شای تک | آیا تکنولوژی‌های خجالتی را دوست دارید؟

اصطلاح شای تک (Shy Tech) یا تکنولوژی‌های خجالتی نسبتاً جدید است. شای تک به معنایی که ما امروز می‌شناسیم، از سال ۲۰۱۸ رواج یافت؛ زمانی که BMW اعلام کرد قصد دارد در طراحی خودروهای خود به سراغ تکنولوژی خجالتی برود.

منظور از شای تک این است که ابزارها و نشانه‌های تکنولوژی، چندان پیش چشم نباشند و صرفاً زمانی که به آن‌ها نیاز است پدیدار شوند.

اگر کلیپ زیر را ببینید، درک بهتری از شای تک پیدا خواهید کرد. در ثانیه‌های اول، یک خودرو مفهومی را با طراحی آینده‌گرا می‌بینید که BMW در سال ۲۰۱۹ به نمایش گذاشته است.

برخلاف خودروهای لوکس کلاسیک که در صندلی عقب انبوهی از دکمه‌ها و ولوم‌ها و دستگیره‌ها را در اختیار سرنشین قرار می‌دهند، در این خودرو چنین ابزارهایی دیده نمی‌شوند؛ در عین این‌که هم‌چنان این امکان وجود دارد که سرنشین، چیزهایی شبیه دمای کابین یا صدای سیستم صوتی را کنترل کند.

در ثانیه‌های پایانی هم سیستم شستشوی دوربین‌های اطراف ماشین را می‌بینید که باز هم در بدنهٔ ماشین پنهان شده‌اند و BMW آن را به عنوان مصداقی از شای تک معرفی می‌کند.

اگر چه BMW تلاش کرده وانمود کند که پیشگام این نوع طراحی محسوب می‌شود، اما نباید فراموش کنیم که این شرکت صرفاً برای یک روند جاافتاده و قدیمی نام تازه‌ای پیدا کرده است.

در همین صنعت خودرو، سال‌هاست شاهد حذف شدن نمادها و نشانه‌های بیرونی – بدون از بین رفتن عملکردها – هستیم.

احتمالاً بنزها و برخی دیگر از خودروهای قدیمی را به خاطر دارید که چیزی شبیه برف‌پاک‌کن روی شیشهٔ چراغ جلو داشتند که می‌توانست گل و لای را از روی طلق چراغ پاک کند.

امروزه این قابلیت حذف نشده و روی بسیاری از خودروها – حتی در ردهٔ قیمتی متوسط – هم وجود دارد. با این حال، زبان طراحی متواضع‌تر و بی‌سروصداتر شده است. پمپ‌های پاشش آب و شستشوی چراغ جلو در سپر تعبیه شده‌اند و جز در حد یک یا دو ثانیه که می‌خواهند چراغ را بشویند، دیده نمی‌شوند (با فشار یک قطعه مکانیکی بیرون می‌آیند و دوباره به داخل محل اولیهٔ خود فرو می‌روند).

در بسیاری از خودروها باید نگاه دقیقی داشته باشید تا محل این ابزارهای شستشو را بیابید.

این تغییرات صرفاً‌ در صنعت خودرو روی نداده است.

کافی است به دکمه‌های پنل کنترل داخل آسانسورها توجه کنید. به تدریج می‌بینیم که آن دکمه‌های قدیمی و بزرگ و برجسته جای خود را به دکمه‌های کوچک‌تر و صفحات لمسی می‌دهند و به اندازهٔ‌ گذشته به چشم نمی‌آیند.

حذف شدن دکمه‌های روی موبایل‌ها و استفاده از تاچ‌اسکرین برای شماره گرفتن و تایپ کردن هم از همین جنس است.

هم‌چنین سنسور اثر انگشت که زمانی حضور آن روی بدنهٔ لپ‌تاپ‌ها و پشت موبایل‌ها از یک تکنولوژی پیشرفته خبر می‌داد، به تدریج پشت صفحه نمایش پنهان می‌شود تا کمتر به چشم بیاید.

خاموش شدن صفحه نمایش ساعت‌های هوشمند هم، اگر چه با هدف کاهش مصرف باتری است، اما به نوعی با این روند همراه شده است. زمانی برای ما عجیب بود که فردی ساعت دستش کند و آن ساعت زمان را نشان ندهد.

نسل قدیمی‌تر به خاطر دارند که بارها در تاکسی و اتوبوس و مترو با سرک کشیدن روی ساعت دیگران، زمان را بررسی کرده‌اند.

اما الان دیگر پذیرفته‌ایم که فردی ساعت در دست داشته باشد و صفحهٔ خاموش ساعت – جز در مواقعی که خودش به آن نگاه می‌کند – چیزی نشان ندهد.

به نظر می‌رسد به تدریج از دورانی که دکمه‌های زیاد و چراغ‌های رنگارنگ حس «مدرن بودن» را القا می‌کرد گذشته است و امروزه طراحان ترجیح می‌دهند با حفظ عملکرد، نمایش‌های ظاهری را کمتر کنند.

شما چه تجربه‌هایی از این کمرنگ شدن ظواهر تکنولوژی دارید؟ آیا مثال‌های دیگری هم به ذهن‌تان می‌رسد؟

به عنوان یک مصرف‌کننده ترجیح‌تان چیست؟ آیا موبایل‌هایی که به دکمه مجهز هستند و خودروهایی که کنسول و درب و سقف‌شان پر از دکمه و نشان‌دهنده (اصطلاحاً آمپر) و ابزارهای مکانیکی است، حس بهتری به شما نمی‌دهند؟

انتظار دارید این سبک طراحی را در آینده در چه ابزارها و وسایلی ببینید؟ سبکی که BMW با غرور و سر و صدا آن را Shy Tech می‌نامد؛ اما طراحان چند دهه است که از آن با عنوان Less-intrusive Design و Non-intrusive Design یاد می‌کنند.