قدردانی و قدرشناسی | چقدر در زندگیتان شکرگزار و سپاسگزار هستید؟ (+پرسشنامه)
قدردانی و قدرشناسی، جزو صفات شخصیتی مظلوم محسوب میشوند.
ما انسانها را به خاطر شجاعت، جسارت، دانش، تواضع و صدها صفت و ویژگی دیگر، ستایش میکنیم، اما کمتر پیش میآید که بگوییم:
«فلانی، یک انسان قدردان و شکرگزار است. او قدر لطف دیگران را میداند و از آنها تشکر میکند. همچنین نعمتها و داشتههای زندگیاش را میبیند و صرفاً بر روی نداشتهها متمرکز نیست.»
این بیتوجهی و کمتوجهی در حالی است که دانش روانشناسی و بهطور خاص، روانشناسی مثبت گرا، دربارهی قدردانی، قدرشناسی، سپاسگزاری و شکرگزاری، نکات فراوانی را مطرح کردهاند و از آن غافل نبودهاند.
همه میدانیم که روانشناسی مثبت گرا، روانشناسیِ نگاه به نقاط قوت است. دغدغهی این شاخه از روانشناسی، دیدن ویژگیهای مثبت و توانمندیهای انسانها است (و نه بیماریها و ضعفها و مشکلاتشان).
اما شاید ندانیم که برخی از روانشناسان، در فهرست نقاط قوت انسانها، قدردانی و قدرشناسی و سپاسگزاری و شکرگزاری را هم قرار دادهاند (تعبیرها مختلف است. اما Gratitude و Appreciation از جملهی این صفاتی است که در فهرستها به کار میرود).
مارتین سلیگمن و کریستوفر پترسون، از جملهی این روانشناسان هستند که یک فصل کامل از کتاب Character Strengths and Virtues را به این صفت اختصاص دادهاند و دربارهی آن، صحبت کردهاند.
آنها به این نکته پرداختهاند که این ویژگی، هم در سطح فردی و هم در سطح اجتماعی، کارکردهای سازندهی فراوانی دارد: از یک سو میتواند به قوام و بقای جامعه کمک کند، و از سوی دیگر، روی صحت و سلامت و بهزیستی خود فرد تأثیر بگذارد.
جالب است که با همهی اینها، علاقهمندان به مباحث علمی، کمتر رغبت میکنند به این مفاهیم نزدیک شوند. شاید بخشی از این وضعیت را باید به سخنرانان انگیزشی ربط داد. آنها آنقدر دربارهی قدردانی و قدرشناسی و شکرگزاری «فریاد زدهاند» که صدای روانشناسی علمی در این زمینه، کمتر به گوش رسیده است.
با این مقدمه، در این درس قصد داریم به کمک یک پرسشنامه (واتکیز) و نیز با مرور مولفههای قدرشناسی (مک کالو) شما را ترغیب کنیم که کمی بیشتر در اینباره فکر کنید.
پرسشنامه قدردانی و قدرشناسی واتکینز
طی دهههای اخیر، پرسشنامهها و ابزارهای متعددی برای سنجش میزان قدردانی و قدرشناسی طراحی شدهاند.
یکی از شناختهشدهترین این ابزارها، پرسشنامهی واتکینز است که افراد بسیاری از جمله مارتین سلیگمن به آن ارجاع دادهاند (+/+).
دسترسی کامل به مجموعه درسهای روانشناسی مثبت گرا برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تعداد درسها: ۳۳ عدد
دانشجویان این درس: ۴۰۵۴ نفر
تمرینهای ثبتشده: ۲۱۰۰ مورد
با عضویت ویژه، علاوه بر امکان مطالعهی درسهای روانشناسی مثبتگرا به درسهای بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
البته از میان درسها و مطالب مطرح شده، ما فکر میکنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
شخصیت شناسی / حمایت اجتماعی / خودشناسی
تحلیل رفتار متقابل / عزت نفس | کوچینگ
استرس / چگونه شاد باشیم / مدیریت انگیزه
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
تمرین و مشارکت در بحث
اگر دوست داشتید، امتیاز خودتان را به دوستانتان بگویید.
با توجه به سوالهای پرسشنامه، اگر بخواهید قدردانبودن و شکرگزاری را در حد چند جمله تعریف و توصیف کنید، چه میگویید و چه مینویسید؟
(برای خودتان و نه نوشتن در اینجا) یکی از نزدیکان خود را انتخاب کنید و ببینید در چهار بُعد قدردانی، نسبت به او چه وضعی دارید. در کدام ابعاد از او قویتر هستید؟ در کدام ابعاد، عقبتر از او قرار گرفتهاید؟
آیا میکرواکشن (اقدامک) خاصی به ذهنتان میرسد که از همین امروز بتوانید انجام دهید تا شاید به تدریج، میزان شکرگزاری و قدردانی و قدرشناسیتان افزایش پیدا کند؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری روانشناسی مثبت گرا به شما پیشنهاد میکند:
- روانشناسی مثبت گرا
- ابعاد روانشناسی مثبت گرا: درون فردی | فردی | اجتماعی
- مارتین سلیگمن و روانشناسی مثبت گرا
- درماندگی آموخته شده (ناتوانی آموخته شده)
- پرسشنامه جهت گیری زندگی شییر و کارور | پرسشنامه خوش بینی
- مفهوم خوش بینی چیست؟ آیا شما خوش بین هستید؟
- جملهای از هلن کلر درباره بدبینی
- پرسشنامه امید اسنایدر (پرسشنامه امید به زندگی اشنایدر)
- معنی امید چیست؟ | امیدواری یعنی چه و چگونه امیدار باشیم؟
- امید داشتن به آینده | آیا امید همیشه خوب است؟
- گفتگو دربارهٔ آینده انسان | پینکر، دو باتن، ریدلی، گلدول
- پارادوکس استاک دیل | دردسرهای خوشیبینی برای آیندهی نزدیک
- زمانی برای نگرانی | چگونه نگرانی از آینده را کمتر کنیم؟
- قدردانی و قدرشناسی | چقدر در زندگیتان شکرگزار و سپاسگزار هستید؟ (+پرسشنامه)
- شکرگزاری و قدردانی | چگونه این عادت را در خود پرورش دهیم؟
- بخشش و بخشیدن | چقدر برای بخشودن دیگران آمادگی دارید؟
- معنی پختگی چیست؟ آیا شما فردی پخته و خردمند هستید؟
- چقدر رفتارهای نوع دوستانه انجام میدهید؟
- حتی در ویژگیهای خوب هم زیادهروی میتواند خوب نباشد
- اثر پیگمالیون | کاربرد این اثر در تدریس، تربیت فرزند و مدیریت سازمان چیست؟
- یک پادکست برای زندگی بهتر، شادتر و بامعناتر
- کتاب غرقگی (Flow) | روانشناسی تجربهی عمیق لحظات زندگی
- اعتیاد مثبت | چگونه در زندگی خود تغییر مثبت ایجاد کنیم؟
- کتاب خوش بینی آموخته شده
- ریچارد وایزمن
- میهای چیک سنت میهایی (میهالی)
- کریستوفر پترسون (روانشناس مثبت گرا)
- تعریف خوش بینی چیست | مقاله خوش بینی پترسون + فایل PDF
- کتاب شکوفایی | تعریف روانشناسی مثبت گرا به زبان ساده از نگاه مارتین سلیگمن
- کتاب اوضاع خیلی خراب است | کتابی درباره امید | مارک منسن
- نقد روانشناسی مثبت گرا | ایراد در مثبت اندیشی است یا فراتر از آن؟
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : محمدرضا شعبانعلی
امتیاز من در این پرسشنامه
امتیاز من ۲۲۷ شد که در لحظهی نوشتن این کامنت، رکوردار محسوب میشم (از نظر قدرناشناسی و ناسپاسی).
البته این رو بگم که به نظرم طراح پرسشنامه، سوگیری خاصی نسبت به غروب و برگ درختان سبز و گل و علف و علوفه داشته.
مثلاً اگر تخمگذاشتن یک پرنده یا لانه ساختن یک گنجشک یا مراقبت یک حیوان از بچههاش رو مثال میزد، من میتونستم تا ۲۸۰-۲۹۰ بالاتر بیام که قطعاً عدد آبرومندتری محسوب میشد.
(همونطور که میبینید، حتی از طراح پرسشنامه هم سپاسگزار نیستم).
تعریف از قدرشناسی
چند بار سوالهای پرسشنامه رو مرور کردم و سعی کردم جمعبندیشون کنم.
به نظرم رسید که قدرشناسی و شکرگزاری بر اساس این پرسشنامه دو مولفه داره. یکی جنبهی شخصی نسبت به افراد خاص (مثلاً والدین. دوستان. کسانی که به ما کمک کردهاند) و یکی جنبهی زیباییشناسی (مثل لذت بردن از طبیعت و تغییر فصل و ...)
که من در جنبهی دوم، امتیاز پایینی آوردم و در جنبهی اول، تقریباً همهی امتیازها رو داشتم.
چیز دیگهای که بر اساس پرسشنامه متوجه شدم اینه که برای شکرگزار و قدردان بودن، باید یاد بگیریم خوشیهای کوچکتر رو هم ببینیم و نگاهمون صرفاً به اتفاقات بزرگ نباشه.
ضمناً - اگر این پرسشنامه رو ملاک در نظر بگیریم - فضیلت قدردانی و شکرگزاری در کسانی پرورش پیدا میکنه که هر روز، بتونن برای لحظاتی از حرکت پرشتاب در مسیر زندگی و هدفهاشون فاصله بگیرن. متوقف بشن. اطرافشون رو ببینن. دستاوردهاشون، کمکهای دیگران و زیباییهای محیط رو مرور کنن و سپس ادامه بدن.
اگر با شتاب زیاد، پیوسته رو به جلو در حال حرکت باشیم، ممکنه دستاوردهامون زیاد بشه، اما احساس خوبِ رضایت و قدردانی و قدرشناسی رو کمتر تجربه میکنیم.
میکرو اکشن:
من در مورد چگالی قدرشناسی، به نظر خودم نهتنها مشکلی ندارم، بلکه شاید کمی افراطی هم باشم (مثلاً اگر با تاکسی به جلسهی امضای قرارداد برم، در ذهنم رانندهی تاکسی رو هم در درآمد قرارداد سهیم میدونم).
اما در گستره و تواتر، وضعم اصلاً خوب نیست.
یعنی نگاهم صرفاً به بخش کوچکی از دستاوردهام محدوده. و به ندرت هم فرصت میکنم بنشینم و به اونها فکر کنم.
شاید به عنوان میکرواکشن برای من، همون چیزی مناسب باشه که مربیان انگیزشی میگن و من تا به حال هیچوقت جدی نگرفتهام (از این به بعد جدی میگیرم).
صبحها که بیدار میشم قبل از اینکه برنامهی کارهای روزانه رو مرور کنم، سعی کنم فهرستی از داشتههای ارزشمند و خوشایند خودم رو مرور کنم.
با این کار، هم به تدریج گسترهی شکرگزاریم بیشتر میشه، هم فرکانسش به روزی یک بار میرسه (الان خیلی کمتره).