چرخه رنگ (دایره رنگ) چیست؟ انتخاب رنگ برای طراحی و اسلایدسازی

حتی اگر به صورت حرفه‌ای در زمینه‌ی طراحی و گرافیک کار نکرده باشید، باز هم احتمالاً تصویر دایره رنگ یا چرخه رنگ یا Color Wheel در این‌جا و آن‌جا به چشم‌تان خورده است.

دایره‌ای که رنگ‌ها بر اساس فرکانس‌ (یا طول موج‌شان) دور تا دور آن چیده‌ شده‌اند. رنگ‌هایی که در دوران کودکی، آن‌ها را به عنوان رنگ‌های رنگین‌کمان، به ترتیب، نوشته‌ایم و خوانده‌ایم و حفظ کرده‌ایم (از بنفش تا قرمز).

چرخه رنگ یکی از ابزارهای پایه در طراحی و انتخاب رنگ است و هر کسی که می‌خواهد با رنگ‌ها کار کند، باید با آن آشنا باشد.

البته بحث‌ها و حاشیه‌های مربوط به چرخه رنگ آن‌قدر زیاد است که درباره‌اش کتاب‌های اختصاصی نیز نوشته شده است. ولی ما در این‌جا صرفاً می‌خواهیم چند نکته‌ی پایه و کلیدی را مطرح کنیم و از نکات مقدماتی فراتر نخواهیم رفت.

البته همین نکات مقدماتی کمک خواهند کرد تا برای انتخاب رنگ‌ها در اسلایدسازی و کارهای گرافیکی، کمی حساس‌تر و دقیق‌تر شوید.

نخستین چرخه رنگ را چه کسی و بر چه اساسی ترسیم کرد؟

مشهور است که نیوتون، اولین دایره رنگ را ترسیم کرده است.

اگر چه به نظر نمی‌رسد نیوتون نخستین کسی بوده باشد که دایره رنگ را ترسیم کرده، اما احتمالاً به خاطر مطالعاتش بر روی شکست نور در منشورها، نخستین کسی بوده که آن را به صورت جدی مورد بررسی قرار داده و نظرات و دیدگاه‌ها و نام‌گذاری‌های خودش را مکتوب و مستند کرده است.

ترتیب نورها پس از شکسته‌شدن در منشور، همان چیزی است که ما معمولاً به عنوان طیف رنگ‌های رنگین‌کمان می‌شناسیم:

البته علمی‌تر است که به جای اشاره به رنگین کمان بگوییم که در دایره رنگ، رنگ‌ها بر اساس فرکانس یا طول موج‌شان کنار هم چیده شده‌اند.

در محدوده‌ی مرئی – که چشم انسان قادر به دیدن آن است – کم‌ترین فرکانس متعلق به رنگ قرمز و بیشترین فرکانس متعلق به بنفش است. ما نمی‌توانیم رنگ‌هایی را که فرکانس آن‌ها کمتر از فرکانس قرمز است (مادون قرمز) و رنگ‌هایی را که فرکانس‌شان بیشتر از بنفش است (ماوراء بنفش) با چشم غیرمسلح ببینیم.

بنابراین می‌توان گفت چرخه‌ی رنگ، طیف فرکانسی رنگ‌های مرئی را نمایش می‌دهد:

اگر با برنامه‌هایی که نیازمند انتخاب رنگ هستند سر و کار داشته باشید، باز هم به نوعی این طیف فرکانسی برای شما آشناست:

رنگ های گرم و رنگ های سرد

چرخه رنگ یا طیف رنگ را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: رنگ های گرم (Warm Colors) و رنگ های سرد (Cool Colors).

طیف رنگ‌های زرد تا قرمز را رنگ گرم می‌نامند. مجموعه رنگ‌هایی که برای بیان شادی، انرژی و حرکت به کار می‌روند:

در مقابل، طیف سبز تا بنفش را رنگ سرد در نظر می گیرند. مجموعه رنگ‌هایی که برای بیان سکون، سکوت، آرامش و بخشی از جلوه‌های طبیعت به کار می‌روند (از آبی دریا تا سبزی جنگل):

البته رنگ‌های دیگری هم وجود دارند که در این دو طیف قرار نمی‌گیرند و از ترکیب آن‌ها حاصل می‌شوند. رنگ‌هایی که آن‌ها را به خنثی بودن می‌شناسیم (Neutral Colors). سفید و سیاه، معروف‌ترین رنگ‌های خنثی هستند:

از این‌جا به بعد می‌خواهیم به یک سوال جواب بدهیم: «اگر بخواهیم از چند رنگ در طراحی خود استفاده کنیم، ترکیب رنگ‌ها را چگونه باید انتخاب کرد؟»

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری آموزش پاورپوینت و اسلایدسازی به شما پیشنهاد می‌کند: