چند نمونه از خودروهای مفهومی قدیمی

خودروهای مفهومی یا خودروهای کانسپت (Concept Cars) همیشه مورد توجه علاقه‌مندان صنعت خودرو بوده‌اند.

وقتی از خودروی کانسپت حرف می‌زنیم، منظورمان خودرویی است که به صورت نمونه و آزمایشی طراحی و تولید شده است.

این خودروها گاهی به تولید انبوه می‌رسند و بعضی اوقات هم، در همان قالب پروتوتایپ (نمونه اولیه) باقی می‌مانند.

شرکت‌های خودروساز انگیزه‌های متنوعی برای طراحی و عرضه‌ی خودروهای مفهومی دارند. آن‌ها گاهی اوقات با ارائه‌ی این خودروها، قدرت طراحی خود را به رُخ مشتریان و رقبا می‌کشند.

گاهی هم، قابلیت‌ها و توانمندی‌ها را در معرض دید می‌گذارند تا از بازدیدکنندگان و تحلیل‌گران رسانه‌ها بازخورد بگیرند و ببیند که آیا مناسب است یک طراحی خاص یا یک آپشن و امکان ویژه را در مقیاس انبوه عرضه کنند؟

گاهی اوقات هم، مسئله ساده‌تر از این حرف‌هاست.

مرکز طراحی یک مدل خودرو را طراحی کرده و سپس به نتیجه رسیده که نمی‌خواهد آن را به شکل انبوه تولید کند. پس حداقل کاری که می‌شود کرد این است که آن خودرو به عنوان یک خودرو مفهومی به نمایش گذاشته شود.

به هر حال، خودروهای مفهومی، مستقل از این‌که با چه انگیزه‌ای عرضه و ارائه شده‌اند، قبل از مرحله‌ی تولید انبوه قرار می‌گیرند و حتی برخی از آن‌ها، مراحل تولید اولیه را هم به شکل کامل طی نمی‌کنند. مثلاً بدنه‌ی آن‌ها از پلاستیک یا کامپوزیت‌های نمونه‌سازی است یا این‌که ممکن است فقط یک نمای بیرونی داشته باشند و داخل خودرو به شکل کامل ساخته نشده باشد. بعضی از خودروهای مفهومی هم قادر به حرکت نیستند یا لااقل نمی‌توانند با سرعت بالا حرکت کنند (خصوصاً وقتی انگیزه‌ی طراح، صرفاً نمایش طراحی خاص کابین یا بدنه‌‌ی بیرونی خودرو باشد).

خلاصه این‌که علت‌های تولید و عرضه‌ی خودروهای مفهومی بسیار فراتر از این‌ها هستند و می‌توان لیستی بلندبالا از انگیزه‌های ارائه‌ی این خودروها تنظیم کرد.

اما مستقل از انگیزه‌ی تولید، می‌توان یک ویژگی مشترک برای بسیاری از خودروهای مفهومی قائل شد: این خودروها غالباً آینده‌نگرانه (Futuristic) طراحی شده‌اند و در آینه‌ی آن‌ها می‌توان تصویری از آینده‌ی صنعت خودروسازی را مشاهده کرد.

به همین علت، بسیاری از مجلات و نشریات، به سراغ خودروهای مفهومی روز می‌روند تا به مخاطبان خود بگویند که دنیا در سال‌ها و دهه‌های بعد چگونه خواهد بود.

ولی ما می‌خواهیم کمی عقب‌تر برویم و خودروهای مفهومی چند دهه قبل را ببینیم. این خودروها به ما نشان می‌دهند که طراحان، دنیای امروز را – که آینده‌ی آن‌ها محسوب می‌شد – چگونه می‌دیدند و به چه شیوه‌ای، خود را برای رویارو شدن با «دنیایی که خواهد آمد» آماده می‌کردند.

خودروی مفهومی تویوتا | EX-II

خودروی کانسپت EX-II که ظاهراً نام آن از Experimental گرفته شده، در سال ۱۹۶۹ در شانزدهمین نمایشگاه خودرو توکیو رونمایی شد. این خودرو دو نفره به یک موتور دو زمانه‌ی دو سیلندر ۳۵۰ سی‌سی مجهز بوده و سه کلاس مختلف برای آن در نظر گرفته شده بود (خرید، تفریح و حمل بارهای کوچک).

خودرو مفهومی مزدا | RX-500

هفدهمین نمایشگاه خودرو توکیو (۱۹۷۰) شاهد رونمایی مزدا از خودرو مفهومی RX-500 بود. یک خودرو کوپه اسپورت با قیافه‌ای که ماشین‌های دهه‌های آینده را تداعی می‌کرد. البته بعد از پنجاه سال، هنوز هم چهره‌ی این خودرو مدرن به نظر می‌رسد و قدیمی نشده است.

در طراحی این خودرو – که تنها یک نمونه از آن ساخته شد – از یک موتور ونکل ۹۸۲ سی‌سی استفاده شد که می‌توانست ۲۴۷ اسب بخار قدرت ایجاد کرده و سرعت خودرو را به حدود ۲۴۰ کیلومتر در ساعت برساند.

ظاهراً چراغ‌های رنگی پشت خودرو برای بازدیدکنندگان جذاب بوده است. علاوه بر چراغ قرمز که نشان می‌داده خودرو در حال کاهش سرعت (ترمز گرفتن) است، چراغ سبزی هم در نظر گرفته شده بود که نشان دهد خودرو در حالت افزایش سرعت است و ماشین پشت سر می‌تواند با خیال راحت سرعت خود را افزایش داده یا حفظ کند.

یک چراغ زرد کهربایی هم در نظر گرفته شده بود تا نشان دهد خودرو با سرعت نسبتاً ثابت در حال حرکت است.

خودرو مفهومی سانگ یانگ | CCR-1

خودروسازی سانگ یانگ کره، به دلایلی که خارج از موضوع این زنگ تفریح است، در ایران نسبتاً مظلوم بوده و به نسبت برندهای دیگر کمتر شناخته شده است. در حالی که سانگ‌یانگ هم دستاوردهای کوچکی نداشته و طی دهه‌های اخیر، همکاری‌های تجاری ارزشمندی هم با برندهای بزرگ دنیا داشته است.

CCR-1 خودرویی تمام برقی است که در سال‌های نخستین دهه‌ی نود (۱۹۹۳) از آن رونمایی شد. این خودرو به یک موتور الکتریکی با توان پنجاه اسب مجهز بود و به علت وزن بسیار سبک، می‌توانست با یک بار شارژ، دویست کیلومتر را طی کرده و به حداکثر سرعت ۱۲۰ کیلومتر در ساعت دست پیدا کند.

بسیاری از قطعات خودرو از مواد قابل بازیافت ساخته شده بودند. چون سانگ یانگ معتقد بود که آینده‌ی صنعت خودرو از آن خودروهای دوستدار محیط زیست است.

خودرو مفهومی فولکس واگن | Orbit

اوربیت توسط شرکت طراحی خودرو Italdesign برای فولکس واگن طراحی شده و در سال ۱۹۸۶ در نمایشگاه تورین از آن رونمایی شد.

به نظر می‌رسد از نظر استفاده از المان‌های الکتریکی و الکترونیکی در طراحی داشبود، این خودرو را باید ویژه‌ترین خودروی دهه‌ی ۸۰ میلادی در نظر گرفت.

ظاهراً برای شاسی و پلتفرم مکانیکی اوربیت از خودرو Golf GTI استفاده شده است.

خودرو مفهومی مرسدس بنز | C-112

C-112 در سال ۱۹۹۱ رونمایی شد و می‌توان آن را در گروه ابرخودروها طبقه‌بندی کرد. خودرویی که به یک موتور ۶ لیتری با توان ۴۰۲ اسب‌ بخار مجهز بود و می‌توانست به سرعت ۳۰۹ کیلومتر در ساعت دست پیدا کند.

این خودرو مفهومی هرگز به تولید تجاری نرسید و حتی قابلیت‌های آن هم در کف جاده آزموده نشد.

پس از این‌که طراحی به پایان رسید و یک نمونه از خودرو تولید شد، مدیران پروژه به نتیجه رسیدند که «دنیا فعلاً به یک ابرخودرو دیگر احتیاج ندارد.»

به زبان ساده‌تر، با در نظر گرفتن بازار بسیار محدودی که برای چنین خودرویی قابل‌تصور بود و دردسرهای نگهداری و خدمات و احتمالاً رفع مشکلات فنی، در نهایت مدیران شرکت به نتیجه رسیدند که بهتر است منابع و امکانات شرکت را روی خودروهای تجاری با بازار جدی‌تر و سودآورتر متمرکز کنند.

البته بعضی هم معتقدند که پروژه‌ی تولید تجاری این خودرو، با تغییر تیم مدیریتی پس از مرگ ورنر نیفر مدیرعامل بنز در سال ۱۹۹۳ کنار گذاشته شد (+).

خودرو مفهومی رنو | ۱۹۹۹ | Koleos

درباره‌ی خودرو مفهومی Koleos توضیح چندانی لازم نیست. چرا که هم‌اکنون نسخه‌ی تجاری آن در سراسر دنیا عرضه شده و در ایران هم، نمونه‌های آن را می‌توان در کوچه و خیابان دید.

نسخه‌ی مفهومی Koleos در سال ۱۹۹۹ طراحی شده و برای اولین بار در نمایشگاه خودرو سال ۲۰۰۰ ژنو به نمایش گذاشته شده است. پس از آن مدتی طول کشید تا نسخه‌ی تجاری در سال ۲۰۰۶ عرضه شده و به تدریج ارتقا پیدا کند و به چیزی تبدیل شود که امروزه در خیابان‌ها می‌بینیم.

خودرو مفهومی مازراتی | Boomerang

بومرنگ از بعضی زوایا ما را یاد سایبرتراک شرکت تسلا می‌اندازد و باید گفت که از نظر طراحی بدنه، واقعاً مدرن و پیشتاز محسوب می‌شده است.

خودرو بومرنگ در سال ۱۹۷۱ در نمایشگاه تورین ایتالیا نمایش داده شده و یک سال بعد، با کمی تغییر در قالب مدل Maserati Bora به بازار عرضه شد.

این خودرو به یک موتور هشت سیلندر با ۳۱۰ اسب بخار قدرت و یک گیربکس پنج‌دنده‌ی دستی مجهز بوده است.

شاید برایتان جالب باشد که بومرنگ اولیه، که تنها یک نسخه از آن ساخته شده بود، در سال ۲۰۱۵ در یک حراج به قیمت ۳/۷ میلیون دلار فروخته شد (+).

خودرو مفهومی جیپ | XJ001

XJ001 هم از جمله مدل‌های مفهومی است که با تغییرات مدیریتی، در حد مدل مفهومی باقی ماندند و وارد فاز تولید نشدند.

این خودرو از نوع چهار چرخ محرک بوده با لاستیک‌های پهن و بدنه‌ی پلاستیکی طراحی شده بود و قرار بوده که برای رانندگی آفرود مناسب باشد. اما تقریباً در همان سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۰ که این خودرو مفهومی معرفی شد، شرکت جیپ (Kaiser Jeep) توسط شرکت امریکن موتورز خریداری شد و برنامه‌های طراحی و تولید خودرو آن تغییر کرد.

البته شکل ظاهری و طراحی XJ001 آن‌قدر جذاب بود که پس از آن به عنوان جاذبه‌ی بصری در نمایشگاه‌های مختلف به نمایش درآمد.

اما در نهایت، یک بار که این خودرو توسط ماشین خودروبر در حال انتقال به یک نمایشگاه بود، خودروبر چپ کرد و آتش گرفت و XJ001 هم در آتش سوخت. بنابراین امروز از این خودروی مفهومی جز تعدادی عکس، نشانه‌ای بر جای نمانده است.

خودرو مفهومی بی ام دبلیو Nazca M12

شرکت BMW خودروی مفهومی Nazca M12 را در سال ۱۹۹۱ معرفی کرد. گفته می‌شود که این خودرو با الهام از خودروهای فرمولا وان طراحی شده و بخش‌های زیادی از بدنه و شاسی آن از جنس فیبر کربن بوده است. به همین علت، وزن آن از ۱۱۰۰ کیلوگرم فراتر نرفته است.

از جمله ویژگی‌های جذاب Nazca M12 این است که دور تا دور اتاق، شیشه‌ای بوده و طراح توانسته دید ۳۶۰ درجه را برای سرنشینان فراهم کند.

برای موتور این خودرو، از موتور ۱۲ سیلندر پنج لیتری با ۳۰۰ اسب بخار قدرت (نصب شده روی سری ۸۵۰i) استفاده شده که برای این خودرو سبک، یک پیشرانه‌ی بسیار قدرتمند محسوب می‌شود.

طراحی Nazca M12 هم مثل بسیاری از مدل‌های BMW، پیشتازتر از زمان خود بوده و هنوز هم زیبایی آن چشم‌نواز است.

منابع مورد استفاده برای عکس‌ها و توضیحات: سایت‌های carstyling و allcarindex و oldconceptcars و نیز سایت شرکت‌های سازنده