درس تصمیم گیری پیشرفته (ریسک و شهود)

گام اول – مرور برخی درس‌های پایه

طبیعی است که فرض ما این است که شما با مطالعه‌ی دقیق و کامل درس‌های مهارت تصمیم‌گیری به سراغ مجموعه‌ی تصمیم‌گیری پیشرفته آمده‌اید.

اما به طور خاص، لازم است بر روی اهمیت چند درس تأکید کرده و پیشنهاد کنیم که حتماً مرور آن‌ها را در برنامه‌ی خود قرار دهید:

معرفی دنیل کانمن

معرفی کتاب تفکر سریع و کند

سیستم یک و دو در تصمیم گیری

گام دوم – آشنایی با مفهوم تصمیم گیری شهودی

کار ما در ارائه‌ی مجموعه درس‌های تصمیم گیری شهودی، ساده نبوده است.

از سویی، هنوز خیلی از مردم، شهود را با حس ششم اشتباه می‌گیرند.

با توجه به اینکه شهود، یک مفهوم علمی و حس ششم یک نام گذاری غیرعلمی و گمراه کننده است، تفکیک این دو برای ما بسیار مهم بوده است.

عده‌ای دیگر، تصمیم گیری شهودی را روبروی تصمیم گیری منطقی قرار می‌دهند و تصمیم گیری منطقی را هم، تصمیمی می‌دانند که منطق آن، قابل توضیح باشد.

در حالی که همان‌طور که #دنیل کانمن تاکید دارد  تصمیم گیری شهودی درست، نوع دیگری از تصمیم گیری منطقی است که تصمیم گیرنده نمی‌تواند منطق آن را به صورت ساده و شفاف توضیح دهد. 

ما در همه‌ی تصمیم گیری های خود گاهی انتخاب درست و گاهی انتخاب اشتباه انجام می‌دهیم. این مسئله چندان به قابل توضیح بودن یا غیرقابل توضیح بودن منطق تصمیم گیری، ارتباطی ندارد.

با این توضیحات، لطفاً نخستین درس مرتبط با تصمیم گیری شهودی را با دقت مضاعف مطالعه کنید:

 شناخت و تعریف مهارت تصمیم گیری شهودی

گام سوم – آشنایی با مفهوم تصمیم گیری شهودی

ذهن انسان، ویژگی‌های متعدد شگفت‌انگیزی دارد که تمایل به پرت شدن حواس و Distraction تنها یکی از آنهاست.

شاید خیلی از ما تجربه کرده باشیم که هنگامی که دنبال کلید خود می‌گردیم، وقتی آن را صدا می‌کنیم زودتر آن را پیدا می‌کنیم.

تحقیقات نشان می‌دهد، این اتفاق ناشی از این واقعیت است که حتی در میانه‌ی جستجو دنبال کلید هم، ذهن ما به سراغ دغدغه‌های دیگر خودش می‌رود (تا به حال چقدر شده که کتابها را می‌خوانید و می‌بینید که اصلاً‌ نمی‌دانید چه خوانده‌اید؟).

تازه این در حالتی است که سوال را می‌دانیم و تمرکز مطلق روی آن نداریم. در شرایطی که سوال هم مشخص نباشد، ماجرا پیچیده‌تر می‌شود.

با توجه به این توضیحات، مطالعه‌ی درسی که در مورد انتخاب سوال کلیدی در تصمیم گیری است، می‌تواند مفیدتر باشد:

گام چهارم – پای صحبت‌های گری کلین و دنیل کانمن

در مورد تصمیم گیری شهودی، دانشمندان زیادی مطالعه و تحقیق و صحبت کرده‌اند.

بعضی نویسندگان و سخنران حرفه‌ای مانند ملکوم گلدول هم، کتابهای متعدد نوشته و سخنرانی کرده‌اند.

اما بعید است به سادگی بتوانیم نامی بزرگتر از گری کلین را در حوزه بیابیم.

او در عین رزومه قدرتمند دانشگاهی، سابقه‌ی کارهای اجرایی ارزشمندی هم دارد.

و از نشانه‌های مقیاس بزرگ او در دانش تصمیم گیری این است که معمولاً‌ وقتی قرار است کسی در زمینه‌ی تصمیم گیری شهودی،‌ روبروی #دنیل کانمن (که خطاهای شناختی را می‌شناسد و در مورد‌ آنها بحث می‌کند) بنشیند، گری کلین انتخاب می‌شود.

ما دو مطلب کوتاه مقدماتی در معرفی گری کلین در متمم داریم که می‌توانند نقطه شروع خوبی باشد:

معرفی مختصر گری کلین

 معرفی کتاب بینش (دیدن چیزهایی که دیگران نمی‌بینند)

پس از آشنایی اولیه‌ با گری کلین، مطالعه‌ی درس‌های زیر می‌تواند برای شما مفید باشد:

مهارت داستان‌گویی و داستان‌سازی در تفکر شهودی

چه زمانی به تصمیم گیری شهودی اعتماد کنیم؟

تکنیک کالبدشکافی پیش از مرگ

گام پنجم – Thin Slicing یا برش‌های نازک از واقعیت

یکی از تعاریفی که از تصمیم گیری شهودی وجود دارد این است که:

 در تصمیم گیری شهودی، ما تمام اطلاعات مورد نیاز را در اختیار نداریم و بر اساس همان اطلاعاتی که در اختیار داریم، می‌کوشیم بهترین تصمیم را بگیریم. 

دقت داشته باشید که این تعریف، تنها یکی از نگاه‌های رایج به تصمیم گیری شهودی است.

چنانکه دنیل کانمن، در تعریف خود اصرار دارد که بحث شهود، ناقص بودن یا کامل بودن اطلاعات نیست. بلکه تلاش برای استدلال سازی یا اجتناب از جستجوی استدلال است.

اما به فرض که بخواهیم با تعریف اول، بیشتر آشنا شویم، خوب است با مفهوم Thin Slicing رابطه‌ی بهتری برقرار کنیم: این لغت، به ما یادآوری می‌کند که برای سنجش طعم کیک، لازم نیست تمام کیک را بخوریم و یک برش هم، برای قضاوت کافی است.

فعلاً دو مطالعه‌ی علمی در مورد برش‌های نازک را مطرح کرده‌ایم.

مطالعه‌ی اول به این سوال پاسخ می‌دهد که ما انسان‌ها تا چه حد در مورد دیگران از روی چهره‌ی آنها قضاوت می‌کنیم و مطالعه‌ی دوم، مربوط به نالینی آمبادی است که به ما یاد می‌دهد با تلاش برای توجیه تصمیمهای شهودی، ممکن است از تصمیم خوب فاصله بگیریم.

 بحث Thin Slicing هنوز نیازمند توضیحات و آموزش‌های بیشتر است و به تدریج آن را تکمیل‌ خواهیم کرد.