معرفی سایت O*Net | شبکه اطلاعات مشاغل

قاعدتاً وقتی برای نخستین بار می‌خواهید شرح شغل و شرایط احراز شغل بنویسید، سردرگم می‌شوید.

همه‌ی کتاب‌های مدیریت منابع انسانی به شما می‌گویند که در شرح شغل باید ویژگی‌های مختلف شغل (Job Description) را بنویسید و در شرایط احراز شغل، توضیح دهید که فرد شاغل در آن سمت باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد (Job Specification).

اما معمولاً توضیحات از این حد فراتر نمی‌رود و وقتی می‌خواهید چنین فهرستی را برای یک موقعیت شغلی واقعی تنظیم کنید، سردرگم می‌‌شوید.

یکی از منابع شناخته‌شده‌ی بین‌المللی که در این زمینه می‌تواند به شما کمک کند، سایت O*Net است (نام آن را این‌طور می‌خوانند: O Star Net).

در این درس به معرفی مختصر این سایت می‌پردازیم.

تاریخچه سایت O*Net

دولت‌ها در بسیاری از کشورها به دنبال طرح‌های «تعریف و طبقه‌بندی مشاغل» هستند. این طرح‌ها کاربردهای متعددی دارند. از جمله این‌که:

• ویژگی‌های هر شغل را تعریف می‌کنند
• مشخص می‌کنند که افراد شاغل در هر شغل باید چه مشخصه‌هایی داشته باشند
• تعیین می‌کنند که درآمد هر طبقه‌ی شغلی در چه رده‌ای قرار دارد
• تعیین می‌کنند که برای اشتغال در یک شغل مشخص، لازم است فرد چه تجربیاتی داشته باشد

دولت آمریکا از حدود هشت دهه قبل (۱۹۳۸) چنین فعالیتی را آغاز کرد. یک مجموعه دایره‌المعارف مکتوب با عنوان DOT (مخفف Dictionary Of Occupational Titles) منتشر می‌شد و دولت آن را به تدریج به‌روز‌رسانی می‌کرد.

DOT تا دهه‌ی نود میلادی چاپ می‌شد و این اواخر تعداد مشاغلی که در آن تعریف شده بود به ۱۳۰۰۰ مورد می‌رسید (+).

اما همان‌طور که حدس می‌زنید در میانه‌‌های قرن بیستم، بیشتر فعالیت‌ها و مشاغل از جنس فعالیت‌های بازرگانی و صنعتی بودند و هنوز فعالیت‌های دانش‌محور (یا به قول پیتر دراکر کارگرهای دانش‌بنیان) فراگیر نشده بودند. DOT می‌توانست برای مدیران منابع انسانی کارخانه‌های بزرگ مفید باشد. اما کسب و کارهای نوپایی که با توسعه‌ی فناوری اطلاعات شکل گرفته بودند، نیازمند دایره‌المعارف تازه‌تر و کامل‌تری بودند.

مشکل دیگر هم این بود که رده‌های شغلی به سرعت تغییر می‌کردند و به نظر می‌رسید که دیگر ارائه‌ی DOT به شکل مکتوب چندان مفید و اثربخش نباشد.

در این شرایط بود که با حمایت وزارت کار آمریکا به تدریج سایت O*Net شکل گرفت. فعالیت این سایت از سال‌های ۹۸-۱۹۹۷ آغاز شده و تا امروز ادامه دارد. O*Net همه‌ی خدمات خود را به شکل رایگان ارائه می‌دهد.

در سایت O*Net چه چیزهایی پیدا می‌شود؟

بهترین روش برای آشنایی با O*Net این است که چند عنوان شغلی را در آن جستجو کنید و ببینید چه اطلاعاتی در اختیارتان قرار می‌گیرد. برای نمونه می‌توانید از گزینه‌های زیر استفاده کنید:

• Web Administrator
• Marketing Manager
• Technical Writer
• Sales Manager
• Retail Salesperson

برای هر موقعیت شغلی اطلاعات متنوعی ارائه می‌شود که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وظایف (Tasks) مربوط به هر شغل و جزئی‌ترین فعالیت‌هایی که در هر موقعیت شغلی انجام می‌شود.
• مهارت‌های تکنولوژیک (Technology Skills) و ابزارها و نرم‌افزارهایی که فرد برای موفقیت در آن موقعیت شغلی باید بر آن‌ها مسلط باشد.
• دانش (Knowledge) مورد نیاز برای عملکرد مناسب در آن شغل.
• مهارت‌های عمومی (Skills) و توانمندی‌های (Abilities) مورد نیاز (مثلاً مهارت ارتباطی، هماهنگی با دیگران، مهارت نوشتن، گوش دادن فعال، حل مسئله و …).
• ویژگی‌های فضای کار یا اصطلاحاً Context. به این معنا که مثلاً چقدر فشار روانی در این شغل وجود دارد یا معمولاً چند ساعت کار در هفته لازم است یا این‌که کار چقدر روتین یا غیرروتین است.
• آموزش رسمی که برای قرار گرفتن در آن موقعیت شغلی مورد نیاز است.
• فردی که در آن موقعیت شغلی فعالیت می‌کند باید چه علاقه‌مندی‌هایی داشته باشد (بر اساس مدل هالند)؟
• فردی که در آن موقع شغلی قرار می‌گیرد باید چه اصول و ارزش‌هایی داشته باشد؟ یا به عبارت دیگر، چه ارزش‌هایی برایش در اولویت قرار داشته باشند؟
• متوسط حقوقی که برای این موقعیت شغلی پرداخت می‌شود (در آمریکا)

چه کسانی می‌توانند از O*Net استفاده کنند؟

O*Net می‌تواند برای گروه‌های مختلف جذاب باشد. مدیران منابع انسانی می‌توانند از چارچوب O*Net برای تدوین شرح شغل و شرایط احراز شغل ایده بگیرند.

موسسات آموزش حرفه‌ای می‌توانند از داده‌های O*Net الهام بگیرند و دوره‌های موثر‌تر و کاربردی‌تری طراحی کنند.

بنگاه‌های کاریابی می‌توانند با استفاده از داده‌های این سایت، افراد در جستجوی شغل را به شکل بهتری با موقعیت‌های شغلی موجود تطبیق دهند.

خود شما هم به عنوان یک فرد، می‌توانید زمینه‌ی شغلی مورد علاقه‌ی خود را در O*Net جستجو کنید و بر اساس داده‌های آن، برای توسعه‌ی فردی و برنامه‌ریزی مسیر شغلی تصمیم بگیرید.

اما مستقل از این‌که با چه هدفی از O*Net استفاده می‌کنید به خاطر داشته باشید که داده‌ها و اطلاعات O*Net را «مطلقاً درست» در نظر نگیرید. همواره ذهن نقاد خود را فعال نگه دارید و مورد به مورد، تصمیم بگیرید که شرایط و توضیحات مطرح‌شده در این وب‌سایت تا چه حد با وضعیت شما تطبیق دارد.

معمولاً یکی از نشانه‌های کارشناسان غیرحرفه‌ای و کم‌تجربه‌ی منابع انسانی این است که مستقیم به سراغ O*Net می‌روند و بدون هر گونه تفکر و تحلیل، داده‌های آن را ترجمه کرده و به عنوان اسناد سازمان خود منتشر می‌کنند.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت منابع انسانی به شما پیشنهاد می‌کند: