تصمیم گیری گروهی | مزایا، معایب و انواع روشها

در درس انواع تصمیم گیری گفتیم که تصمیم‌گیری را می‌توان به دو دسته‌ی تصمیم گیری فردی و تصمیم گیری گروهی تقسیم کرد.

معمولاً تصمیم گیری فردی، جذاب‌تر به‌نظر می‌رسد و در کلاس‌های درس و کتاب‌های تصمیم گیری هم، بخش بیشتری به تصمیم گیری فردی اختصاص پیدا می‌کند. اما اگر کمی فکر کنیم می‌بینیم که اتفاقاً بسیاری از چالش‌ها و دردسرهایی که ما تحمل می‌کنیم، ناشی از ضعف در تصمیم گیری گروهی است:

• اگر زندگی آپارتمانی را تجربه کرده باشید، با چالش‌های جلسات ساختمان هم سر و کار داشته‌اید.
• جلسات هیأت مدیره نمونه‌ی دیگری از جلسات گروهی است که چالش های تصمیم گیری در آن‌ها به خوبی محسوس و مشهود است.
• بسیاری از استارت‌آپ‌ها هم، با دردسرهای تصمیم گیری دست و پنجه نرم می‌کنند.
• حتی یک گروه دوستی نسبتاً کوچک هم برای انتخاب مقصد یک سفر مشترک، نیازمند تصمیم گیری گروهی است و اتفاقاً بسیاری از ما، اختلاف‌نظر‌ها و دلگیری‌های ناشی از روش تصمیم گیری را در این نوع گروه‌ها تجربه کرده‌ایم.

اما جالب این‌جاست که تصمیم گیری گروهی برای اغلب ما در مقایسه با تصمیم گیری فردی جذابیت کمتری دارد. شاید چون فکر می‌کنیم چنین مسائلی باید دغدغه‌ی مدیران ارشد باشد؛ یا این‌که احساس می‌کنیم به صورت روزمره با آن‌ سر و کار نداریم.

این در حالی است که هزینه‌ی تصمیم‌های گروهی اصلاً کوچک نیست و ما چه در زندگی فردی و چه جمعی، هزینه‌های فراوانی را به خاطر تصمیم‌های گروهی نامطلوب پرداخت می‌کنیم.

اهمیت تصمیم گیری گروهی

جان گستیل (John Gastil) کتابی دارد با عنوان دموکراسی در گروه های کوچک و در آن به چالش‌ها و راهکارهای ارتباط و تعامل و تصمیم گیری در گروه های کوچک پرداخته است (+).

او معتقد است که بسیاری از مشکلات اجتماعی و سیاسی در مقیاس کلان ناشی از این است که ما فرایندهای تعامل گروهی را در مقیاس‌های کوچک‌تر تمرین نکرده‌ایم.

به عبارت دیگر، وقتی بلد نباشیم فرایند تصمیم گیری را در یک گروه ۳۰ نفری مدیریت کنیم، طبیعی است که در یک جمع ۳۰۰ نفری یا جامعه‌ی ۳۰ میلیون نفری هم ضعیف عمل خواهیم کرد.

به عبارت دیگر، ما نباید تصمیم گیری گروهی را ناچیز بشماریم و از کنار آن به سادگی عبور کنیم. اتفاقاً هر چقدر راه و چاه تصمیم گیری های گروهی را بهتر بشناسیم، در سطح کلان هم جامعه‌ی بهتر و ساز و کارهای کارآمدتری خواهیم داشت.

او حتی اصول و چارچوب‌هایی را هم برای یک دموکراسی گروهی کوچک در جمع دوستی یا یک سازمان کوچک فهرست می‌کند. از جمله این‌که:

مزایا و معایب تصمیم گیری گروهی

علاوه بر کتابهای تصمیم گیری، تقریباً هر کتابی که موضوع آن رفتار سازمانی است، بخشی را به مزایا و معایب تصمیم گیری گروهی اختصاص داده است. از کنار این فهرست‌ها نباید به سادگی عبور کنید.

چون پیام مهم آن‌ها این است که  تصمیم گیری گروهی به ذات خود، خوب یا بد نیست و همان‌قدر که می‌تواند مفید و سازنده باشد، ممکن است مخرب و غیرمفید هم باشد. 

صرفاً پس از آشنایی با مزایا و معایب بالقوه می‌توانید درباره‌ی مفید یا غیرمفید بودن تصمیم گیری گروهی – در مورد مشخصی که مد نظر شماست – قضاوت کنید.

با این مقدمه ابتدا چند نمونه از مزایای تصمیم گیری گروهی را که در بیشتر منابع وجود دارد فهرست می‌کنیم و سپس به سراغ معایب می‌رویم (+/+/+):

تکنیکهای تصمیم گیری گروهی

در واقع بحث اصلی ما در تصمیم گیری گروهی، پرداختن به روش‌ها و تکنیکهای تصمیم گیری گروهی است. بنابراین باید بگوییم که این درس، صرفاً مقدمه‌ای است تا انگیزه‌ی شما را برای مطالعه‌ی درس‌های بعدی در زمینه‌ی تصمیم گیری گروهی افزایش دهد.

تکنیک های تصمیم گیری گروهی از موضوعات ساده‌ای مثل روش دلفی آغاز می‌شوند و به بحث‌های پیچیده‌تری مانند ائتلاف و روش‌های رأی گیری می‌رسند.

در آینده به تدریج با انتشار درس‌های جدید در زمینه‌ی روش های تصمیم گیری گروهی، معرفی مختصری از آن‌ها هم به انتهای این درس افزوده خواهد شد.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تصمیم گیری پیشرفته به شما پیشنهاد می‌کند: