نگران بازیهای کامپیوتری فرزندم هستم

ماجرای بازیهای کامپیوتری و مفید یا مضر بودن آن، از جمله بحث‌های همیشگی سالهای اخیر برای والدین بوده و هست. نظرات ضد و نقیض هم در این حوزه کم نیستند. جنس موضوع هم به شکلی است که هر کسی می‌تواند به سادگی بر اساس حدس‌های اولیه در مورد آن نظر دهد و همین، ماجرا را پیچیده‌تر کرده است.

دنیل پینک زمانی می‌گفت: اگر به دنبال چگالی اورانیوم باشی، شاید دیرتر مطلبی را پیدا کنی. اما احتمالاً به مطلبی درست و علمی می‌رسی. اما اگر راجع به انگیزه و انگیزش جستجو کنی، بلافاصله مطلبی خواهی یافت. اما به احتمال زیاد، مطلبی نادرست! چون اظهار نظر در این خصوص ساده‌تر است و می‌توان بدون پشتوانه علمی به سادگی در این حوزه حرف‌های شبه علمی زد.

موسسه آموزشی توماس گوردون، از جمله مراکز معتبر و قدرتمند آموزش والدین در سراسر جهان است. استیو ایمانز، از جمله محققان این موسسه، در مطلبی که در سایت موسسه گوردون منتشر کرده گزارش نسبتاً جامعی را در این خصوص ارائه می‌دهد:

در کشورهای مختلف،‌ برخی سوالات والدین بسته به فرهنگ و موقعیت اجتماعی و سایر پارامترها، تغییر می‌کند. اما بعضی سوالات تقریباً در همه جا یکسان است و به یک شکل مطرح میشود: وقت زیادی که بچه‌ها برای بازیهای کامپیوتری می‌گذارند. وقتی که صرف تلویزیون می‌شود. فرصتی که در بازی کردن با موبایل هدر می‌رود. در میان همه‌ی این دغدغه‌ها، بازیهای کامپیوتری جایگاه خاصی دارند. خصوصاً دغدغه‌ی پدر و مادرها در مورد اینکه آیا بچه‌ها به دلیل استفاده از این بازی‌ها، به رفتار خشونت‌آمیز ترغیب نمی‌شوند؟ خلاصه‌ی دغدغه‌های والدین در خصوص بازیهای کامپیوتری را می‌توان به صورت زیر فهرست کرد:

بچه من مشکل توجه و تمرکز پیدا می‌کند. چشمش ضعیف می‌شود. دیگر نمی‌تواند برای ارتباطات واقعی روزمره وقت بگذارد. به رفتارهای خشونت آمیز ترغیب می‌شود.

اکنون سوال این است که چه بخشی از این دغدغه‌ها مهم و جدی و چه بخشی نادرست و غیرعلمی است؟

روانشناسان علوم اجتماعی از سالهای ۱۹۵۰ در خصوص تاثیر خشونت در رسانه روی رفتار مخاطب مطالعه کرده‌اند. از سالهای ۱۹۸۰ این موضوع به طور خاص در مورد بازی های کامپیوتری و نقش احتمالی آنها در ترویج خشونت نیز مطالعه شد. این بحث هنوز هم داغ است و ادامه دارد و نظرات متناقض زیادی در مورد آن وجود دارد.اما با جمع‌بندی تحقیقاتی که تا امروز انجام شده،‌ به نظر می رسد بخش قابل توجهی از دغدغه های عامه مردم در خصوص تاثیرات منفی بازیهای کامپیوتری، چندان علمی و درست نبوده و بازیهای کامپیوتری، اثرهای مثبت زیادی دارند.

شاون گرین، استاد دانشگاه ویسکانسین، توضیح می‌دهد که: بازیهای کامپیوتری ساختار مغز را دقیقاً شبیه مطالعه، پیانو زدن و نقشه خوانی، تغییر می‌دهند. دافنه باولیر، که متخصص نورولوژی است، در دانشگاه راچستر نیویورک و دانشگاه ژنو، تحقیقات گسترده‌ای را در این خصوص انجام داده و گزارش می‌دهد که:

بازیهای کامپیوتری می‌توانند بینایی را بهتر کنند، تمرکز را افزایش دهند، مهارت انجام چندکار همزمان را بهبود بخشند و بر روی مهارت یادگیری و حوزه توجه تاثیر مثبتی داشته باشند. سایر موارد مثبتی که تحقیقات آنها گزارش می‌دهد به شرح زیر است:

تابعیت و توجه به دستورات و قوانین

حل مسئله و خلاقیت

تفکر استراتژیک

تصمیم‌گیری سریع‌تر و دقیق‌تر

درک بهتر از شرایط محیطی

ریسک پذیری منطقی

بهبود مهارت کار تیمی در بازیهای کامپیوتری گروهی

افزایش حافظه و …

فروش بازی‌های کامپیوتری از سال ۱۹۹۶ تا امروز بیش از دو برابر شده و اگر قرار بود که تاثیرات منفی این بازیها – خصوصاً‌ در زمینه‌های مثل خشونت که سریع مشاهده می‌شوند – جدی باشد،‌ الان آمار جرم و جنایت متفاوت بود. در حالی که حداقل در آمریکا به عنوان جایی که حجم قابل توجهی از این بازیها عرضه می‌شوند، خشونت جوانان از سال ۹۴ تا ۲۰۱۰ نصف شده است.

دکتر برد بوشمن از دانشگاه اوهایو، مثال جالبی دارد. می‌گوید: بازیهای کامپیوتری خشن را میتوانید با سیگار مقایسه کنید. هیچکس با کشیدن یک نخ سیگار، سرطان ریه نمی‌گیرد. اما وقتی هفته‌ها سیگار کشید، ماهها ادامه داد، سالها سیگاری ماند، ریسک ابتلا به سرطان به صورت جدی افزایش می‌یابد. بازیهای کامپیوتری خشن،‌ می توانند اثر انباشته داشته باشند. در اثر تکرار طولانی مدت، تغییراتی در رفتار فرد ایجاد کنند.

استیو ایمانز در مقاله خود، اشاره می‌کند که این حوزه هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. تناقض‌ها زیاد است و اساساً خود حوزه نیز، بسیار پیچیده است.

به عنوان مثال،‌ درباره اثر بازی‌های کامپیوتری بر روی تمرکز کودکان، تحقیقات نشان می‌دهد که بازیهای کامپیوتری، «تمرکز در بازه‌های زمانی کوتاه» را بهبود بخشیده و «تمرکز در بازه‌های زمانی طولانی» را تضعیف می‌کنند!

اگر چه این بحث را همچنان در آینده ادامه خواهیم داد، اما فعلاً مشاهده فیلم زیر که از سایت TED انتخاب شده می‌تواند مفید و آموزنده باشد. قبلاً در نوشته‌ای تحت عنوان «سایت TED را از دست ندهید» در مورد کلیپ‌های ویدئویی TED توضیح داده‌ایم.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری قبل از بیست و دو سالگی به شما پیشنهاد می‌کند: