پرونده‌ای برای برنامه ریزی عصبی کلامی یا ان ال پی (قسمت اول)

بارها از طرف متممی‌های عزیز، این مسئله مطرح شده است که چرا در متمم به موضوع ان ال پی پرداخته نمی‌شود. قبل از اینکه بحث در مورد ان ال پی را آغاز کنیم، باید تاکیدی بر این مسئله داشته باشیم که در زبان رایج امروز، ان ال پی به دو معنای کاملاً متفاوت به کار برده می‌شود. یکی از کاربردهای ان ال پی، به عنوان مخفف Natural Language Processing یا «پردازش زبان طبیعی» است و زیرمجموعه‌ای از حوزه IT و به طور خاص هوش مصنوعی محسوب می‌شود که هدف آن، درک مفهوم جملات انسانی توسط ماشین (موبایل – کامپیوتر و سیستم‌های عامل) است.

آنچه امروز تحت عنوان SIRI در آیفون می‌بینیم و یا شکل مشابه آن IRIS در سیستم عامل اندروید یا سیستم جستجو با صدا که توسط گوگل انجام می‌شود، نمونه‌هایی از ان ال پی، به معنای «پردازش زبان طبیعی» است.

اما ان ال پی مفهوم دیگری هم دارد. این کلمه به عنوان مخفف عبارت Neuro-Linguistics Programming یا برنامه ریزی عصبی کلامی هم به کار می‌رود که موضوع این نوشته است.

بحث در مورد ان ال پی، یکی از بحث‌های چالش برانگیز است. به خاطر اینکه موافقان و مخالفان بسیاری جدی دارد. برخی از نکات و تکنیک‌های این حوزه، چیزی نیست به سادگی قابل انکار باشد و برخی دیگر از ادعاهای مطرح شده در ان ال پی، به سادگی قابل پذیرش نیست.

ما در سلسله مطالبی تحت عنوان «پرونده‌ای برای ان ال پی» می‌کوشیم به جنبه‌های مختلف این حوزه نگاه کنیم. مانند سایر نوشته‌های متمم، تلاش ما استفاده از منابع اصیل و معتبر علمی است. در این مسیر به کتاب‌های بندلر و گریندر، به تحقیقات دانشگاهی، به حرف‌های موافقان و مخالفان مطرح این بحث در جهان، نگاه خواهیم کرد.

در عنوان این سلسله نوشتار، عمداً از نام «درس» استفاده نکردیم. چون پذیرش پیشوند «درس» به معنای پذیرش علمی بودن یک حوزه است و حوزه‌ی ان ال پی، به تعریف دقیق کلمه، علم محسوب نمی‌شود و در بهترین حالت، می‌تواند یک تکنیک اثربخش محسوب گردد.

این اصطلاح نخستین بار توسط دو نفر به نام‌های ریچارد بندلر و جان گریندر به کار برده شد. ریچارد بندلر در فلسفه و روانشناسی تحصیل کرد و جان گریندر تحصیلات خود را در حوزه روانشناسی آغاز کرد و دکترای خود را در حوزه زبان شناسی گرفت.

قبل از اینکه بخواهیم در مورد ان ال پی صحبت کنیم، باید در مورد نگاه رفتاری – شناختی در روانشناسی صحبت کنیم. چرا که نخستین تحقیقات و مطالعات بندلر و گریندر، قبل از اینکه حوزه‌ی جدیدی را مطرح کرده و به تبلیغ و آموزش آن بپردازند، به حوزه رفتاری – شناختی مربوط بود.

رفتارگراها در اوایل قرن بیستم به شدت روی رفتارهای بیرونی، شرطی سازی و تاثیر محیط روی یادگیری و تغییر رفتار متمرکز بودند. در نیمه‌های قرن بیستم، نگاه شناختی یا Cognitive هم در حوزه روانشناسی جایگاه مناسبی را به خود اختصاص داد.  لغت‌هایی مانند ادراک، حافظه، توجه، پردازش و … دستاورد این نوع نگرش در حوزه روانشناسی است.

اگر بخواهیم دقت علمی را قربانی سادگی کلامی کنیم می‌توانیم دو مثال ساده را با هم مرور کنیم:

اجازه بدهید خیلی ساده‌تر مثال بزنیم.

چنین بحث‌هایی مورد علاقه رفتارگراها در روانشناسی است. حوزه‌ای که رفتار، پاداش، تنبیه، یادگیری و شرطی سازی را مورد توجه قرار می‌دهد.

حالا اجازه دهید ماجرای دیگری را با هم مرور کنیم:

کم نیستند مثال‌هایی از این دست که نشان می‌دهند فرایند ذهنی و تحلیلی انسان می‌تواند بر فضای فیزیکی درونی و اطرافش تاثیر بگذارد. چنین بحث‌هایی مورد علاقه روانشناسان شناختی است. آنها که ادراک و تفسیر و برداشت انسانها را دارای جایگاه بزرگی در شخصیت و تحلیل و رفتار می‌بینند.

ریچارد بندلر و جان گریندر در این فضا، تحقیقات و مطالعات اولیه خود را آغاز کردند. مطالعاتی که بعدها، به شکلی متفاوت و با عنوان ان ال پی، در دهه‌ی هفتاد میلادی رونق پیدا کرد و فراگیر شد.

با ما در بررسی پرونده ان ال پی، همراه بمانید…

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری پرونده NLP به شما پیشنهاد می‌کند: