هوش یار | کتابی درباره چت جی پی تی و [کمی] هوش مصنوعی

وقتی سال ۲۰۲۴ از نیمه گذشته بود و هر روز خبرهایی دربارهٔ موفقیت هوش مصنوعی و به‌طور خاص چت جی پی تی در آزمون‌های هوش و امتحانات سخت دانشگاهی منتشر می‌شد،‌ خبر نسبتاً ساده‌ای ویرال شد و تیتر رسانه‌ها را در اختیار گرفت (+): «چت جی پی تی می‌گوید که در Strawberry فقط ۲ حرف R وجود دارد.»

یکی از ویژگی‌های چت جی پی تی – حداقل در نسخه‌های فعلی – این است که به محض این‌که کمی با آن تند برخورد می‌کنید و می‌گویید حرفت اشتباه است، نظرش را تغییر می‌‌دهد. اما این بار، اصرار می‌کرد که «نه. فقط دو حرف R وجود دارد؛ حرف پنجم و حرف نهم.»

این نوع خبرها برای کسانی که متخصص هوش مصنوعی و مدل‌های بزرگ زبانی هستند،‌ نه غیرمنتظره است و نه ناامیدکننده. آن‌ها نقاط قوت و ضعف و ظرفیت‌ها و محدودیت‌های چنین سیستم‌هایی را می‌شناسند. اما کسانی که قرار نیست متخصصان حرفه‌ای هوش مصنوعی شوند و صرفاً می‌خواهند کاربران چنین سیستم‌هایی باشند، مدام با این خبرها گرم و سرد می‌شوند. گاهی به نظر می‌‌رسد قرار است به‌زودی همه‌چیز عوض شود. تخصص‌های تازه‌ای به وجود بیاید و شغل‌های بسیاری از بین بروند. گاهی این حس ایجاد می‌شود که شاید یک تب موقت به‌وجود آمده و تصویری که از تحولات پیش‌رو در آیندهٔ نزدیک ترسیم شده، حاصل بزرگ‌نمایی‌های افراطی است.

ایتان مولیک (Ethan Mollick) این گروه از مخاطبان عام را انتخاب کرده و کتابی برایشان نوشته است: Co-Inteligence.

ایتان مولیک کیست؟

ایتان مولیک استاد مدیریت کسب و کار و کارآفرینی در مدرسه وارتون دانشگاه پنسیلوانیا است. او علاقهٔ ویژه‌ای به حوزهٔ‌ نوآوری و فراگیر شدن نوآوری دارد و در این زمینه کتابها و مقالات متعددی هم تألیف کرده است.

مولیک معمولاً از موج‌های جدید تکنولوژی استقبال می‌کند و سعی می‌کند با تبلیغ و ترویج آن‌ها (و نوشتن و فروش کتاب و کسب درآمد از آن‌ها) با این موج‌ها سوار شود. او در سال ۲۰۰۸ که تب بازی‌های ویدئویی داغ بود، کتابی در این باره نوشت و در آن همه را به استفاده از این تکنولوژی جدید برای کسب درآمد تشویق کرد. پیش‌بینی مطرح شده در آن کتاب این بود که به زودی هر کس در هر کسب‌و‌کاری که باشد، از بازی‌های ویدئویی در فرایندهای کاری خود استفاده خواهد کرد: از آموزش تا مدیریت ارتباط با مشتری و از تولید تا خدمات پس از فروش.

امروز می‌دانیم که بزرگ‌ترین محصول بازی‌های ویدئویی، بازی‌کنندگان ویدئویی (گیمرها)‌ بوده و آن تکنولوژی هرگز فراگیر نشد. خود مولیک هم کتاب Changing the Game را در رزومهٔ خود قرار نداده و به آن اشاره نمی‌کند.

اما این نوع پیش‌بینی‌ها و هیجان‌زدگی‌ها را نمی‌توان برای کسی که تخصص‌اش نوآوری و استقبال از محصولات نوآورانه است، نقطهٔ ضعف دانست.

مولیک از زمانی که چت جی پی تی به بازار معرفی شد، به این محصول نیز علاقه نشان داد. او در همان سال ۲۰۲۲ مقاله‌ای هم در این باره برای وبلاگ HBR نوشت که بعداً در کنار مقالات دیگران در کتاب HBR Must Reads on AI هم منتشر شد و در گام بعد در اوایل سال ۲۰۲۴ کتاب هوشیار (Co-intelligence) را به بازار عرضه کرد.

