دسترس پذیری چیست؟ | نکاتی درباره دسترس پذیری برای نابینایان و تأثیر آن بر سئو
ما در متمم، احتمالاً مثل بسیاری از کسانی که این مطلب را میخوانند، سالها دسترس پذیری را چندان جدی نگرفتیم. باز هم، مثل بسیاری از کسانی که این مطلب را میخواهند، با تعریف دسترس پذیری و مفهوم دسترس پذیری آشنا بودیم. اما کمتر پیش میآمد به این فکر کنیم که متمم تا چه حد دسترس پذیر است.
در این میان، پیامهایی هم از متممیهای عزیز ناشنوا دریافت میکردیم، که رضایت خود را از متنی بودن بخش بزرگی از محتوای متمم – در دورهای که پکیجهای آموزشی صوتی بسیار رایج است – اعلام میکردند. و همین باعث میشد خوشحال باشیم که برای عزیزان ناشنوا و کمشنوا، دسترس پذیر هستیم.
اما باید اعتراف کنیم که هیچوقت به این که دوستان نابینا چگونه از متمم استفاده میکنند فکر نکردیم. در واقع، فرضمان بر این بود که نابیناها سراغ متمم نمیآیند و اگر هم میآیند، قاعدتاً به فایل های صوتی آموزشی گوش میدهند.
در سال اخیر چند بار به علل مختلف، پیش آمد که دیدیم دوستان نابینای ما در متمم در کامنتها با هم حرف میزنند و یکدیگر را برای استفادهٔ بهتر از متمم راهنمایی میکنند. اینجا بود که ناگهان متوجه شدیم این وجه از دسترس پذیری را کاملاً نادیده گرفتهایم.
بهترین روش برای این که وضع متمم را از نظر دسترس پذیری برای نابینایان بدانیم این بود که از دوستان نابینای متممی خودمان کمک بگیریم: از سارا یوسفی عزیز (پروفایل سارا در متمم – اکانت سارا در اینستاگرام) که متخصص طراحی وبسایت، سئو و دیجیتال مارکتینگ است و در رشتهٔ نرم افزار تحصیل کرده، خواهش کردیم که سایت را بررسی کرده و ضعفها را به ما بگوید. گزارش سارا بسیار دقیق و مفصل بود و نکات بسیاری را شامل میشد که ما اصلاح آنها را در قالب یک پروژه تعریف کرده و مدتی است مشغول آن هستیم.
در این مدت دیدیم که اگر ده سال قبل، دسترس پذیری را بهتر و عمیقتر درک کرده و مد نظر داشتیم، کار امروزمان سبکتر بود. به عنوان نمونهای از ضعفها، فقط کافی است به هزاران درس متمم فکر کنید که در آنها عکسنوشته وجود دارد و متن جایگزین عکسها اغلب برای عزیزان نابینا کافی و گویا نیست.
از آنجا که بخشی از دوستان متممی در فضای دیجیتال و آنلاین فعالیت میکنند و بسیاری از این دوستان سایت و اپلیکیشن دارند یا احتمالاً در آینده خواهند داشت، تصمیم گرفتیم این موضوع را در قالب یک درس مطرح کنیم تا بقیه هم آن را بخوانند و با آن آشنا شوند.
از طرفی این واقعیت را میفهمیم و میپذیریم که بسیاری از گروهها و کسب و کارها، ممکن است آنقدر درگیر کارهای دیگر باشند که دسترس پذیری در اولویتشان قرار نگیرد. به همین علت، لازم است انگیزانندهٔ دیگری هم – فراتر از مسئولیت اجتماعی – در کنار این بحث باشد. این انگیزانندهٔ خوب، بهینهسازی جایگاه سایت در نتایج جستجو یا همان سئو است.
بخشی از تلاشهایی که برای دسترسپذیری انجام میشوند، بر سئوی سایتها تأثیر مثبت دارند. نهفقط به این علت که گوگل و موتورهای جستجو به دسترسپذیر بودن توجه دارند، بلکه به این علت که اغلب تلاشهایی که برای دسترسپذیری انجام میشود ، تجربهٔ همهٔ کاربران را بهتر میکند.
به همین علت از سارا خواهش کردیم مطلبی آموزشی دربارهٔ دسترس پذیری برای نابینایان به همراه چند اشاره به همپوشانیهای دسترس پذیری و سئو برای متمم بنویسد و سارا هم لطف کرد و پذیرفت.
آنچه در ادامه میخوانید، نوشتهٔ سارا است. از دوستان نابینای دیگرمان در متمم هم تقاضا میکنیم اگر نکتههایی در تکمیل این بحث به ذهنشان رسید، آنها را در قالب کامنت مطرح کنند.
شاید عنوان این مقاله شما را کمی متعجب کند، اما اجازه دهید قبل از آنکه بخواهیم به بررسی تاثیر دسترسپذیری وبسایتها بر روی سئو سایت بپردازیم و بگوییم موضوع از چه قرار است، ابتدا این مسئله را بررسی کنیم که منظور ما از افرادی با آسیب بینایی چه گروههایی است و اصلا قابلیت دسترسپذیری (Accessibility) چیست؟
آنچه در ادامه میخوانید
افراد با آسیب بینایی شامل چه گروههایی میشوند؟
قابلیت دسترسپذیری (Accessibility) چیست؟
یک فرد نابینا چطور با کامپیوتر و تلفنهای هوشمند کار میکند؟
نحوه استفاده افراد کمبینا از تکنولوژی به چه صورت است؟
قابلیت دسترسی در سئو برای افراد با اختلال بینایی
بهینه سازی برای قابلیت دسترسپذیری Accessibility یا سئو SEO
مزایای دسترسپذیری، فراتر از سهولت زندگی برای افراد دارای معلولیت
افراد با آسیب بینایی شامل چه گروههایی میشوند؟
وقتی صحبت از استفاده افرادی با آسیب بینایی از اینترنت به میان میآید، اکثر افراد تصور میکنند منظور گروهی از مردم هستند که اصطلاحاً چشمان آنها ضعیف است. باید بگوییم که این قشر تنها بخش کوچکی از جامعه هدف مورد نظر ما را تشکیل میدهند.
بطور کلی افرادی که درگیر آسیب بینایی هستند شامل گروههای زیر میشوند که همه آنها با روشهای خاص خود از فضای آنلاین و دنیای اینترنت استفاده میکنند.
- افراد دارای کور رنگی
- افراد کمبینا
- افراد نابینا
اگر شما در دسته افرادی قرار دارید که از دیدن افراد نابینا در لیست بالا متعجب شدهاید، لطفا با تامل بیشتری این مطلب را بخوانید.
فکر میکنید افراد نابینا با چه روشهایی از اینترنت استفاده میکنند؟
کافی است چند لحظه چشمهایتان را ببندید و یا با چشم نیمه باز نگاه کنید و تلاش کنید اخبار امروز را پیدا کنید یا با دوستان خود در شبکههای اجتماعی تعامل کنید. کمیسخت به نظر میرسد نه؟
شاید خیلی از ما تا به حال اصلا به این موضوع فکر نکرده باشیم و حتی نتوانیم تصوری درست از شکل استفاده افراد کمبینا یا نابینا از کامپیوتر، تلفنهای هوشمند و در مجموع اینترنت داشته باشیم. اما واقعیت این است که امروزه در جهان و حتی در همین ایران خودمان بسیاری از افراد با آسیبهای بینایی چه کمبینا و چه نابینای مطلق بسیاری از روندهای روزمره زندگی خود را با کمک اینترنت و در وبسایتها و اپلیکیشنهای مختلف، پیش میبرند.
قابلیت دسترسپذیری (Accessibility) چیست؟
اجازه دهید با یک تجربه شخصی، مفهوم دسترسپذیری برای افراد نابینا را برای شما شرح دهم. بخشی از فعالیتهای من مربوط به دیجیتالمارکتینگ میشود و یکی از خدماتی که ارائه میدهیم طراحی سایت است. چند وقت پیش یکی از مشتریان ما که در کار آموزش آرایش دائم فعالیت میکرد، در مذاکراتی که بر سر نهایی کردن UI و UX سایت باهم داشتیم، از ما خواست تا منو به شکلی طراحی شود که کاملا عکس محور باشد و البته این ماجرا تنها به منو ختم نشد و بسیاری از محتواهایی که قرار بود در سایت قرار بگیرد را ترجیح میداد تا در قالب عکسهایی طراحی شده بر روی سایت بگذارد.
جدا از تاثیر ناخوشایندی که این روند میتوانست بر روی سئو سایت داشته باشد، احتمالا یک کاربر نابینا نمیتوانست به خاطر عکس محور بودن وبسایت از محتوای آن به خوبی استفاده کند. البته که منظور من به هیچوجه عدم استفاده از تصاویر در وبسایتها نیست. منظور من استفاده اصولی از المانهای مختلف در طراحی سایت است. این یک نمونه نادر بود اما متاسفانه در وبسایتهایی که ظاهرا اصول طراحی سایت و حتی سئو را به خوبی رعایت کردهاند هم گاها میبینیم که افرادی مانند من که نابینا هستند، نمیتوانند به آسانی به همه منوها و کل محتوا به طور تمام و کمال دسترسی داشته باشند. مفهوم دسترسپذیری به طور ساده این تجربه ای است که من برای شما بیان کردم.
در هنگام طراحی و توسعه وبسایتها و اپلیکیشنها اگر برنامهنویسان از استانداردهای بینالمللی استفاده کنند، احتمال اینکه افراد دارای شرایط خاص جسمی مثل نابینا، ناشنوا، معلولین جسمیحرکتی و… بتوانند در زمان وبگردی و انجام کارهای روزمره در فضای اینترنت با سهولت بیشتری به مقاصد خود برسند، بیشتر است.
به طور خلاصه قابلیت دسترسپذیری یا Accessibility به افراد دارای شرایط خاص کمک میکند تا متناسب با شرایط جسمیخود بتوانند بیشترین بهره و استفاده را از فضای وب ببرند. هرچند که مقوله دسترسپذیری تنها به دنیای وب محدود نمیشود. اما آنچه که در اینجا ما قصد داریم راجع به آن باهم صحبت کنیم، بحث Accessibility و تاثیر آن بر روی سئو سایت است.
یک فرد نابینا چطور با کامپیوتر و تلفنهای هوشمند کار میکند؟
احتمالا این سوال در ذهن بسیاری از افرادی که با قشر نابینا و کمبینا سر و کار نداشتهاند، چرخ میخورد که یک فرد نابینا چطور میتواند از یک گوشی لمسی یا کامپیوتر استفاده کند. اجازه دهید به طور خلاصه توضیح دهیم روند استفاده این قشر از کامپیوتر و موبایل به چه شکل است.
افراد نابینا با استفاده از نرم افزارهایی که به صفحهخوان یا Screen Reader معروف هستند، قادرند از کامپیوتر و گوشی استفاده کنند. درواقع صفحهخوانها به یک موتور صوتی مجهز هستند که قابلیت خواندن متونی که بر روی نمایشگر دیده میشوند را دارند. فرقی ندارد که این نمایشگر مربوط به کامپیوتر است و یا تلفن همراه. احتمالا شما در گوشیهای اندرویدی خود گزینه Talkback را دیده اید، Talkback یکی از همان موتورهای صوتی است که قابلیت خواندن متون در گوشیهای اندرویدی را فراهم میکند.
شاید سوال بعدی شما این باشد که آیا کامپیوتر و گوشی افراد نابینا مختص به خود آنها است و ویژگی خاصی دارد یا خیر.
باید بگوییم که پاسخ این سوال هم بله است و هم خیر. به طور معمول سیستمهایی که افراد نابینا و کمبینا از آنها استفاده میکنند هیچ تفاوتی با گوشی در دست شما یا لپتاپی که روی میزتان قرار دارد، ندارند و آنها تنها با نصب صفحهخوانها میتوانند از این دیوایسها استفاده کنند.
اما نباید تلاش متخصصین تکنولوژی را برای ساخت و تولید برجسته نگارهای بریل نادیده گرفت. افراد نابینایی که علاقه ویژهای به استفاده از خط بریل دارند، میتوانند به کمک وسیلهای به نام برجسته نگار بریل هرآنچه که شما روی مانیتور مشاهده میکنید را به صورت بریل زیر دستان خود لمس کنند. هرچند که استفاده از برجسته نگار بریل برای کاربران نابینای ایرانی به علت انتخابهای شخصی و البته قیمت بالای این دستگاهها خیلی رایج و محبوب نیست.
نحوه استفاده افراد کمبینا از تکنولوژی به چه صورت است؟
افراد کمبینا با توجه به میزان بیناییشان به گروههای مختلفی تقسیم میشوند اما به طور کلی آنها برای خواندن متون از تنظیمات مربوط به کنتراست رنگی و قابلیت درشتنمایی یا همان مگنیفایر در ویندوز و تلفن همراه استفاده میکنند.
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، در این مطلب از متمم قصد داریم به معرفی برخی از نکاتی که میتواند به قابلیت دسترسپذیری یا همان (Accessibility) و استفاده راحتتر افراد با آسیب بینایی از فضای دیجیتال کمک کند بپردازیم. نکاتی که نه تنها خوشایند قشر کمبینا و نابینا است بلکه کمک میکند گوگل و سایر موتورهای جستجو هم نگاه ویژهای به سایت شما داشته باشند و قطعا با رعایت این نکات در طراحی وبسایتها اثرات مثبت آن بر روی سئو سایتتان را نیز خواهید دید.
درواقع ما با رعایت کردن این نکات – که برخی از آنها واقعاً سادهاند – هم میتوانیم هم در بازی سئو سایت برنده باشیم و هم بر روی تجربه افرادی که دارای اختلالات بینایی هستند، در بازدید از یک صفحه اثر بگذاریم و به حقوق شهروندی افراد با شرایط ویژه در محیط وب احترام بگذاریم.
قابلیت دسترسی در سئو برای افراد با اختلال بینایی
همانطور که گفتیم، کاربران اینترنت که دارای اختلالات بینایی هستند میتوانند با استفاده از صفحهخوانها مانند VoiceOverو jaws در فضای اینترنت به وبگردی بپردازند.
صفحهخوانها یا همان Screen Readers بسیار شبیه خزندههای موتور جستجو عمل میکنند. و به سیگنالهایی که در هنگام خزش در میان کدها برای تعیین ساختار سایت و متن به دست میآورند تکیه میکنند. همپوشانی در چیزی که خزنده به دنبال آن است و تفسیر میکند در مقابل چیزی که صفحهخوان جستجو و تفسیر میکند بسیار ناچیز است، اما ایده مشترکی دارند: «عناصر صفحه چیست و من چگونه باید آنها را درک کنم و بیابم؟»
همپوشانی با سئو
این مسئله بسیار اهمیت دارد که درک کنیم در کدام قسمتها تکنیکهای سئو با استانداردهای دسترسپذیری برای افراد نابینا همپوشانی دارند تا بتوانیم به درستی بهینهسازی را برای هر دو انجام دهیم. هرچند باید به این موضوع توجه داشته باشیم که بهینهسازی برای یکی لزوما مساوی با بهینهسازی برای دیگری نیست. به عبارت دیگر، اگر شما قصد دارید یک صفحه را برای موتورهای جستجو بهینهسازی کنید، آن به این معنا نیست که شما آن را برای افراد کمبینا و نابینا نیز دسترسپذیر ساختهاید و بالعکس!
اما اگر شما بدانید که در کدام قسمتها بهینهسازی سایت برای موتورهای جستجو و بهینهسازی سایت برای دسترسپذیری آن برای افراد نابینا، همپوشانی دارند، با یک تیر دو نشان زدهاید و میتوانید به طور موفق برای هر دو بهینهسازی کنید. ضمن آنکه با توجه به اهمیتی که گوگل به دسترسپذیری وبسایتها برای افراد با شرایط ویژه میدهد، احتمال آنکه این امر در رتبه سایت شما در موتورهای جستجو نیز تاثیر داشته باشد نیز زیاد است.
بله افراد با شرایط ویژه! درست است که ما اینجا بیشترین تمرکزمان روی افرادی با آسیب بینایی است اما قابلیت دسترسپذیری در مواردی برای معلولین جسمیحرکتی و دوستان ناشنوا هم از اهمیت ویژهای برخوردار است.
در ادامه سعی کردهایم بعضی از مواردی که هم میتواند به سئو سایت کمک کند و هم بهبود دسترسپذیری سایت شما را به همراه داشته باشد را بیاوریم:
- زیرنویس ویدیو
- توضیحات تصویر
- خصوصیت آلت برای تصاویر
- تگهای هدینگ H1, H2, H3 و…
- Link anchor text
- وجود نقشه سایت، فهرست مطالب و یا بردکرامب (Breadcrumb) در سایت
- مرتبسازی محتوا
- کنتراست رنگ و سایز متن
- Semantic HTML
- نوشتن کپشن مناسب برای تصاویر منتشر شده در سوشال مدیا
- کنترل و ملاحظه آسان به منظور استفاده افراد با محدودیتهای حرکتی
- افزایش زمان نمایش متونی که در بازههای زمانی مشخص به طور موقت در سایت نمایش داده میشوند
- نمایش متن هنگام بروز خطا در استفاده از فرم فیلدها به جای نمایش با رنگ؛ برای درک بهتر افرادی که درگیر کور رنگی هستند و افراد نابینایی که نیاز به متن برای درک خطای رویداده دارند
برای درک بهتر شما از لزوم استفاده از موارد بالا در وبسایتها، کاربرد برخی از آنها را برای افراد کمبینا و نابینا بیشتر شرح میدهیم.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید نرمافزارهای صفحهخوان این قابلیت را دارند تا زیرنویس ویدیوها را نیز برای افراد نابینا بخوانند و ارائه توضیحات مناسب میتواند به درک آنها از محتوای ویدیو کمک شایانی نماید. نکته جالبتر آن است که این افراد برای خواندن متون فارسی در کامپیوتر نیز از نرمافزارهای فارسیخوانی استفاده میکنند که تولید شرکتهای داخلی میباشد و برخی از این نرمافزارهای فارسیخوان نیز قابلیت خواندن زیرنویس فیلم را دارند. هرچند که زیرنویسها به دوستان ناشنوا هم میتواند در درک بهتر محتوا کمک زیادی کند.
علاوه بر آن باید بدانید همانطور که موتورهای جستجو بر اساس خصوصیت آلت (Alt) تشخیص میدهند محتوای تصویر بارگذاری شده چیست، صفحهخوانها نیز در هنگام قرارگیری بر روی تصویر، با خواندن خصوصیت آلت آن، به شخص نابینا محتوای موجود در تصویر را انتقال میدهند. پس توجه داشته باشید از خصوصیت آلت مناسب و مرتبط استفاده نمایید.
همچنین طبقهبندی مناسب محتوا، استفاده از Breadcrumb، به کارگیری تگ H1، H2 و… میتواند به افراد نابینا و کمبینا در پیمایش بهتر و سریعتر صفحه و کاربردیتر شدن سایت شما برای این افراد کمک نماید.
قدرت وجود کنتراست رنگ و سایز در صفحات را هم نباید دست کم گرفت. این ویژگیهای بصری نه تنها کاربران معمولی را بیشتر جذب میکند بلکه به افراد کمبینا هم کمک میکند تا راحتتر و بهتر از سایت شما استفاده کرده و چشمان آنها در استفاده از سایت کمتر دچار خستگی شود.
بهینه سازی برای قابلیت دسترسپذیری Accessibility یا سئو SEO
دسترسپذیری و سئو (Search Engine Optimization) سایت با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند. استفاده از استانداردهای Accessibility میتواند بر روی سئو سایت اثر بهسزایی داشته باشد چرا که شما با کمک دسترسپذیری میتوانید باعث شوید تا نتایج زیر در روند رشد سایتتان رقم بخورد:
بهبود رتبه سایت در موتورهای جستجو
موتورهای جستجو از الگوریتمهای پیچیدهای برای تعیین رتبه و نمایش نتایج جستجو استفاده میکنند. سایتهای دسترسپذیرتر، احتمالاً تجربه کاربری بهتری را ارائه میدهند و این موجب میشود تا موتورهای جستجو در نتایج رتبهبندی سایتها، جایگاه بهتری را در اختیار آنها قرار دهند.
افزایش بازدید و کاربران
سایتهایی که دسترسی آسان به محتواها و خدمات دارند، جذب بیشترین تعداد کاربران ممکن را میتوانند داشته باشند. این افزایش تعداد بازدیدها و کاربران نیز یکی از عوامل مهم در سئو است.
کاهش نرخ خروج (Bounce Rate)
دسترسپذیری بالا معمولاً منجر به کاهش نرخ خروج میشود. افرادی که به راحتی محتواها و اطلاعات مورد نیاز خود را پیدا میکنند، کمتر مایل به ترک سایت هستند. این موضوع نیز به بهبود عملکرد سئو کمک میکند.
افزایش زمان بازدید
کاربرانی که با یک سایت دسترس پذیر سر و کار دارند، ممکن است بیشترین زمان ممکن را بر روی سایت صرف کنند. این موضوع تأثیر مثبت بر روی سئو دارد زیرا موتورهای جستجو به مدت زمانی که کاربر بر روی سایت شما صرف کرده، دقت میکنند و همین امر باعث میشود تا موتور جستجو توجه بیشتری به سایت شما کند.
تقویت ساختار و ارتباط داخلی
یک طراحی دسترسپذیر، معمولاً نیاز به ساختار مناسب صفحات و ارتباطات داخلی بین صفحات سایت دارد. این ساختار منظم کمک میکند تا موتورهای جستجو بهترین فهرستها و صفحات را شناسایی کنند و در بهبود نتایج رتبهبندی اثر بگذارد.
تجربه کاربری بهتر
دسترسپذیری به معنای بهتر شدن تجربه کاربری است، و تجربه کاربری بهتر به موتورهای جستجو نشان میدهد که سایت به کاربران خدمت میکند و ارزش افزوده ایجاد میکند.
به طور کلی، از نظر موتورهای جستجو، دسترسپذیری به موجب بهبود تجربه کاربری تأثیرات مثبتی بر سئو دارد و به بهبود رتبهبندی و نمایش سایت در نتایج جستجو کمک میکند.
مزایای دسترسپذیری، فراتر از سهولت زندگی برای افراد دارای معلولیت
صاحبان کسب و کارهای آنلاین و دیجیتال و حتی فیزیکی با توجه کردن و استفاده از المانهای دسترسپذیری در وبسایتها، اپلیکیشنها و حتی محیط فیزیکی خود، نه تنها به حقوق شهروندی افراد دارای معلولیت جامعه احترام میگذارند بلکه میتوانند مزایای زیر را نیز به دست آورند:
- با دسترسپذیری در فضای وب، نگاه ویژه گوگل و سایر موتورهای جستجو را به سمت خود بکشید و به بهبود سئو سایت خود کمک کنید.
- با این کار افراد مسنی که درگیر کاهش برخی از توانمندیها مثل ضعیف شدن چشم و… هستند را هم در مییابید.
- مشتریانی که درگیر آسیبهای موقت هستند، مثل شکستگی انگشت یا عملهای چشم را از دست نخواهید داد.
- مخاطبانی که درگیر محدودیتهای موقعیتی هستند، مثل کاربری که در محیط کار مشغول دیدن ویدئو شماست را هم با خود همراه میکنید و به سادگی از محتوای شما عبور نمیکند.
فراموش نکنیم همیشه مسئولیت سهولت زندگی افراد دارای معلولیت قرار نیست در دستان سیاستگذاران و سیاستمداران باشد! گاهی نیاز است ما به عنوان یک برنامهنویس یا متخصص سئو با استانداردهای جهانی تخصصمان آشنا باشیم و سعی کنیم مسئولانه از آنها در پروژههای مختلف استفاده کنیم تا شرایط استاندارد و یکسانی در استفاده گروههای متنوع جامعه، از تکنولوژی ایجاد کنیم.
چگونه با استانداردهای Accessibility آشنا شوم؟
اگر تمایل دارید در کسب و کار دیجیتال خود از آیتمهایی که قابلیت دسترسپذیری را ایجاد میکنند استفاده کنید و نمیدانید از کجا باید شروع کنید و اصول دسترسپذیری در وب (Web Accessibility) به چه صورت است، شاید بد نباشد با استانداردهای دسترسپذیری مانند WCAG یا همان (Web Content Accessibility Guidelines) که توسط کنسرسیوم جهانی وب (World Wide Web Consortium) تعریف شده، بیشتر آشنا شوید.
چهار اصل دسترسپذیری
همانطور که گفتیم، کنسرسیوم جهانی وب (W3C) چهار اصل اصلی را برای دسترسپذیری وب مشخص کردهاست که به آنها “مبانی دسترسپذیری” یا “WCAG 2.1” (Web Content Accessibility Guidelines 2.1) گفته میشود. این اصول به طراحان و توسعهدهندگان وب کمک میکنند تا مطمئن شوند که محتوای آنها برای افراد با معلولیتهای مختلف قابل دسترسی است. اصول WCAG به شرح زیر هستند:
قابل درک بودن (Perceivable)
محتوای موجود در صفحه وب باید برای تمام کاربران قابل درک و ملموس باشد. نکته مهم در این اصل این است که اهمیتی ندارد کاربر با کدام حواس خود دارد محتوای صفحه را پیمایش میکند. آنچه که اهمیت دارد، قابل درک بودن مطلب برای کاربر با هر نوع شرایطی است.
قابل اجرا بودن (Operable)
کاربر باید به سادگی بتواند بخشهای مختلف سایت مثل منوها، عناصر موجود در صفحه را باز کند و بتواند با هر ابزار دیگری علاوه بر ماوس، با سایت کار کند. مثلا اگر کاربر با کمک کیبورد با صفحه تعامل میکند، باید به سادگی بتواند با تمامیبخشهای سایت، بدون کمک گرفتن از موس، کار کند. بدون اینکه سردرگم یا درگیر پیچیدگی شود.
قابل فهم بودن (Understandable)
ناوبری و استفاده از وبسایت برای تمام کاربران باید قابل فهم و پیشبینی باشد و به آسانی ساختار سایت را درک و پیمایش کنند.
قدرت ارائه (Robust)
این اصل بر روی این موضوع تاکید میکند که محتوای وب بتواند به طور صحیح در دیوایسهای مختلف، با انواع مرورگرها و دستگاهها به خوبی نمایش داده شود و با صفحهخوانهای مختلف سازگاری داشته باشد.
این اصول به طور کلی به طراحان و توسعهدهندگان کمک میکنند تا وبسایتها و وباپلیکیشنها را به گونهای طراحی کنند که برای تمام افراد، از جمله افراد با معلولیتهای مختلف، قابل دسترسی باشند.
Accessibility و برندهای مطرح
من به عنوان یک کاربر نابینا در بسیاری از وبسایتهای خارجی و حتی دیوایسهایی که کمپانیهای بزرگ تولید میکنند توجه به قابلیت دسترسپذیری را به خوبی احساس میکنم. به عنوان مثال با آپدیتهای مختلف سیستم عامل اندروید و یا در گوشیهای تازهنفس برندهایی مثل سامسونگ یا اپل این موضوع به طور ملموس دیده میشود که تلاشهای جدی برای هرچه بیشتر دسترسپذیر شدن این دیوایسها و کمک به کیفیت زندگی افراد نابینا، ناشنوا و سایر معلولیتها به طور مداوم در جریان است.
از سمتی در بسیاری از کشورهای پیشرفته قوانینی جدی در طراحی دسترسپذیر سایتها و اپلیکیشنها وجود دارد و خوشبختانه آگاهی و توجه به میزان دسترسپذیری سایتها و اپلیکیشنها در میان توسعهدهندگان ایرانی هم روزبهروز توجه بیشتری را به خود جلب میکند.
به امید آگاهی و تلاش روز افزون برندهای داخلی برای هر چه دسترسپذیرتر شدن فضای دیجیتال.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری SEO چیست به شما پیشنهاد میکند:
- سئو چیست | SEO چیست | آموزش بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو
- اهمیت سئو | سئو چه اهمیتی برای سایتها دارد؟
- موتورهای جستجو یا Search Engines
- سه منشاء اصلی ترافیک وب سایت چیست؟
- تاریخچه سئو و الگوریتم های جستجو
- سئو داخلی سایت و سئو خارجی چه هستند و چه تفاوتی دارند؟
- تفاوت بازدید ارگانیک و بازدید خریداری شده چیست؟
- گوگل ترندز چیست | معرفی ابزار استخراج آمار جستجوی کلمات در گوگل
- سئو کلاه سیاه در مقابل سئو کلاه سفید
- آموزش سئو | اهمیت و کاربرد کلمات کلیدی در سئو
- سرویس گوگل وبمستر تولز | کنسول سرچ گوگل
- بهینه سازی سایت | سه عبارت کلیدی و سه صفحه کلیدی سایتتان چیست؟
- بهینه سازی سایت | آیا رقابت مطالب سایت با یکدیگر نادرست است؟
- رتبه کلمات کلیدی در گوگل و اهمیت نسبی جایگاه آنها
- کلمات کلیدی LSI چه هستند و چه جایگاهی در استراتژی کلمات کلیدی دارند؟
- بانس ریت (Bounce Rate) یا نرخ پرش چیست؟
- محتوای یتیم چیست؟ | چرا باید نگران محتواهای یتیم باشیم؟
- لینک سازی داخلی و اهمیت آن در سئو
- انکر تکست چیست؟ | اهمیت انکر تکست در سئو
- سنگ زیربنا یا صفحات ریشه (Cornerstone)
- آیا طول محتوا (تعداد کلمات متن) در سئو مهم است؟
- ابزاری برای تحلیل و مقایسه ترافیک سایتها
- کندی از کجاست؟ از سایت من یا اینترنت شما؟
- چند وبلاگ برای آموزش سئو و بهینه سازی سایت شما برای موتورهای جستجو
- افزونه Yoast SEO (پلاگین سئو برای سایتهای وردپرسی)
- حضور و قرار گرفتن در صفحه اول گوگل
- دسترس پذیری چیست؟ | نکاتی درباره دسترس پذیری برای نابینایان و تأثیر آن بر سئو
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : محمدرضا شعبانعلی
حرف شما، اگر از نگاه مکانیکی به مسئلهٔ سئو نگاه کنیم، کاملاً درست است. نگاه مکانیکی یعنی اینکه ما معیار کار خود را چکلیست قرار دهیم و مثل یک روبات آنها را اعمال کنیم. البته در این میان، شاید ایده یا نکتهٔ اضافی دیگری هم به ذهنمان برسد و آن را هم انجام دهیم.
این کار اشتباه نیست.
چکلیستها - چنانکه در درس اهمیت چک لیست گفتهایم - قطعاً ارزشمند هستند و ایدهٔ ظاهراً سادهٔ چکلیست، دستاورد بزرگی برای انسان بوده است (کافی است به چک لیستی که خلبانها در آغاز پرواز بررسی میکنند فکر کنیم. و به یاد بیاوریم که زمانی چنین چکلیستهایی نبوده و بسیاری از این المانها، با کشته شدن سرنشینهای هواپیما به چکلیستها اضافه شدهاند).
دقیقاً به همین علت، ما هم از سارا خواستیم که برایمان چک لیستی بنویسد که یاد بگیریم. اما مهمتر از چک لیست، روایتی است که در کنار آن قرار دارد (و آن را از زبان دوست متخصص نابینای خودمان میشنویم). فرصت مواجهه با چنین روایت آموزندهای را باید مغتنم شمرد.
شما به عنوان یک متخصص سئو دو راه دارید:
یکی ایمان به گوگل. و دیگری ایمان به انسان.
در روش اول، شما پیرو گوگل هستید. یعنی چکلیست گوگل (یا هر موتور جستجوی دیگر) را میبینید و جلو میروید. هر وقت گوگل الگوریتمهای خود را آپدیت کرد، چکلیستها هم آپدیت میشود و شما هم همچنان به پیروی گوگل ادامه میدهید.
روش دوم این است که رویکرد انسانگرا داشته باشید. یعنی با نگاه همدلانه از نگاه یک انسان به مسئله نگاه کنید. و سعی کنید کاری کنید که انسانهای دیگر راحتتر باشند و از محتوا و به طور کلی از محصول شما بهتر استفاده کنند. طبیعی است در عین حفظ نگاه انسانی، میتوانید به گوگل و چکلیستهای آن هم نگاه کنید و از آن ایده بگیرید. اما در این حالت، شما خود را بزرگتر از گوگل و جلوتر از گوگل خواهید دید. گوگل، صرفاً ابزاری است که میخواهد به شما کمک کند تا هدف انسانی خود را بهتر انجام دهید.
اجازه دهید یک مثال ساده بزنم.
فاطمه نظردخت عزیز چند نمونه از کارهای هنریاش را در یک کامنت برای دوستان متممی منتشر کرده بود. اگر سئوکار صرفاً مثل روبات درگیر چکلیستها باشد، به سادگی از کنار این کامنت میگذرد یا حداکثر بر اساس تحقیق کلمات کلیدی، یک کلمه یا عبارت را به عنوان آلت برای آن مینویسد.
اما اگر سئوکار نگاه انسانی داشته باشد، به این فکر میکند که دوستان نابینا وقتی این کامنت را میشنوند، متوجه میشوند که یکی از اعضای جمعشان، چند نقاشی کشیده. قاعدتاً علاقهمند هستند که بدانند این نقاشیها - که دوستشان ساعتها برای ترسیمشان وقت صرف کرده - چه هستند. آنوقت - چنانکه ما در متمم کردیم - به عنوان متن جایگزین یا به عنوان متنی زیر عکس، چند جمله دربارهٔ عکس مینویسد.
در اینجا، شما جلوتر از گوگل، چکلیستهایش و استاندارد سئوکارهای دیگر هستید. چون از نگاه مکانیکی فاصله گرفتهاید و انسانی رفتار کردهاید.
آنچه همهٔ ما در حوزهٔ تکنولوژی باید به خاطر داشته باشیم این است که «تکنولوژیها» میآيند و میروند، گوگلها اوج میگیرند و مثل فواره سقوط میکنند، اما «انسانها» میمانند. ما انسانها نباید تابع ارور سرچ کنسول باشیم. سرچ کنسول باید برای تعیین ارورها، از رفتار درست ما انسانها الهام بگیرد.