مقاله آلن تورینگ (تست تورینگ) | نقطه آغاز دوران مدرن هوش مصنوعی

اگر بخواهیم نقطهٔ آغازی برای هوش مصنوعی (با رویکرد امروزی) انتخاب کنیم، یکی از گزینه‌های قابل‌دفاع سال ۱۹۵۰ است. چون در این سال مقالهٔ معروف آلن تورینگ با عنوان «ماشین‌های محاسباتی و هوش» (Computing Machinery and Intelligence) منتشر شد.

او در این مقاله یک پرسش بنیادین را پیش رو می‌گذارد و سعی می‌کند به آن پاسخ دهد: «آیا ماشین‌ها می‌توانند فکر کنند؟»

پیش از تورینگ معمولاً‌ پاسخ به چنین سوالی به قلمرو حرف‌های فلسفی، انتزاعی و حتی گاه مذهبی کشیده می‌شد. اما تورینگ نگاهی کارکردگرا داشت. یعنی می‌خواست یک معیار عملی و ملموس در این بحث ارائه کند.

پیشنهاد تورینگ این بود که می‌شود یک آزمایش تعریف کرد و هوش ماشین‌ها را بر اساس توانایی‌شان در آن آزمایش سنجید. آزمایشی که امروز به عنوان «آزمون تورینگ / Turing Test» شناخته می‌شود و برای چند دهه، محور بحث‌های فلسفی، علمی و عملی دربارهٔ هوش مصنوعی بوده است.

ایدهٔ تست تورینگ را می‌شود – به شکل ساده‌شده – این‌گونه بیان کرد: به‌جای آن‌که بپرسیم آیا ماشین‌ها قادر به فکر کردن هستند، بیایید بررسی کنیم که آیا ماشین‌ها می‌توانند به گونه‌ای رفتار کنند که ما نتوانیم تفاوتی بین آن‌ها و انسان‌ها قائل شویم؟ (اصطلاح بازی تقلید یا Imitation Game‌ از همین‌ جا در آمده است).

می‌شود بگوییم ایدهٔ اصلی تورینگ این بود که بیایید ساختار داخلی و عملکرد درونی مغز را رها کنیم و آن را مانند یک جعبه سیاه ببینیم. اگر ماشینی داشتیم که خروجی‌اش شبیه خروجی این جعبه سیاه بود، ما عملاً مغز را ساخته‌ایم. مستقل از این که روش‌مان و ابزارمان چه بوده است.

 امروز که هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف پیشرفت کرده و کارایی آن به گفتگو و مدل‌های زبانی محدود نیست، ممکن است تست تورینگ ساده‌انگارانه به نظر برسد. یا این‌که بگوییم این تست همهٔ جنبه‌ها را ندیده و جدی نگرفته است. اما نباید فراموش کنیم که تورینگ یک «شاخص» برای سنجش ماشین‌ها و اندازه‌گیری میزان پیشرفت‌شان در مسیر هوش مصنوعی تعیین کرد و ما در هر حوزه‌ای، برای این که رو به جلو حرکت کنیم، لازم است شاخص‌هایی در اختیار داشته باشیم تا سرعت و جهت‌مان را تشخیص دهیم. به همین علت، تست تورینگ را باید ایده‌ای عمیق و تأثیرگذار بر مسیر توسعه هوش مصنوعی دانست.

کاملاً منطقی است که مقالهٔ تورینگ را فراتر از یک اثر علمی متعارف بدانیم. این مقاله به سنگ بنایی در فهم جدید انسان از هوش، تفکر، و ماشین تبدیل شد. تورینگ توانست محدودیت‌های فنی زمان خود را نادیده بگیرد و به مسئله‌ای بزرگ‌تر و عمیق‌تر در افقی طولانی‌تر فکر کند. همین نگاه باعث شد که نام تورینگ هنوز هم در حرف‌ها، کتابها و مقالاتی که به هوش مصنوعی می‌پردازند به چشم بخورد.

دانلود مقاله آلن تورینگ (فایل PDF)

سه نکته درباره مقاله تورینگ

ما در این‌جا قصد نداریم مقاله تورینگ را کامل بررسی کنیم و به سبک همیشگی در آرشیو مقالات متمم صرفاً به معرفی مختصر مقاله اکتفا می‌کنیم. با این حال سه نکته وجود دارد که لازم است در مورد مقاله تورینگ و تست تورینگ یادآوری کنیم:

• مسئله جنسیت در تست تورینگ
• پیش‌بینی و دسته‌بندی مخالفان تست تورینگ
• پرش از روی موانع «مغز – ذهن» و «روح – جسم»

تورینگ با صورت‌بندی تست خود، عملاً‌ از روی این مانع پرید. یعنی بدون این که طرف یکی از دو ایده را بگیرد – مستقل از باور شخصی‌اش – معیاری را روی میز گذاشت که دو طرف می‌توانستند درباره‌اش حرف بزنند و اظهارنظر کنند. او با این کار موقتاً (در حد چند دهه!) مسیر را باز کرد. البته در سال‌های اخیر دوباره بحث «نقش بدن در کارکرد مغز و ذهن» مطرح شده و موضوعاتی مثل «ذهن بدنمند» جدی شده است.

اما امروز دیگر نوع نگاه به مسئله فرق دارد و سوال‌های متفاوتی پیش روی محققان است. مثلاً این که آیا مدل‌های زبانی بزرگ، بدون این که دسترسی مستقیم به جهان فیزیکی داشته باشند، می‌توانند مدلی قابل‌اتکا برای درک و تحلیل جهان ارائه دهند یا نه.

به هر حال، مسئله‌ی «ذهن – بدن» به شکل امروزی با مسئله‌ی آن‌ سال‌ها متفاوت است و کار تورینگ در زمان خودش بسیار ارزشمند و موثر بود (کتاب ذهن توسعه یافته موضوع ذهن-بدن و ذهنِ بدن‌مند را به شکلی بسیار ساده و ابتدایی شرح می‌دهد).

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری علم داده به شما پیشنهاد می‌کند: