مردیت بلبین | نظریه پرداز کار تیمی و طراح تست بلبین
مردیت بلبین (Meredith Belbin) دانشمندی انگلیسی و متولد ۱۹۲۶ است و یکی از نامهای شناختهشده در زمینهی مطالعهی کار تیمی محسوب میشود.
او به صورت منسجم و طی مدت طولانی، زندگی خود را صرف تحلیل تیمها، بررسی عملکرد تیمها و نقاط قوت و ضعف کار تیمی کرده است و به همین علت، افراد دانشگاهی کمی به اندازهی او در زمینهی کار تیمی به شهرت جهانی رسیدهاند (یکی دیگر از این افراد شناختهشده کاتزنباخ است که جداگانه باید به او بپردازیم).
بلبین اکنون دهمین دههی زندگی خود را میگذراند. اما بر خلاف چهرهاش – که سن نزدیک به یک قرن را به خوبی منعکس میکند – رفتار و گفتار و سطح انرژیاش، تناسبی با تصویر ذهنی ما از فردی که نزدیک به یک قرن زندگی کرده ندارد.
شاید بتوان بخشی از این سلامتی در سن بالا را به ورزش و فعالیتهایی که در جوانی و میانسالی انجام داده ربط داد. بلبین ورزشهای پرتحرک را دوست داشته و شاهدش، عکسی است که از مسابقات قایقرانی او در دوران دانشگاه باقی مانده است.
همانطور که در توضیح روی عکس نوشته شده، نفر دوم در انتهای قایقِ جلویی، بلبین است و دقیقاً جلوی او، دیوید اتنبرو قرار دارد. فردی که میتوان او را از بزرگترین سرمایههای جهان در حوزهی تاریخ طبیعی و مستندسازی دربارهی آن دانست.
از آنجا که آثار مردیت بلبین یکی از منابع ما در تدوین درس کار تیمی متمم است، مناسب است او را کمی بیشتر بشناسیم.
مردیت بلبین و دستاوردهای او در زمینه کار تیمی
بلبین حدود هفت سال از وقت خود و همکارانش را صرف اجرای بازیهای مدیریتی، مقایسهی عملکرد فردی و گروهی انسانها و نیز عوامل افزایش و کاهش کارایی تیمها کرد.
در این رهگذر سه دستاورد مهم داشته که هر یک از آنها به جای خود نقش تعیینکنندهای در توسعهی شناخت ما از کار تیمی داشتهاند:
نظریه نقش های تیمی
اصطلاح نقشهای تیمی یا Team Roles که امروزه مفهومی رایج و شناختهشده در مدیریت و کار تیمی است، یکی از دستاوردهای بلبین است.
او نُه نقشِ مختلف تعریف کرده و توضیح میدهد که هر تیمی برای عملکرد اثربخش، لازم است از هر نُه نقشِ تعریف شده بهرهمند باشد.
البته منظور بلبین این نیست که هر تیمی باید حتماً ۹ نفر عضو (یا بیشتر) داشته باشد. بلکه فرض او بر این است که هر فرد در تیم میتواند بیش از یک نقش را بر عهده بگیرد و ایفا کند.
بلبین تأکید دارد که توزیع نادرست نقشها و بیتوجهی به اهمیت نقش های تیمی، از جمله مهمترین علتهای کاهش کارایی تیم ها و یا شکست کار تیمی است.
بلبین همچنین توضیح میدهد که بسیاری از حاشیههای کار تیمی (بحثهای غیراخلاقی و حاشیهها و اصطکاکها) عموماً میوههای درختی هستند که در خاک توزیع نامناسب نقشهای تیمی ریشه دارند.
او همچنین تستی طراحی کرده که به افراد کمک میکند تشخیص دهند در ایفای کدام نقشها موفقترند. این تست به عنوان تست بلبین یا پرسشنامه نقش های تیمی شناخته میشود.
دانلود فایل PDF پرسشنامه بلبین به همراه راهنمای امتیازدهی (انگلیسی)
پیشنهاد روشی برای طبقهبندی فعالیتها
مفهوم نقشهای کاری (Work Roles) یا طبقهبندی فعالیتها موضوع دیگری است که بلبین به آن توجه داشته است.
بلبین معتقد است که بیشتر کسانی که در زمینهی کار تیمی مطالعه و تحقیق میکنند یا میخواهند مهارت کار تیمی خود را توسعه دهند، غالباً روی ویژگیهای افراد متمرکز میشوند: اینکه هر فرد چه ویژگیها و مهارتهایی دارد و روی کدام ویژگیهای خود باید بیشتر کار کند (اصطلاح روحیهی کار تیمی را حتماً شنیدهاید).
اما بخش دیگری از مهارت کار تیمی، درک بهتر فعالیتها است. اگر فعالیتها را به خوبی نشناسیم و به درستی تقسیم نکنیم، هر چقدر هم که اعضای تیم از شایستگیهای کافی بهرهمند باشند، در نهایت دستاورد مطلوب را کسب نخواهیم کرد.
در این بخش میتوان گفت نگاه بلبین به سبکِ موضوعات رایج در مدیریت پروژه نزدیکتر است و معتقد است که جدا از اینکه انسانها بخش مهمی از منابع تیم هستند، تشخیص و تفکیک و تفکیک دقیق و خرد کردن فعالیتها به شکلی مناسب میتواند نقش مهمی در اثربخشی تیم داشته باشد.
بلبین برای اینکار مدل تقسیمبندی رنگی کارها و فعالیتها را پیشنهاد میکند.
موردکاویهای متعدد
بلبین علاوه بر دو مدل پیشنهادی خود، تجربههای گسترده و متنوعش را هم در قالب بررسیهای موردی (Case Study) مطرح کرده و گاه با نامگذاری زیبا و جذاب بر روی آنها، باعث شده که اصطلاحات و مفاهیم جدیدی به ادبیات کار تیمی افزوده شود.
سندرم کنکورد و سندرم آپولو نمونههایی از این نوع محصولات جانبی فعالیت و مطالعات بلبین هستند.
کتابهای بلبین
بلبین کتابهای متعددی نوشته که دو کتاب زیر معروفترین آنها هستند:
- تیم های مدیریتی – چرا این تیمها موفق میشوند یا شکست میخورند؟ (Management Teams)
- نقش های تیمی در محیط کار (Team Roles at Work)
فراتر از تیم (Beyond The Team) هم کتاب دیگر بلبین است که بیشتر به بیان تجربهها و تحلیلهای شخصی او اختصاص یافته است.
شما با عضویت ویژه در متمم، میتوانید به درسها و آموزشهای بسیاری از جمله موضوعات زیر دسترسی کامل داشته باشید:
موضوعات زیر، برخی از درسهایی هستند که در متمم آموزش داده میشوند:
دوره MBA (یادگیری منظم درسها)
استراتژی | کارآفرینی | مدل کسب و کار | برندسازی
فنون مذاکره | مهارت ارتباطی | هوش هیجانی |تسلط کلامی
توسعه فردی | مهارت یادگیری | تصمیم گیری | تفکر سیستمی
کوچینگ | مشاوره مدیریت | کار تیمی | کاریزما
عزت نفس | زندگی شاد | خودشناسی | شخصیت شناسی
مدیریت بازاریابی | دیجیتال مارکتینگ | سئو | ایمیل مارکتینگ
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارت کار تیمی به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت کار گروهی و کار تیمی (نقشه راه یادگیری)
- دقیقترین تعریف کار تیمی در مقالات و مطالعات دانشگاهی چیست؟
- مردیت بلبین | نظریه پرداز کار تیمی و طراح تست بلبین
- جان کاتزن باخ | اصول کار تیمی و تیم سازی
- فعالیت های تیمی ناموفق (تجربههای مردیت بلبین)
- تقسیم کار در تیم | مدل رنگی مردیت بلبین
- کارهای صورتی: یکی مهمترین علل کاهش اثربخشی کار تیمی
- مدل بلبین و نقش افراد در تیم ها
- کار تیمی و نقش ایده پردازی در آن
- کار تیمی و نقش جستجوگر منابع
- نقش ارزیاب (یا مراقب یا ناظر) در کار تیمی
- نقش هماهنگ کننده فعالیت ها در پروژه ها و کار تیمی
- نقش موتور محرک در کار تیمی
- افراد اجرایی یا اجراکارها در کار تیمی
- تمام کننده ها و نقش و اهمیت آنها در کار تیمی
- نقش Teamworker یا گروهی کار در فعالیت تیمی
- متخصصها (Specialists) و نقش آنها در کار تیمی
- هواپیمای کنکورد و سندروم کنکورد در کار تیمی و کسب و کار
- مدل تاکمن و مراحل پنج گانه رشد یک تیم
- موانع کار تیمی اثربخش | تیم هایی که تیم نیستند
- موانع کار تیمی اثربخش | سندرم آپولو در تشکیل تیمها
- مشکلات کار تیمی اثربخش | تفکر گروهی یا گروه اندیشی
- تنبلی گروهی | وقتی اعضای گروه به اندازهی کافی مایه نمیگذارند
- ایدهها را به کمیتهها نسپارید
- اثر تماشاگر | چگونه پخش شدن مسئولیت روی رفتار ما تأثیر میگذارد؟
- کتاب پنج دشمن کار تیمی | آشنایی با چالش های کار تیمی اثربخش
- کتاب بازیکن تیمی ایده آل (پاتریک لنچیونی) | سه ویژگی ضروری برای کار تیمی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : پوپک جهانشاهی
با عرض سلام و احترام
شاید بزرگترین چالش هر شرکتی که بیش از دو نفر کارمند دارد کار تیمی و پرداختن به آن باشد.
مردیت بلبین ثابت نمود که ( شخصیت افراد و نه شایستگیهای آنان در موفقیت یا شکست تیمها اهمیت بیشتری دارد) کار گروهی همیشه بهعنوان ابزاری برای تحقق موارد و اهداف ذیل موثربوده است:
▪ فراهم آوردن فضای لازم برای انعطاف پذیری و همکاری بیشتر؛
▪ کمک به ایجاد تغییرات فرهنگی در سازمان؛
▪ افزایش امکان حل مسائل و مدیریت پروژهها؛
▪ استفاده از استعدادهای مختلف افراد در سازمانها.
از نظر آقای مردیت بلبین در هر تیم 8 تیپ شخصیتی باید وجود داشته باشند.
1- محقق
2- مبتکر با گرایش خلاق
3- مبتکر با گرایش ترغیب گر
4- پیاده ساز
5- راه بر
6- کار تمام کن
7- ناظر / ارزیاب
8- حامی
منبع1: نشریه میثاق مدیران
منبع2: سایت ILKIN
سوال من از گروه متمم این هست که چگونه می توان ویژگی های شخصیتی هر آدمی رو با مهارتهای شغلی او متناسب نمود؟ آیا اصلا امکانپذیر هست؟
در محیط کاری خودم بارها می شنوم که ما به اخلاق فلانی کاری نداریم مهم اینکه در موقعیت شغلی خود می تواند این وظیفه را انجام دهد و آن موقع هست که من یاد تعالیم و تحقیقات جناب آقای مردیت بلبین می ا فتم که در کشور من اصلا کار تیمی معنی دارد؟
باتشکر