شخصیت شناسی از روی چهره افراد | قضاوت اولیهٔ ما چقدر درست است؟

آیا شما هم دربارهٔ شخصیت شناسی از روی پیشانی یا بینی آدم‌ها چیزی شنیده‌اید؟

آیا کسانی را دیده‌اید که فکر می‌کنند از روی شکل بینی یا چانهٔ افراد می‌توانند صفات شخصیتی آن‌ها را حدس بزنند؟

شاید هم شنیده باشید که می‌گویند: «فلانی بینی باریک و نوک تیزی دارد. حتماً آب‌زیرکاه و موذی است.»

این حرف‌ها تازه نیست و حداقل بیست‌و‌پنج قرن قدمت دارد. فیثاغورث شاگردانش را بر اساس ویژگی‌های چهره و وضعیت اندام‌های بدن‌شان انتخاب می‌کرد. او سر بزرگ را نشانهٔ بدجنس بودن، اندام‌های ریز صورت را نشان‌دهندهٔ پشتکار بالا، سرهای پهن را نشانهٔ احمق بودن و صورت‌های گرد را نشانهٔ انرژی و انگیزه می‌دانست (+/+). ارسطو هم در این زمینه اظهارنظرهای عجیبی کرده که برای انسان آشنا با علمِ امروزی شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد.

بوعلی‌سینا هم که به شدت از فلاسفه و اندیشمندان یونانی متأثر بود، چهره‌شناسی را باور داشت و معتقد بود که صورت نیک از سیرت نیک خبر می‌دهد و صفات مثبت شخصیتی در نهایت روی زیبایی چهره هم تأثیر می‌گذارند. او چهره شناسی را روشی علمی و منطقی می‌دانست و باور داشت که می‌شود از روی ویژگی‌های فیزیکی و حالات بدن و چهره، ویژگی‌های شخصیتی را حدس زد (+).

تأثیر شکل بینی داروین بر مسیر علم در جهان

بله. عنوان را درست خوانده‌اید. شکل بینی داروین ممکن بود مسیر علم در جهان را به کلی تغییر دهد!

می‌دانیم که نطفهٔ نظریهٔ داروین در سفر دریایی پنج‌ساله‌ای به دور آمریکای جنوبی شکل گرفت (۱۸۳۱ تا ۱۸۳۶). بسیاری از شواهد و توضیحاتی هم که داروین در تأیید نظر خود و دفاع از انتخاب طبیعی مطرح می‌کند، بر پایهٔ نمونه‌هایی است که در این سفر گردآوری و بررسی کرده است.

اما نزدیک بود داروین این سفر مهم و تاریخ‌ساز را به خاطر شکل بینی‌اش از دست بدهد. کاپیتان فیتزروی (FitzRoy) که علاوه بر دریانوردی،‌ دانشمندی شناخته‌شده در هواشناسی هم بود، تصمیم داشت یک نفر را به عنوان همراه با خود ببرد. این فرد صرفاً خدمهٔ سادهٔ کشتی نبود. بلکه باید هم‌گام و هم‌ردهٔ کاپیتان قرار می‌گرفت و به او در مطالعات علمی‌اش کمک می‌کرد.

فیتزروی به شدت به شخصیت شناسی از روی چهره افراد اعتقاد داشت و تصمیم گرفته بود فردی را به عنوان همراه با خود ببرد که پرانرژی و خستگی‌ناپذیر باشد. اما بینی داروین این ویژگی را نشان نمی‌داد. فیتزروی معتقد بود فردی با این شکل بینی نمی‌تواند همراه خوبی برای او باشد و در مقابل دشواری‌های این سفر طاقت‌فرسا به زانو در خواهد آمد.

داروین برای این‌که بتواند سوار این کشتی شود و تحقیقات خود را انجام دهد، بسیار تلاش کرد و ظاهراً چنان‌که دخترش نقل می‌کند «ابروهای ضخیم و پرپشت داروین او را نجات داد و توانست سوار کشتی شود.» داروین در اتوبیوگرافی خود توضیح می‌دهد که بعداً فیتزروی در طول سفر قانع شد که قضاوت اولیه‌اش نادرست بوده است (+/+).

چه کسانی در ترویج شخصیت شناسی از روی چهره موثر بودند؟

با وجودی که چهره شناسی قدمتی طولانی دارد، اما شکل امروزی این رشته از قرن شانزدهم آغاز شده است. جیووانی دِلا پورتا (Giovanni della Porta) یک نمایشنامه‌نویس ایتالیایی بود که دستی هم در نقاشی داشت و با ترسیم چهره‌های انسان‌ها در حالت‌های مختلف و مقایسهٔ این چهره‌ها با صورت حیوانات، این ایده را مطرح کرد که هر انسانی بسته به این‌که به چه حیوانی شبیه باشد،‌ خوی و خصوصیات آن حیوان را هم دارد. سه نمونه از نقاشی‌های او را ببینید (+):

از نگاه دلا پورتا کسی که پیشانی پهن و بینی بزرگ دارد،‌ شبیه گاو است و او گاو را حیوانی احمق، تنبل و بزدل می‌دانسته است. بنابراین چنین فردی هم چنان ویژگی‌هایی دارد. مستقل از این‌که آیا واقعاً چنین صفاتی برای گاو مناسب است یا نه، این‌که آیا شباهت چهره به گاو می‌تواند به معنای صفات مشترک با گاو باشد، موضوع دیگری است که او آن را بدیهی و اثبات‌شده در نظر می‌گیرد.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری ارتباطات غیر کلامی و زبان بدن به شما پیشنهاد می‌کند: