رفتار شناسی، تیپ شناسی و شخصیت شناسی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
قبل از ورود به جزئیات بحث شخصیت شناسی، لازم است که تکلیف خودمان را با برخی از واژهها و اصطلاحات مشخص کنیم. خصوصاً اصطلاحاتی که به اشتباه، به عنوان معادل شخصیت شناسی بهکار برده میشوند.
رفتار شناسی و تیپ شناسی از جملهی این اصطلاحات هستند و اگر تفاوت آنها را با شخصیت شناسی ندانیم، ممکن است بعضی از مدلهای تیپ شناسی و رفتارشناسی را با مدلهای شخصیت شناسی اشتباه بگیریم.
در این درس، ابتدا رفتار را تعریف میکنیم و سپس به سراغ تیپ و شخصیت میرویم.
تعریف رفتار چیست؟
رفتار هم، مانند هر واژهی دیگری، تعاریف متعددی دارد و بسته به اینکه بخواهیم آن را در کجا استفاده کنیم، ممکن است به شکل متفاوتی تعریف شود.
ما در درس شخصیت شناسی رفتار را به صورت زیر تعریف میکنیم:
رفتار یعنی یک عمل قابل مشاهده؛ عملی که از شما یا از فرد دیگری سر میزند.
رفتار معمولاً در پاسخ به یک محرک درونی یا بیرونی است.
نخست اینکه رفتار باید قابل مشاهده باشد. چیزی که قابل مشاهده نیست، از جنسِ فکر کردن، قضاوت کردن و چیزهایی مانند اینهاست.
نکتهی دوم هم اینکه گاهی اوقات، عمل نکردن را باید یک عمل در نظر گرفت. مثلاً وقتی کسی به شما توهین میکند و شما رو در روی او میایستید و سکوت میکنید، شما یک رفتار انجام دادهاید. رفتاری که در مدیریت تعارض، آن را رفتار اجتنابی مینامند.
تا کنون شاخههای علمی و مدلهای متعددی در زمینهی رفتار و رفتار شناسی به وجود آمدهاند.
تحلیل رفتار متقابل از جملهی این شاخههاست که همانطور که از نام آن مشخص است، به «رفتار» پرداخته میشود. مثلاً میگویند فلانی رفتار کودکانه دارد، یا رفتار بالغانه دارد یا رفتار والدانه از خود نشان میدهد.
مدل DISC هم یکی از مدلهای رفتارشناسی است. در این مدل هم رفتارها به چهار دسته تقسیم شده و بررسی میشوند.
منظور از شخصیت و شخصیت شناسی چیست؟
کمتر واژهای را میتوانید در روانشناسی و علوم انسانی ببینید که به اندازهی شخصیت، تعاریف متعددی داشته باشد.
ما در متمم، تعریفی را معیار قرار میدهیم که به نگاه ریموند کتل نزدیک است و در مورد بسیاری از مکاتب شخصیت شناسی صدق میکند:
دسترسی کامل به مجموعه درسهای خودشناسی و شخصیت شناسی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. با فعال کردن عضویت ویژه در متمم، به درسهای بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا میکنید:
ضمناً بررسیهای ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به درسهای شخصیتشناسی علاقهمند بودهاند، برای مطالعهی درسهای زیر هم وقت صرف کردهاند:
تحلیل رفتار متقابل | زندگی شاد | افزایش عزت نفس | کوچینگ | مشاوره مدیریت
کاریزما | مدیریت استرس | تصمیم گیری | روانشناسی پول | استعدادیابی | یادگیری
تحلیل رفتار متقابل | هوش هیجانی | مهارت ارتباطی | رابطه عاطفی | مسیر شغلی
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری شخصیت شناسی به شما پیشنهاد میکند:
- شخصیت شناسی (روانشناسی شخصیت)
- اهمیت شخصیت شناسی در چیست؟
- دامهایی که باید هنگام یادگیری و آموزش شخصیت شناسی مراقبشان باشیم
- تعریف شخصیت چیست؟
- رفتار شناسی، تیپ شناسی و شخصیت شناسی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
- آیا میتوان سبدی از مدلها و تست های شخصیت شناسی تشکیل داد؟
- گوردون آلپورت
- صفات شخصیتی | نظریه های صفاتی در شخصیت شناسی
- مدل پنج عاملی شخصیت (Big-5 یا Five Factor Model)
- تعریف برونگرایی چیست؟ شخصیت برونگرا چه ویژگی هایی دارد؟
- رابطه بین برونگرایی و رضایت شغلی
- آیا می توان از میزان برونگرایی عملکرد شغلی کسی را پیش بینی کرد؟
- تعریف وجدان و مسئولیت پذیری (شاخص C)
- باز بودن نسبت به تجربه های جدید
- سازگاری و موافق بودن | کسانی که در جستجوی توافق هستند
- نوروتیک یعنی چه؟ منظور از شخصیت نوروتیک چیست؟
- شخصیت شناسی حیوانات: گزارشی از تلاش برای ارزیابی ویژگی های شخصیتی حیوانات
- آیا آزمون های شخصیت شناسی برای استخدام اعتبار دارند؟
- استفاده از مدل پنج عاملی شخصیت در استخدام
- لایکهای ما در شبکه های اجتماعی چه ویژگیهایی از شخصیتمان را افشا میکنند؟
- تیپ شخصیتی A و B (به همراه پرسشنامه تیپ شخصیتی)
- تاثیر ماه تولد بر شخصیت | شخصیت شناسی بر اساس ماه تولد
- چند مقاله درباره نظریه پنج عاملی شخصیت (+ فایل PDF)
- کتاب نظریه های شخصیت شولتز | معرفی کتاب های شخصیت شناسی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : میترا طهرانی
نشانه هایی که در مدت زمان کوتاه مورد توجه من قرار می گیرد و بصورت ذهنی در طیفی از 0 و 1 قرار می دهم.
متناسب با محیط، چگونه رفتار می کند؟ بیش از اندازه جدی است؟ بیش از اندازه شوخ است؟ یا شل و وارفته است؟
منطقی و استدلالی صحبت می کند یا احساسی؟
حالت نشستن و ایستادن فرد چگونه است؟ خیلی راحت و باز می نشیند یا معذب و سنگین؟
نوع نگاهش چگونه است؟ تیز و ناراحت کننده یا سربه زیر و مظلومانه؟
حراف است و فقط سخنرانی می کند یا کم صحبت است و عملگراست؟ واقع گرا و کمال گراست یا خیال پرداز و رویائیست؟ در باغ موضوع هست یا کلا تو فضا و عوالم دیگر است؟
بیش از اندازه خونسرد و بی روح است یا پر جنب و جوش و ناآرام یا گرم و پر انرژی است ؟
انتخاب لباس و هماهنگی رنگها فارغ از مد روز و برند چگونه است؟ رنگهای تند یا رنگهای ملایم یا رنگین کمانی از رنگها و طرحها؟! اتو کشیده و مرتب یا چروک و کثیف؟
فقط از خودش صحبت و تعریف می کند یا نگاهی هم به دیگران دارد؟