ناآشنا بودن ایتان مولیک با جنبه‌های عمیق‌ و تخصصی هوش مصنوعی و مدل‌های بزرگ زبانی و در عین حال آشنایی او با اصول علمی برای مواجهه با ابزارهای جدید و نیز تسلط او بر مدل‌های تحلیل تکنولوژی باعث شده کتاب او به متنی ساده، روان و نسبتاً قابل‌اتکا برای کسانی تبدیل شود که می‌خواهند اولین قدم را به سمت این ابزارها بردارند.

درباره کتاب هوش یار

پیش از شرح مختصر محتوای کتاب لازم است تأکید کنیم که مولیک به جز چند استثنا تقریباً در تمام کتاب خود دو اصطلاح «هوش مصنوعی» و «مدل‌های بزرگ زبانی» را مترادف به‌کار می‌برد و علاوه بر این در ارزیابی و تحلیل مدل‌های بزرگ زبانی هم به شدت بر چت جی پی تی متمرکز است. بنابراین، اگر جنبه‌های تجاری نام‌گذاری کتاب نبود، احتمالاً عنوان «چگونه از چت جی پی تی به عنوان یک دستیار (یا هوش‌یار)‌ استفاده کنیم؟» مناسب‌تر بود.

کتاب هوش‌یار چند بخش اصلی دارد:

• مقدمه (هیجان‌زدگی مولف در مواجهه با چت جی پی تی)
• اشاره‌هایی به مبانی اصلی مواجهه با هوش مصنوعی (ساختار این سیستم‌ها، مسئله اخلاق و چند اصل پیشنهادی برای بهره‌برداری اثربخش)
• بررسی هوش مصنوعی در حوزه‌های خاص (رفتارهای انسانی هوش مصنوعی، هوش مصنوعی به عنوان همکار، خلاقیت در هوش مصنوعی و …)
• بخش پایانی که مولیک در آن کوشیده چند سناریوی محتمل دربارهٔ آینده هوش مصنوعی را هم شرح دهد.

در ادامه چند نکتهٔ‌ برجسته از کتاب را با هم مرور می‌‌کنیم:

ترجمه کتاب Co-Intelligence

کتاب Co-Intelligence را آقای محمد حیدری – چنان‌که گفتیم با عنوان هوش‌یار – به فارسی ترجمه کرده‌اند و #نشر نوین آن را به بازار عرضه کرده است. ما نسخهٔ انگلیسی را دیده‌ایم و ترجمه فارسی را نخوانده‌ایم. بنابراین اگر ترجمه فارسی کتاب را خوانده‌اید، خوشحال می‌شویم نظرتان را دربارهٔ ترجمه هم بنویسید.

چند تذکر دربارهٔ بخش معرفی کتاب متمم

متمم سایت فروش کتاب نیست. و جز کتاب «از کتاب» محمدرضا شعبانعلی - که خود متمم آن را منتشر کرده - صرفاً به معرفی، بررسی و نقد کتاب می‌پردازد.

صِرف معرفی کتاب در متمم لزوماً به معنای تأیید محتوای آن کتاب نیست. پس حتماً متن معرفی را کامل بخوانید. ممکن است نقاط ضعف برخی کتابها پررنگ‌تر از نقاط قوت‌شان باشد. ضمن این که معرفی کتاب در متمم لزوماً به این معنا نیست که آن کتاب جزو منابع تدوین درس‌ها بوده است. جز در مواردی که صریحاً به این نکته اشاره، در باقی موارد صرفاً ممکن است با هدف آشنایی کلی با موضوع یا نویسنده و یا نقد کتاب به آن پرداخته شده باشد.

متمم برای معرفی کتابها هیچ نوع هزینه‌ای دریافت نمی‌کند و صرفاً اهداف آموزشی خود را مد نظر قرار می‌دهد.

دسته‌بندی کتاب های مدیریت

دسته‌بندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی

مطالب، فایل‌ها و کتابهای مربوط به کتابخوانی

پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری علم داده به شما پیشنهاد می‌کند: