تاریخچه پول در جهان | پول چگونه به وجود آمد؟
سال‌هاست که مردم عادت دارند در پی اتفاقات سیاسی و اقتصادی و طبیعی، قیمت طلا را بپرسند و پیگیری کنند.
طلا، نفت، شکر و قهوه از جمله کالاهایی هستند که مانند دماسنج اقتصاد و سیاست جهان عمل کرده‌اند و کمی زودتر یا دیرتر، نسبت به رویدادها و روندهای حاکم بر جهان عکس‌العمل نشان داده‌اند.
در شرایطی که سال‌هاست شکل بحث پول و پشتوانه‌ی پولی در اقتصاد جهان تغییر کرده است، هنوز هم کم نیستند کسانی که در نقاط مختلف جهان به اشتباه فکر میکنند معادل سکه‌ها و اسکناس‌هایی که در دست دارند، بانکی در نقطه‌ای از جهان، طلا یا ملک یا پشتوانه‌ی فیزیکی دیگری را نگهداری میکند.
در این میان که هنوز بسیاری از مردم جهان جدا شدن پول از پشتوانه‌ی طلا را به خوبی درک نکرده بودند، پول‌های رمزنگاری شده مثل بیت کوین (Bitcoin) و ایتریوم (Ethereum) و لایت کوین (Litecoin) و ریپل (Ripple) هم آمدند تا بانکداران هم به تدریج به جمع مردمی بپیوندند که نمی‌توانستند فضای پولی جدید دنیا را درک و تحلیل کنند.
مجموعه درسهای تاریخچه پول می‌کوشند روند شکل‌گیری و رشد و تغییر نگاه انسان به پول را از پول کالایی تا پول رمزنگاری شده (Cryptocurrency) به زبانی بسیار ساده و به دور از اصطلاحات تکنیکی بررسی کنند.
درس حاضر به پول کالایی اختصاص دارد و در درسهای آتی، روند تکامل پول کالایی تا پول مجازی و رمزنگاری شده را به تدریج بررسی خواهیم کرد.
تذکر: در درسهای آینده خواهیم آموخت که اصطلاح ارز رمزنگاری شده دقیق‌تر و علمی‌تر از پول رمزنگاری شده است. فعلاً در این درس همان اصطلاح غیردقیق اما رایج پول رمزنگاری شده را به کار می‌بریم تا به تدریج تفاوت این دو را بهتر بیاموزیم و درک کنیم.
شاید شما هم شنیده باشید که در زندان‌های جنگ جهانی و جا‌هایی که ورود و خروج کالا سخت و ملاقات با زندانیان عملاً غیر ممکن بود، سیگار به پول رایج تبدیل شد.
افراد حاضر می‌شدند به یکدیگر کمک کنند و کارهای یکدیگر را انجام دهند و در مقابل، چند نخ سیگار را – که به هر روش غیرقانونی وارد مجموعه شده است – به دست بیاورند.
دینامیک این رفتار بسیار جالب است.
در ابتدا سیگار را می‌گرفتند که آن را مصرف کنند، اما کم کم به چنان کالایی گرانبها تبدیل میشد که سیگاری‌ها هم، آن را ذخیره می‌کردند تا در مواقع ضروری، خدمات و کالاهای مورد نیاز خود را با آن خریداری کنند.
غیرسیگاری‌ها هم، در ازاء کارهایی که برای دیگران انجام می‌دادند، سیگار طلب می‌کردند! چون می‌دانستند که هر نخ سیگار، سرمایه‌ای است که بعداً با آن می‌توان فرصت‌ها و خدمات دیگر را خریداری کرد.
می‌توان گفت به این شیوه، در جامعه‌ی بسته و محدود زندان، یک پول نوع جدید متولد شد؛ چیزی که به آن پول کالایی یا Commodity Money می‌گویند.
پول کالایی یا کالا به عنوان پول یا Commodity Money
در محیط‌های بسته، هر چیز کمیابی میتواند به وسیله‌ای برای مبادله تبدیل شود.
اگر کمی از کره‌ی زمین دور شویم و آن را زندانی ببینیم که تمام ما در آن در حال زندگی هستیم و مانند یک سیستم بسته، راه به بیرون ندارد، می‌توانیم بفهمیم که طلا و نقره، چگونه به پول کالایی تبدیل شدند.
مواد یا کالاهایی که فراوانی نداشته باشند، جای زیاد نگیرند، تقاضا برای آنها وجود داشته باشد و قابل وزن کردن یا قابل شمارش باشند، شانس این را دارند که به عنوان پول کالایی مورد استفاده قرار بگیرند.
طلا و نقره، تا حد خوبی از این ویژگی‌ها برخوردار هستند.
اگر از فضاهای محدود مانند زندان‌های جنگ جهانی بگذریم، در دوران معاصر عملاً تنها بازمانده از پول‌های کالایی قدیم، همین سکه‌های طلاست که در اقتصادهای مختلف، نامهای متفاوتی دارد و ما به نام سکه‌های بهار آزادی می‌خریم و می‌فروشیم و هدیه می‌دهیم.
سکه‌های بهار آزادی، طلا با عیار ۹۰% هستند.
البته طلافروش‌ها عادت دارند معیار خود را ۲۴ می‌گیرند. طلای ۱۸، یعنی آلیاژی از طلا که ۷۵ درصد آن طلاست و با عناصر دیگر ترکیب شده است. بنابراین، می‌توانیم بگوییم عیار سکه های بهار آزادی، ۲۱٫۶ است.
در ادامه‌ی مرور تاریخچه پول خواهیم دید که اگر چه پول کالایی هنوز هم کمابیش مبادله و نگهداری میشود، اما به تدریج سهم آن در اقتصاد جهان کاهش یافته و احتمالاً این روند کاهشی را همچنان ادامه خواهد داد تا طی چند دهه‌ی آتی، این سیستم سنتی پولی به تدریج کمرنگ و حذف شود.
دوست عزیز.
دسترسی کامل به این درس برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت به عنوان کاربر ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به این مطلب، به سایر بحث‌های مرتبط با تاریخچه پول هم دسترسی پیدا می‌کنید.
همچنین با فعال کردن اشتراک ویژه به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
البته بررسی‌های آماری ما نشان میدهد که علاقه‌مندان به تاریخچه پول معمولاً از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده در متمم، از درسهای زیر بیشتر استقبال میکنند:
روانشناسی پول | سواد مالی کودکان و نوجوانان
خودشناسی | شخصیت شناسی | کوچینگ
دوره فروش | دوره MBA | برندسازی شخصی
افزایش عزت نفس | مذاکره | تصمیم گیری
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
تمرین و مشارکت در بحث
آیا شما هم در محیط کار یا زندگی یا در جمع دوستان خود تجربه‌ای از پول کالایی داشته‌اید؟
اصلاً بحث کالا به عنوان پول چه تجربه‌ها و ایده‌هایی را برای شما تداعی میکند؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تاریخچه پول و آینده آن به شما پیشنهاد میکند:
- تاریخچه پول در جهان | پول چگونه به وجود آمد؟
- تهاتر چیست؟ | معنی تهاتر در معامله و جایگاه معاملات تهاتری در اقتصاد امروز
- تفاوت تهاتر و پول کالایی در چیست؟
- تاریخچه پول | عصر فلزات و طلا به عنوان یک پول کالایی
- مرور چند آمار درباره طلا – ظاهراً طلا واقعاً در حال مصرف است
- در جستجوی طلا
- حواله چیست و چگونه به وجود آمد؟
- تعریف پول چیست؟ تفاوت پول و ارز چیست؟
- نشر نخستین اسکناسهای تاریخ توسط چینیها
- شکل‌گیری بانکهای مرکزی به عنوان یک نهاد نظارتی
- استاندارد طلا و پول فیات (پول بی پشتوانه یا دستوری)
- درباره علت تورم | از کتاب میلتون فریدمن درباره پول و سیاستهای پولی
- طراحی اسکناس یورو | چالشهای چاپ و انتشار پول جدید
- چالش همیشگی اسکناس تقلبی | صورت فلکی یوریون چیست؟
- تعریف پول مجازی چیست و آیا چنین اصطلاحی درست است؟
- پول پلاستیکی | کارت های بانکی و وضعیت «چوب بدون هویج»
- صندوق بین المللی پول (IMF) چیست و چه کار میکند؟
- معرفی کتابی درباره تاریخچه پول | پول – داستان واقعی یک چیز الکی
- کتاب دید اقتصادی | چگونگی رشد و فروپاشی اقتصاد | پیتر شیف
سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید شش‌ماهه و یکساله به‌ترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یک‌ماهه) محسوب میشوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟
نویسنده‌ی دیدگاه : منصور سجاد
روش پول کالایی در بین ناشران بسیار متداول است.
به این روش در بین ناشران مبادله گفته میشود
یک ناشر کتابهایی که منتشر کرده به ناشر دیگر میدهد و معادل آن از کتابهای ناشر دیگر دریافت میکند
به این ترتیب سبد کالایی هر دو بزرگتر میشود و هر کدام می‌توانند در مراکز عرضه خود کتابهای بیشتری را بدون اینکه نیاز به خرید کتاب باشد عرضه کنند
جالب است که معمولا دریافت کننده کتاب دوباره آن کتاب را با ناشر دیگر مبادله میکند و به این ترتیب میبینی کتابت سر از مراکزی برای فروش سر در آورده که خودت هم تعجب میکنی
مثلا کتاب های مجموعه کلید که ما منتشر می‌کنیم در همه فرودگاه های کشور و بعد از گیت بازرسی موجود است
اما من نمیدانم چگونه به آنجا رسیده است
ولی قطعا این مبادله ها موثر بوده است
مزیت این روش برای کسانی که یک کتاب چاپ کرده اند و نمیدانند آن را چگونه بفروشند هم زیاد است.
هر کس بالاخره شبکه ای در اطراف خود دارد،یا میتواند در اداره یا مدرسه ای نمایشگاه بگذارد یا به شرکتی بفروشد. و...
اگر کتاب خود را مبادله کنید و در این شبکه هایی که دارید کتاب های مبادله ای را بفروشید سریع کتاب به چاپ های بعد میرسد
البته ریزه کاری هایی هم دارد
مثلا مبادله با کتاب های نفیس و... روش متفاوتی دارد که در کلاسهای «خلق کتاب موفق»توضیح بیشتری میدهم
در اطراف شهر ما، میانه، که کشت برنج در سال های اخیر بسیار بیشتر از گذشته رونق گرفته با توجه به اینکه قیمت برنج هم مانند باقی کالاها در کشورمان مدام دستخوش تغییرات می شود خیلی از کشاورزها و کسانی که به آنها خدمات یا کالاهای مورد نیازشان برای تولید را می فروشند معاملات خود را بر حسب کیسه های ۲۵ کیلویی برنج تنظیم می کنند. برای مثل اجاره زمین برای کشت، پیش پرداخت کودهای کشاورزی، مزد کارگران، مزد اجاره ماشین آلات همه و همه بر حسب همان محصول یعنی برنج محاسبه و پرداخت می شود.
یادمه وقتی دانشگاه درس میخوندم برای ترم ها باید کتاب تهیه می کردم من یک سری کتاب برای ترم مربوطه که لازم داشتم میخریدم ترم های بعد کتابها رو میبردم به کتاب فروشی روبروی دانشگاه میدادیم و یک سری دیگه کتاب میگرفتیم نوعی مبادله بود یا می تونستیم کتاب ها رو بفروشیم و بجاش وسیله دیگه ای که لازم داشتیم یا کپی جزوات را انجام می دادیم این موقعیت برای کمک به دانشجوهای دانشگاه ازاد بود تو اون دوره ودر نوع خودش خوب بود برای ما دانشجویان :)
درود بر متممی های عزیز،
اولین تجربه ی پول کالایی برای من بر می گرده به حدود ۳۰ سال پیش که آدامس های فیفا ۹۰ و عکس های درون آن بودند. اگر اشتباه نکنم حدود ۹۰ تا ۱۰۰ عکس بود که می توانستیم آنرا با خرید آدامس تکمیل کنیم ولی مشکل آنجا بود که عکس بازیکنان بزرگ مثل رودگولیت کمیاب بودند و به این دلیل ارزش بیشتری پیدا می کردند و به عنوان پول کالایی مورد استفاده قرار می گرفتند.
اما مورد دیگری که چند سال پیش دیدم این بود که بعضی از افراد تراکم شهرداری در مناطق مختلف تهران را به عنوان پول کالایی استفاده می کردند و با ملک، طلا و هر مورد دیگری که به کارشان می آمد و سودشان را تضمین می کرد مبادله می کردند.
با امید و آرزوی بهترین ها،
تو خیلی از روستاهای ایران که هنوزم کشاورزی و دامداری رواج داره، خیلی از زنان از طریق مبادله ی کالا به کالا خرید و فروش میکنند.
مثلا وقتی فروشنده ای از شهر می آید وکالاهایی مثل پارچه،ظرف و ظروف و مواد خوراکی با خودش برای فروش میاره، در مقابل کالایی که میفروشه ، پنیر ، ماست یا محصولات کشاورزی اون روستا مثل نخود، لپه و … دریافت میکنه.
در روستای پدری من که یکی از روستاهای زنجان هست به این نوع فروشنده ها چرچی که فکرمیکنم مخفف چرخ چی هست، میگن.
بدلیل محدودیت سرعت و ترافیک اینترنت ایران! یک فایل حجیم مهم، مخصوصا در دهه قبل بسیار ارزشمند بود.
خیلی مواقع این اطلاعات اصلا قابل خرید در بازار ایران نبود «تخصصی بودن یا مشکلات مجوزی و…» در این مواقع ارزشمندتر هم میشد. حتی اگر هم وجود داشت، مثلا در ۳۰ سی دی عرضه میشد که قیمت بسیار بالایی در مقابل کپی داشت.
در تجربه شخصیم، از این اطلاعات دیجیتال به عنوان کالای ارزشمند، هم برای خرید ارزشی اقدام کردم و هم خیلی مواقع در جهت گرفتن این اطلاعات، کالا یا خدمت ارزشمندی رو به دیگران ارائه کردم.
شاید بتوان گفت که در بعضی از مواقع اطلاعات هم می تواند به عنوان کالا مصرف شود به عنوان مثال شما از کسی در مورد فردی دیگر اطلاعات به دست می آورید می توانید به کس دیگری این اطلاعات را برای بدست آوردن اطلاعات دیگری مصرف کنید.
چند سال پیش که در زمینه مسکن بخصوص رکود شدید پیش اومده بود اکثر معاملات کالا به کالا بود حتی در بعضی از مواقع پیمانکاران جزء هم در مقابل دستمزدشان یا مصالح شان مثلا واحد اپارتمان ، دریافت میکردن.
در زمان کودکی کارت های بازی با تصویر فوتبالیست ها، که بسیار رایج بودند و ارزش مادی نیز داشتند و معمولا قابل مبادله نیز بودند.
من یادمه زمانی که ابتدایی بودم سرگرمی ما بچه ها جمع کردن عکس های داخل آدامس ها بود. و معمولا پول توجیبی هر روزمون رو آدامس می خریدیم به خاطر عکس داخل آدامسها. و خیلی وقتها عکسها رو معامله می کردیم.مثلا من از یه عکس دو تاش رو داشتم و یه نفر دیگه دو تا از عکسی که من نداشتم رو داشت و اون هم عکس من رو نداشت و معامله صورت می گرفت. بعضی از عکس ها که کمتر توی آدامس ها بودن ارزششون بیشتر بود و ارزش بعضی از عکس ها برابر بود با ۵ تا از عکس های معمولی.
حتی خیلی وقتها عکس ها رو میخریدیم و بیشتر از پول یک آدامس رو هم به خاطر یه عکس کمیاب حاضر بودیم بدیم.
به جز اون معامله های دیگری هم با عکس ها انجام می دادیم. مثلا در ازای دریافت خوراکی عکس می دادیم و یا برای انجام کاری عکس می گرفتیم. یادش به خیر
یکی از بازیهای رایج دوران بچگی ما ( سالهای ۶۸ تا اوایل دهه ۷۰) بازی با تشتکهای فلزی (درب فلزی شیشه نوشابه های قدیمی) بود.
با وصل کردن آنها به همدیگر به وسیله یک مفتول یک حلقه لاستیک مانند درست میکردیم و سایر موارد.
جالب بود که تشتک به موازات سکه های یک تومانی و پنج تومانی که برای خرید خوراکی از خانواده میگرفتیم حکم یک پول را داشت.
علاوه بر اینکه تشتک قابل فروش بود، با خواراکی هم معاوضه میشد. قابل قرض دادن بود. در ازای انجام برخی کارها برای همدیگر تشتک طلب میکردیم.
جالب اینجا بود که به دلیل کوچک بودن فضا، عرضه آن هم محدود بود و ما کلی کوچه و خیابون رو میگشتیم تا چندتا تشتک پیدا کنیم.
یادش به خیر!
دردوران درسی راهنمایی مسئول دفتر پژوهشی فرهنگی مدرسه بودم. ژتون هایی بین بچه ها برای تشویق و جایزه پخش میشد که با این ژتون ها میشد از اتاق گیم کامپیوتری مدرسه استفاده کرد.
بعضی از بچه ها اونها رو با ساندویچ یا حل مشق ها معاوضه میکردن حتی مبصر ها هم با رشوه گرفتن ژتون همیشه در قسمت خوب های تخته سیاه اسم مارو مینوشتن.
