آزمایش هری هارلو | نوازش فیزیکی مهم‌تر است یا تغذیه؟

هری هارلو (Harry Harlow) یکی از شخصیت‌های بحث‌برانگیز تاریخ روانشناسی است. او درباره‌ی موضوعاتی مثل نوازش، عشق و دلبستگی مطالعه و تحقیق کرده است. اما به سختی می‌توانید افرادی را پیدا کنید که به اندازه‌ی او، بی‌رحم و شکنجه‌گر بوده باشند.

فقط کافی است فکر کنید که هارلو، برای این‌که تبعات محرومیت از مهرِ مادری را بسنجد، نوزادان میمون‌ها را به مدت یک‌سال در زندان‌های بسیار کوچک – که هیچ جای تحرکی نداشت – نگه می‌داشت و بعد ناهنجاری‌هایی را که در ادامه‌ی زندگی داشتند و بیماری‌های روانی‌ای را که گرفتارش می‌شدند بررسی می‌کرد.

هارلو مقید بود که نظریه‌های روانشناسی را بر پایه‌ی روش علمی و آزمایش‌های مستدل توسعه دهد و در این راه، مُردن و شکنجه‌شدن و آزاردیدن میمون‌ها برایش به هیچ‌وجه دردناک نبود (یک نمونه مقاله هری هارلو).

منبع: Science Photo Library

بعضی از شاگردان هارلو روش او را تأیید کرده و از آن دفاع می‌کنند. اما دانشمندان و محققان بسیاری هم، روش رو را نقد کرده‌اند و او را فردی سنگدل و تهی از اخلاق دانسته‌اند (+).

شاید بتوان گفت در میان کتاب‌ها و مقاله‌هایی که به هری هارلو پرداخته‌اند، خواندنی‌ترین منبع، کتاب Love at Goon Park است. دبورا بلام در این کتاب کوشیده زندگی شخصی و مطالعات و تحقیقات هارلو را در هم آمیخته و روایت کند و ما را با جنبه‌های مختلف زندگی این محققِ بی‌رحمِ عشق و دلبستگی آشنا کند.

آیا نقش اصلی مادر، تغذیه‌ی کودک است؟

در دهه‌ی پنجاه و شصت که هارلو مطالعات خود را انجام می‌داد، روانشناسی رفتارگرا در اوج خود بود و بحث‌هایی مثل شرطی کردن و شرطی شدن به شدت رواج داشت.

این گروه از روانشناسان همه چیز را در نیازهای فیزیکی و تشویق و تنبیه خلاصه می‌کردند و در یک کلام، به انسان و سایر حیوانات نگاهی کاملاً‌ «مکانیکی» داشتند.

اگر به آن‌ها می‌گفتید که چرا نوزاد مادر خود را دوست دارد، روانشناسان رفتارگرا توضیح می‌دادند که نوزاد شیر مادر را می‌خورد و سیر می‌شود. پس هر بار در آغوش مادر قرار می‌گیرد به نوعی مشوق دریافت می‌کند و طبیعی است که آغوش مادر را دوست داشته باشد.

اما در این میان، هارلو دیدگاه دیگری داشت.

او فکر می‌کرد که نقش مادر، فراتر از تغذیه است و نوزاد به چیزی بیشتر از شیر نیاز دارد. شاید بتوان این نیاز را نیاز به «عشق و دلبستگی» و «عاطفه‌ی مادری» نامید.

هارلو تصمیم گرفت این فرضیه را بیازماید و معاصران خود را درباره‌ی «اهمیت مهر مادری» قانع کند.

آزمایش هارلو روی میمون‌ها

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تحلیل رفتار متقابل به شما پیشنهاد می‌کند: