تاریخ بیهقی

مدتی است که در پاراگراف فارسی متمم، به سراغ #کتابهای کلاسیک میرویم و با مرور بخشهای کوتاهی از آنها، میکوشیم با فضای حاکم بر این کتابها آشنا شویم.
این کار باعث میشود تا کتابها و نویسندگان کلاسیک، برایمان کمی بیش از یک نام باشند و تصویر شفافتری از آنها در ذهنمان شکل بگیرد.
این بار به سراغ تاریخ بیهقی میرویم. کتابی که به روایت تاریخ در دوران سلطان مسعود غزنوی (فرزند سلطان محمود غزنوی) میپردازد.
اگر چه حرفها و روایات و حکایتهای بیهقی، به عصر خود محدود نیست و با ارجاع به گذشته، اطلاعات ارزشمندی از تاریخ پیشینیان را در اختیار ما قرار میدهد.
کتاب تاریخ بیهقی به نامهای دیگری هم شناخته میشود که از جمله آنها میتوان به تاریخ مسعودی و تاریخ آل ناصر اشاره کرد.
متاسفانه بخت چندان با کتاب تاریخ بیهقی یار نبوده است؛ چنانکه معمولاً اسناد تاریخی را یاری نمیکند.
بخشهای زیادی از تاریخ بیهقی، معدوم شدهاند و به دست ما نرسیدهاند.
آنچه امروز در اختیار ماست، از جلد پنجم تا جلد دهم کتاب است. البته قسمتهایی از بخشهای اول جلد پنجم هم موجود نیست.
تصحیح کتاب هم به همت دکتر علی اکبر فیاض انجام شده که ایشان هم قبل از به پایان رساندن کار فوت کردهاند. بنابراین آنچه امروز موجود است تصحیحی ناتمام بر کتابی ناقص است و در تمام پاورقیها، حروف انگلیسی A و N و K و BG سایر حرفها و نمادها را میبینید که معنای آنها مشخص نیست و صرفاً به همان صورت که بوده، چاپ شده است.
ظاهراً بیهقی از تاریخ نگاری، به عنوان یک ابزار آموزشی هم استفاده میکرده و اگر پیامی برای درباریان یا پادشاه داشته، در لابهلای نوشتهها بیان میکرده تا شاید به گوش آنها که باید برسد.
از ویژگیهای ارزشمند بیهقی، اصرار بر حرف زدن مستند و ارائهی رفرنس و مرجع است.
این رفتار کاملاً آگاهانه و عامدانه انجام میشده. چنانکه خود او میگوید:
سخنی نرانم تا خوانندگان این تصنیف گویند شرم باد این پیر را. غرض من آن است که تاریخ پایهای بنویسم و بنایی بزرگ افراشته گردانم، چنان که ذکر آن تا آخر روزگار باقی ماند.
در ادامه، چند جمله از کتاب تاریخ بیهقی را با هم میخوانیم. جملههایی که بیشتر از جنس نصیحت برای شاه و درباریان هستند (علامتگذاریها و بخشبندی جملهها با هدف تسهیل خوانش، توسط متمم انجام شده است).
برای مشاهدهٔ متن کامل این مطلب کافی است (بدون پرداخت هرگونه هزینه) در سایت متمم ثبت نام کنید. پس از ثبتنام به تعداد قابلتوجهی از درسهای متمم دسترسی پیدا خواهید کرد نمونهٔ آنها را میتوانید از طریق لینک زیر ببینید:
نمونه درسهای کاربر آزاد متمم البته اگر بخواهید به همهٔ درسهای متمم دسترسی داشته باشید، لازم است حق اشتراک بپردازید.
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : رحیمه سودمند
با بیهقی در کتاب ادبیات سال دوم دبیرستان آشنا شده ایم و با داستان " بر دار شدن حسنک وزیر " . واقعا همانطور که در درس اشاره شد مرز بین تاریخ و داستان در نوشته هایش باریک است . من که هر بار این داستان رو می خوندم اشک تو چشمام جمع می شد ( البته عیب از من بود که در نگهداری اشک ضعیف بودم ) .
حسنک وزیر آخرین وزیر سلطان محمود غزنوی بوده که به دستور مسعود غزنوی بر دار شده و این روایت به شکل زیبایی توسط بیهقی برای آیندگان ثبت شده است .
در قسمتی از انتهای داستان نقل قولی دارد از مادر جگر آور ( یعنی بی باک و دلیر) حسنک که می گوید : بزرگا مردا که این پسرم بود ، که پادشاهی چون محمود این جهان بدو داد و پادشاهی چون مسعود آن جهان .
https://goo.gl/aPo1XL