضا چیست؟ | چرا در بازاریابی به سراغ مدیریت تقاضا میرویم؟
- سه استراتژی مختلف برای ارتباطات بازاریابی
- تعریف ارتباطات بازاریابی چیست؟
- تعریف ارتباطات یکپارچه بازاریابی چیست؟ (IMC)
- مدیریت تجربه مشتری | تاریخچه و تعریف تجربه مشتری
- انواع بازاریابی (واژه نامه)
- تعریف بازاریابی مستقیم و انواع آن
- بازاریابی موتورهای جستجو (SEM) – معرفی مفاهیم
- بازاریابی پایگاه داده (استفاده از اطلاعات مشتریان برای ارتباط با آنها)
- بازاریابی موبایلی (موبایل مارکتینگ)
- همکاری در فروش | افیلیت مارکتینگ چیست و چگونه کار میکند؟
- معرفی فیلیپ کاتلر
- کتاب مدیریت بازاریابی کاتلر و کلر
- کتاب بازاریابی دهان به دهان | اندی سرنوویتز
- برنامه بازاریابی | معرفی کتاب آموزش تدوین مارکتینگ پلن
- نسل سوم بازاریابی | معرفی کتاب فیلیپ کاتلر
- طرح بازاریابی در یک صفحه | راهنمای بازاریابی کسب و کارهای کوچک
- کتاب نسل چهارم بازاریابی | کاتلر نسل چهارم را چگونه تعریف میکند؟
- خرده فروشی چیست؟ آیا تعریف خرده فروشی و ریتیل تغییر کرده است؟
- معرفی کتاب گذر از شکاف | کتابی درباره استراتژی بازاریابی و ورود به بازارهای بزرگتر
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : Parsa.a
به نظر من در حال حاضر در ایران به دلیل شرایط بد اقتصاد و کوچک تر شدن کیف پول, کسب و کارهای مقداری با مقوله تجربه مشتری مشکل دارند چون خودشون هم با عدم نقدینگی دست و پنجه نرم میکنند و بیشتر فضای ذهنی مالکان و یا مدیران این هست که چطوری نقدینگی رو زیاد کنیم و وفادار کردن مشتری با خلق تجربه های ناب و دست اول در اکثر کسب و کارها گزینه دوم و سوم هست.(در خیلی از کسب و کارها هم که میبینم اصلا مطرح نیست و براشون مهم نیست و اصلا نمیدونن چی هست!)
در مورد تجربه خودم در مورد پاسخ به تمرین این درس:
بام لند تهران در اوایل که تاسیس شده بود برای اغلب افرادی که به محیط های شلوغ و باز و متنوع علاقه داشتند فکر میکنم تا اون لحظه در ایران بهترین تجربه ای بود که کسی میتونست از مال های ایرانی (کلا گشت و گذار در مال و نه صرفا خرید کردن) پیدا کنه.
امتیازی که من 2 سال پیش به این محیط میدادم شاید 8 یا 9 بود ولی امروز شاید 6 .
تعامل هایی که باعث شد من امتیاز خوبی بدم حس عمیق مدرنیته و خروج از حالت سنتی بود که در اغلب مال های ایرانی مشاهده میشد (فکر میکنم آغاز این تغیر از اوایل دهه 90 شروع شد). این تعامل ها و باز بودن فضا در کنار بودن در دریاچه چیتگر و از همه مهم تر چیدمان پاساژها و برندهای نسبتا معروف در کنار هم بود.
علاوه بر این محیط سرسبز و نگه داری خوب هم بی اثر نبود و همیشه بوی تازگی از دریاچه و محیط سبز به مشام میرسید.
الان که بهش فکر میکنم میبینم دقیقا نمیتونم بگم چرا و چطوری و با چه المان هایی اون تجربه های خوب ایجاد شد! (ولی میتونم بگم برند خوب بام لند برای من, حاصل ده ها بار استفاده از اون حیطه و نه یک لحظه).
ولی نکته ای که از این درس و از مطالعاتم در کتاب های دیگه فهمیدم این بود که در فرهنگ ما ایرانی ها فقط رسیدن به موفقیت تاکید میشه و ماندن و حفظ موفقیت های بدست آمده اصلا بهشون توجهی نمیشه.
نمونه هایی مانند بام لند در ایران زیاد بودند ولی الان کجا هستن؟!
در واقع ما چندان بهمون یاد ندادن (خودمون هم به خودمون نتونستیم یاد بدیم) که موفق شدن فقط مرحله اوله و حفظ موفقیت بسیار مهم تره.
بام لند امروز شبیه بام لند 2 سال پیش نیست ولی باز به نظرم نسبت به دیگر مال های ایران (به جز یکی دوتا) تجربه بهتری براتون میسازه.
(پیشنهاد میکنم از دوچرخه های اونجا هم استفاده کنید و در شب هم مخصوصا در فصل های بهار و تابستان میتونید تا دیروقت اونجا بمونید و محیط متنوع خوبی داره)
از متمم از بابت این درس تشکر میکنم چون مطالب گفته شده عمق بیشتری در مقایسه با بیشتر مطالب گفته شده تا به امروز داشت و امیدوارم ادامه این مباحث هم گذاشته بشه.
پ.ن: در کتابی میخوندم که نوشته بود مدیریت انتظارات مشتری وظیفه مهمیه که اغلب از اون غافل میشیم.بهترین روش این هست که انتظارات مشتریان خود را پایین نگه داریم و وقتی مراجعه کردند, با گزینه های خوب و نقاط تماس عالی و محصولات خوب و کلا سیستم خوب, اونها رو سوپرایز کنیم. (مثلا اگر انتظار مشتری و مخاطب از ما 4 یا 5 باشه ولی ما در حد 7 یا 8 بهشون خدمات و محصول بدیم).این شوک خوبی که به مشتری وارد میشه موجب وفاداری اون میشه و هیچ وقت لحظه سوپرایز شدن از ذهن پاک نمیشه.