چند نفری به فکر جعل ژتون ها افتاده بودن و من و دو نفر دیگه از دوستانم که در دفتر پژوهشی مسیولیت داشتیم باهم مثل بانک مرکزی برای جلوگیری از نقدینگی? و مهار تورم مجبور میشدیم ژتون های بیشتری به دوستان و نور چشمی هامون بدیم ?
تجربه من از پول کالایی در زندگی، بر‌می‌گرده به دوران کودکی.
اون زمان اسباب بازی، مثل ماشین یا خانه‌های لگویی بین من و پسر عمه هام و بقیه هم محله‌ای هام، ارزش زیادی داشت!
ما اسباب بازی هامون را به هم میدادیم یا مبادله میکردیم.
اسباب بازی کم یاب بود و ما دوست داشتیم اسباب بازیهای متنوعی داشته باشیم و با اونها بازی کنیم.
گاهی ترقه و تیر باروت‌دار تفنگ اسباب بازی هم نقش پول کالایی را داشتند و ارزشمند بودند.
تقاضا وجود داشت، کمیاب هم بود و جای زیادی هم نمی‌گرفت.
اما جز اون خاطرات، تجربه و ایده دیگری در حال حاظر از پول کالایی به ذهنم نمی‌رسه.
فک می‌کنم برای من که جوان هستم، همان‌طور که در درس هم گفته شد، این یک نشونه باشه که به تدریج پول کالایی در حال انقراض هست.
مشابه سیگار در زندان در زمان جنگهای جهانی، سیگار در دوران سربازی هم وسیله‌ای است برای انجام کار یا خدمت سربازان برای یکدیگر.
در برخی آگهی ها می بینیم که شخصی ویلای خود را برای فروش گذاشته و معمولا به جای قیمت،پیشنهاد معاوضه با ماشین و یا آپارتمان در شهر را می دهد.
در حوزه تخصصی ما یعنی دارو هم مبادلات دارویی بین داروخانه ها مرسوم هست یعنی حسب محدودیت های و اتفاقاتی ممکنه داروخانه ای با دپوی مازاد از یک دارو مواجه بشه که همین دارو , کسری داروخانه دیگری باشه , داروخانه مقابل هم متقابلا داروی مازادش رو با ما تبادل میکنه و این زنجیره مدام بین داروخانه های مختلف تکرار میشه
کالاهایی که قابلیت نقد شوندگی بالایی داشته باشند گاهی به عنوان پول کالایی استفاده می شوند. مثلا پراید در بعضی مناطق غرب کشور ، یا مثلا در مناطقی از کرمان دستمزد کارگران روزمزد را با پسته می دهند.
یکی از فعالیت های مجموعه ما، فروش رسانه های تبلیغاتی مانند ویدئووال، استند یا کیوسک لمسی و نمایشگر صنعتی در مراکز خرید است.
برخی از مدیران مراکز خرید، به جای خرید این محصولات (که کمی لوکس محسوب میشوند) تمایل دارند تا مدت زمان مشخصی (معمولا سه تا پنج سال) رو در اختیار ما بگذارند تا بهره برداری تبلیغاتی از کالاهای خودمون بکنیم و درآمد رو از فروش تبلیغات کسب کنیم. حتی در برخی مراکز که مقیاس پروژه بزرگ میشود حاضر به واگذاری واحد تجاری در ازای این کالاها هستند.
به عنوان نمونه ای از پول کالایی در دنیای امروز این مورد رو به شخصه تجربه کردم.
با سلام :)
بچه که بودیم در فامیل بین بچه‌ها تجارتی برپا بود که در اون تیله‌های بازی نقش پول رو داشتند و مثلاً لوازم التحریر خودمون رو بر مبنای قیمت هایی که بر حسب تیله ها داشتند با هم دیگه عوض میکردیم. یادمه چون بعضی وقتها تعداد تیله‌هامون زیاد میشد مادربزرگ نقش بانک رو داشت و همه تیله‌هامو میذاشتم پیشش و بعد توی معامله‌ها چندتا تیله از مادر بزرگ می‌گرفتم.
تبادل کوپن هادر جلو فروشگاههای شهروندنیز نمونه ای می تواندباشدبرای پول کالایی.البته بانوعی ترفند.
در محل کار ما به عنوان بدهی موسسه گاها ماشین آلاتی به موسسه دیگر به عنوان بدهی داده میشود.
به یا ابر تورم شوروی میافتم که منجر به روی آوردن مردم به استفاده از کالای سیگار به جای پول بی ارزش دولتی شد
یا به یاد پروژه بزرگ تهاتر خط لوله انتقال گاز به پاکستان میافتم