کتاب تاجران توجه | اقتصاد توجه چگونه شکل گرفته است؟

می‌خواهید با WhatsApp یک پیام کوتاه برای دوست‌تان بفرستید. گوشی را برمی‌دارید. اما از روی عادت، آیکون Instagram را لمس می‌کنید.

برای چند لحظه با Timeline سرگرم می‌شوید. اما بعد هوس می‌کنید به بخش Explore هم سر بزنید. کمی می‌چرخید و یکی دو پست را هم برای دوستان خود فوروارد می‌کنید. یک برنامه‌ی Live هم در حال پخش شدن است و چند دقیقه شما را سرگرم می‌کند.

ناگهان به خودتان می‌آیید و متوجه می‌شوید که یک ساعت گذشته و هنوز WhatsApp را باز نکرده‌اید.

این تجربه، یا تجربه‌های مشابه، برای بسیاری از ما آشناست. قدرت تمرکز ما بسیار کاهش یافته و اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های مختلف، هر یک سهمی از توجه و تمرکز ما را خواستارند.

این دغدغه‌ای است که تیم وو (Tim Wu) استاد مدرسه‌ی حقوق کلمبیا در کتاب تاجران توجه (Attention Merchants) به این دغدغه می‌پردازد.

حرف‌های تیم وو برای بسیاری از ما تازه یا تکان‌دهنده نیست. اما این‌که سیصد صفحه درباره‌ی توجه کتاب نوشته، ارزشمند است و مرور گفته‌های او می‌تواند روی تصمیم‌ها و سبک زندگی ما تأثیر بگذارد.

روزنامه‌‌ای با یک‌ششم قیمت

تیم وو اهمیت توجه را با یک داستان ساده بیان می‌کند. او به سراغ سال ۱۸۳۳ می‌رود؛ زمانی که قیمت روزنامه‌ها در نیویورک حدود شش سِنت بود و تیراژ روزنامه‌ها در نیویورکی که ۳۰۰۰۰۰ نفر جمعیت داشت، از ۲۶۰۰ عدد فراتر نمی‌رفت.

در آن زمان، مردم عادی خواننده‌ی روزنامه‌ها نبودند. هم به این علت که محتوای روزنامه‌ها بیشتر مناسبِ افراد ثروتمند و صاحب‌منصب بود و هم از این جهت که قیمت روزنامه آن‌قدر ارزان نبود که در سبد خرید خانواده‌ها قرار گیرد.

در این شرایط، جوانی به نام بنجامین دِی (Benjamin Day) که قبلاً در یک روزنامه کار می‌کرد و اتفاقاً یک چاپخانه را هم در تملک خود داشت، تصمیم می‌گیرد روزنامه‌ای با یک‌ششم قیمت، یعنی یک سِنت، عرضه کند.

تصور کنید در بازاری که کاملاً تثبیت شده و هنجارهای آن شکل گرفته، فردی بیاید و بخواهد محصول رایج فعلی را با یک‌ششم قیمت (یعنی حتی کمتر از قیمت تمام شده) به بازار عرضه کند.

روزنامه‌ی بنجامین دی، نه نماینده‌ی یک حزب سیاسی بود و نه رسانه‌ی یک فرد ثروتمند. بنابراین نمی‌خواست و نمی‌توانست روی کمک کسی حساب کند و باید مدل کسب و کار خود را به‌گونه‌ی دیگری طراحی می‌کرد.

او یک محصول قابل فروش در اختیار داشت و آن، توجهِ مخاطبان بود. این توجه را می‌شد به سمت کسب و کارهای مختلف هدایت کرد و از آن‌ها پول گرفت. همان چیزی که ما امروز به عنوان صنعت تبلیغات می‌شناسیم.

بنجامین دی، در نخستین شماره‌های روزنامه‌ی خود (New York Sun) از مردم و برای مردم نوشت. خبرهای روزمره، صحبت‌های کوچه و خیابان و اتفاق‌های عادی زندگی مردم عادی، خمیرمایه‌ی محتوای روزنامه‌ی او شدند.

او خودش مطالب روزنامه را می‌نوشت. خودش ویراستاری می‌کرد. خودش چاپ می‌کرد و خودش می‌فروخت.

در روزهای اول، کسی نبود که به او تبلیغ بدهد. بنابراین بنجامین به صورت رایگان، تبلیغ‌هایی را در روزنامه جا می‌داد. اما پس از مدتی، تیراژ روزنامه بالا رفت و کسب و کارها به او تبلیغ دادند و در پایان سال ۱۸۳۴، روزنامه‌ی نیویورک سان توانست پرتیراژترین روزنامه‌های آن دوران را پشت سر بگذارد.

تیم‌ وو، بنجامین دی را یکی از نخستین تاجران توجه در دنیای مدرن می‌داند. کسی که توجه مردم را به پول تبدیل کرد و توانست یک کسب و کار سودآور تأسیس کند.

تاجران توجه در رسانه‌های مختلف

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت رسانه به شما پیشنهاد می‌کند: