SaaS چیست؟

SaaS یکی از اصطلاحاتی است که در سال‌های اخیر، بسیار بیشتر از گذشته درباره‌اش می‌خوانیم و می‌شنویم. حتی بسیاری از ما، بدون این‌که اصطلاح SaaS را به‌کار ببریم و بدانیم SaaS چیست، از کاربران آن بوده‌ایم.

SaaS مخفف Software as a Service (نرم افزار به عنوان یک سرویس) است و در مقابل Software as a [Physical] Product قرار می‌گیرد.

طی دهه‌های گذشته، با نرم افزار مانند یک محصول فیزیکی برخورد می‌شده است. شما نرم افزار را خریداری می‌کردید و برای تمام عمر، مالک آن می‌‌شدید. نرم افزار خریداری شده را روی کامپیوتر خود یا شبکه های کامپیوتری شرکت نصب می‌کردید و به سادگی آن را به‌کار می‌گرفتید.

شاید برای بعضی از نرم افزارها (مثلاً نرم افزار اتوماسیون فروش یا نرم افزار حسابداری) لازم می‌شد لایسنس چند کاربره خریداری کنید تا چند نفر هم‌زمان بتوانند از برنامه استفاده کنند.

اگر محصول را دانلود نمی‌کردید و بسته‌بندی فیزیکی آن را از فروشگاه‌ها می‌خریدید، حتی شباهت‌های بیشتری میان محصول نرم افزاری و سایر محصولات فیزیکی (مثلاً کتاب یا شیرینی و شکلات) مشاهده می‌شد (+):

بنابراین فایل اجرایی نرم‌افزار، راهنمای نرم‌افزار و زیرساخت سخت افزاری برای اجرای نرم افزار (دسکتاپ و بعداً لپ تاپ) در اختیار شما قرار داشت و بعد از خرید نرم افزار، رابطه‌ی شما با عرضه‌کننده قطع (یا محدود) می‌شد.

از دورانی که باید Microsoft Outlook را روی کامپیوتر خود نصب می‌کردید تا ایمیل‌ها و پیام‌ها را ارسال و دریافت کنید تا اکنون که gmail را روی مرورگر خود باز می‌کنید و ایمیل‌هایتان را چک می‌کنید؛

و از دورانی که فقط می‌شد Word و Excel را روی کامپیوتر نصب کرد تا الان که Google Docs و Office 365 تقریباً همان امکانات را به شکل آنلاین ارائه می‌کنند؛

و از دورانی که اطلاعات خود را روی فلش‌مموری جابه‌جا می‌کردید و روی هارد دیسک بک‌آپ می‌گرفتید تا امروز که دراپ باکس این کار را در قالب یک سرویس ذخیره سازی ابری انجام می‌دهد، یک تغییر مهم اتفاق افتاده است:

علاوه بر مثال‌هایی که ذکر شد، الگوی SaaS امروزه در ارائه‌ی بسیاری از خدمات نرم افزاری از جمله موارد زیر به‌کار گرفته می‌شود:

• نرم افزارهای حسابداری مثل quickbooks
• نرم افزارهای مدیریت ارتباط با مشتری مثل salesforce.com
• نرم افزارهای همکاری و تبادل نظر در کار تیمی slack.com (البته ما در ایران تقریباً همه‌ی این کارها را با WhatsApp و Telegram انجام می‌دهیم)
• نرم افزارهای مدیریت محتوا مثل wordpress.com
• نرم افزارهای مدیریت پروژه مثل monday.com
• سرویس های ایمیل مارکتینگ مثل MailChimp و MailerLite

دو پایه‌ی اصلی در اجرا و پیاده سازی SaaS

وقتی از SaaS حرف می‌زنیم، حداقل باید به دو پایه‌ی اصلی آن توجه داشته باشیم:

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری سواد دیجیتال به شما پیشنهاد می‌کند: