سئو در دوران هوش مصنوعی و مدلهای بزرگ زبانی (چت جی پی تی و …) | بخش اول

اگر در پی تاریخ تولد یا درگذشت یک شخص مشهور باشید، سراغ گوگل می‌روید یا چت جی پی تی؟ اگر خلاصه‌ای چندصدکلمه‌ای از یک کتاب معروف بخواهید به سراغ کدام‌یک می‌روید؟

اگر بخواهید عکس‌العمل مردم به آخرین موضع‌گیری‌های یکی از مسئولین را بدانید از چه ابزاری استفاده می‌کنید؟‌ گوگل؟ بینگ؟ جمینای؟ چت جی پی تی؟ پرپلکسیتی؟

اگر از علاقه‌مندان به هوش مصنوعی باشید و از سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های مرتبط با آن استفاده کنید، احتمالاً گاهی این سرویس‌ها نقش موتورهای جستجو را برایتان ایفا کرده‌اند. بنابراین سوال‌هایی که گفتیم، برایتان غیرمنتظره نیست.

قاعدتاً در سال‌های آینده با افزایش نفوذ مدل‌های زبانی بزرگ در میان مردم، افراد بیشتری با چنین سوال‌هایی مواجه خواهند شد. برای مردم عادی، استفاده از یک سرویس به جای سرویس دیگر، اتفاق عجیبی نیست. درست به همان راحتی که از یاهو به سراغ گوگل آمدند یا از شبکه‌های اجتماعی قدیمی‌تر مثل مای‌اسپیس و اورکات به سراغ فیس‌بوک و اینستاگرام و توییتر (ایکس) و لینکدین آمدند.

اما اگر در حوزهٔ دیجیتال مارکتینگ، تولید محتوا و سئو فعال باشید، این روند جدید فراتر از یک تغییر ساده یا پیشرفت متعارف در تکنولوژی است و احتمالاً از خود می‌پرسید: «هوش مصنوعی مولد چه تأثیری بر حرفه و کسب و کار من خواهد داشت؟ آیا قرار است شغل یا درآمدم را از دست بدهم؟‌ آیا لازم است استراتژی‌های خود را تغییر دهم؟»

پیش از این هم سئو با تهدیدهایی روبه‌رو بوده است. مثلاً در مقطعی گفته می‌شد با رواج یافتن دستیارهای صوتی و استفاده از جستجوی صوتی، سئو دیگر جایگاه قبل را نخواهد داشت. هنگامی که جستجوی تصویری رواج یافت، باز هم حرف‌های مشابهی گفته می‌شد. با وجودی که سئو – حداقل تا امروز – از آن تهدیدها جان سالم به در برده، نمی‌توان تحولات جدید را هم چیزی از همان دست تلقی کرد. به همین علت، منطقی است دربارهٔ نقش و جایگاه سئو در دنیایی که به تازگی در حال شکل‌ گرفتن است، جدی‌تر فکر کنیم.

سئو در عصر هوش مصنوعی؟ | تعریف صورت مسئله

یکی از تیترهای تجاری رایج که ممکن است همهٔ ما ناخودآگاه آن را به کار برده باشیم، «سئو در عصر هوش مصنوعی» است. حتی گاهی این تیتر را کمی تندتر می‌کنند و از «انقلاب هوش مصنوعی در سئو» حرف می‌زنند.

این در حالی است که خود سئو و موتورهای جستجوی فعلی هم بر اساس تکنولوژی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی رشد کرده و تکامل یافته است. همین که گوگل صفحات سایت‌ها و رفتار کاربران در آن‌ها را ثبت می‌کند و از میان میلیاردها صفحه، تعدادی را که به سوال کاربر ربط دارد فهرست می‌کند، دستاورد شگفت‌انگیز هوش مصنوعی است. در یک دههٔ اخیر که «مدل‌های زبانی» و «تحلیل معنایی» هم بیشتر رشد کرد، موتورهای جستجو و به‌ویژه گوگل، این ابزارها را برای بهبود کیفیت پاسخ‌هایشان به کار گرفتند.

بنابراین سوال واقعی و دقیق «آینده سئو در عصر هوش مصنوعی» نیست. مشخصاً‌ آن‌چه باعث شده آینده سئو مبهم شود و همه درباره‌اش حرف بزنند، هوش مصنوعی مولد یا Generative AI است.

آیا هوش مصنوعی مولد جایگزین سئو می‌شود؟

هوش مصنوعی در دهه‌های اخیر چند موج بزرگ و تأثیرگذار داشته که موج آخر آن، مدلهای بزرگ زبانی یا Large Language Models (مخفف: LLM) بوده است. مدلهای بزرگ زبانی ظرفیت تازه‌ای در زمینهٔ هوش مصنوعی مولد (Generative AI) ایجاد کردند و سرویس‌هایی مثل چت جی پی تی (Chat GPT)، جمینای‌ (Gemini) و پرپلکسیتی (Perplexity) توانستند با ساختاری مشابه انسان با کاربران خود حرف بزنند.

فرض کنید می‌خواهید یک کتاب از پیتر دراکر بخوانید. تا کنون روش متعارف این بوده که سراغ گوگل و یا فروشگاه‌هایی مثل آمازون بروید. اما مدل‌های زبانی هم با سبک محاوره‌ای خود به یک آلترناتیو برای جستجو تبدیل شده‌اند:

این همان تغییری است که باعث شده فعالان صنعت سئو و نیز استفاده‌کنندگان از تکنیک های سئو از خود بپرسند: آیا هنوز هم می‌شود روی آینده سئو حساب کرد؟‌ آیا هوش مصنوعی مولد جایگزین سئو خواهد شد یا این که بخش متفاوتی از بازار را هدف قرار خواهد داد؟ آیا موتورهای جستجو در کنار هوش مصنوعی مولد تکامل خواهند یافت؟ یا به تدریج جایگاه خود را به این تکنولوژی جدید واگذار خواهند کرد؟

این سوالی است که در ادامه درباره‌اش حرف می‌زنیم.

آینده سئو | تحلیل، تفسیر یا تحمیل؟

هوش مصنوعی در مقایسه با بسیاری از شاخه‌های تکنولوژی، با سرعت بسیار بیشتری تغییر می‌کند. علاوه بر این، برخلاف بسیاری از شاخه‌های تکنولوژی، صرفاً درگیر محدودیت‌های فنی نیست. بلکه با موضوعات متنوعی از فلسفه و اخلاق گرفته تا روانشناسی و جامعه‌شناسی گره خورده است. به همین علت، پیش‌بینی آیندهٔ آن، نه‌تنها در افق‌های دور، بلکه حتی در میان‌مدت و کوتاه‌مدت نیز ساده نیست.

به همین علت، هر جا حرفی دربارهٔ آینده هوش مصنوعی مطرح می‌شود، با ترکیبی از «تحلیل‌ها»، «تفسیرها» و «تحمیل‌ها» مواجهیم:

تحلیل یعنی حرف‌ها و نظراتی که فرد، آگاهانه و عامدانه می‌کوشد از هیجان و سوگیری فاصله داشته باشند. در مواردی هم که مفروضاتی در ذهن تحلیل‌گر وجود دارد، تا حد امکان آن‌ها را برای مخاطب خود شفاف می‌کند.

تفسیر یعنی حرف‌ها و نظراتی که با برداشت‌ها، حدسیات و مفروضات فرد آمیخته شده‌اند. در عین حال، مخاطب چون به فرد یا نهاد تفسیرگر اعتماد کرده، آن تفسیرها را می‌پذیرد و به آن‌ها اتکا می‌کند.

تحمیل هم، چنان که از نامش پیداست، وقتی اتفاق می‌افتد که فرد، با وجودی که می‌داند واقعیت چیز دیگری است، تلاش می‌کند آن بر اساس منافع و ارزش‌های خود به شکلی بیان کرده و معنا دهد که دستگاه فکری، ارزش‌ها،‌ اصول و منافعش زیر سوال نرود.

تشخیص این که سهم تحلیل، تفسیر و تحمیل در اظهارنظرها چقدر است،‌ ساده نیست. طبیعتاً گوینده هم – چون نمی‌تواند مفروضات، ارزش‌ها و منافع خود را به شکل شفاف تفکیک کند، نمی‌تواند سهم این سه را در حرف‌های خودش تشخیص دهد.

بنابراین هم نکاتی که از زبان متمم در آینده در ادامهٔ این بحث خواهید خواهند، و آن‌چه در فضاهای دیگر دربارهٔ آینده هوش مصنوعی گفته می‌شود، ترکیبی از این سه مورد است و وظیفهٔ تفکیک این سه «ت» (تحلیل، تفسیر و تحمیل) بر عهدهٔ خود شماست.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری SEO چیست به شما پیشنهاد می‌کند: