معمای سیب زمینی | وقتی قضاوت شهودی ما را گمراه می‌کند
ما گاهی در زنگ توقف متمم معماهایی را مطرح می‌کنیم و از شما می‌خواهیم که به پاسخ‌شان فکر کنید.
برخی از این معماها صرفاً جنبهٔ سرگرمی دارند و کمک میکنند برای چند دقیقه از فضای رسمی و جدی درسهای متمم فاصله بگیرید. اما برخی دیگر از آن‌ها جنبهٔ آموزشی هم دارند. گاه موضوعی را به ما می‌آموزند که نمی‌دانیم و گاه نکته‌ای را یادآوری میکنند که می‌دانیم، اما فراموش می‌کنیم و جدی نمی‌گیریم.
معمایی که این بار انتخاب کرده‌ایم «معمای سیب زمینی» است که گاهی به آن «پارادوکس سیب زمینی» هم می‌گویند. این در دستهٔ معماهای سواد عددی می‌گنجد. این معما ساده است و از کسی که سواد دبستانی دارد انتظار می‌رود بتواند آن را حل کند. اما اغلب کسانی که این معما را برای نخستین بار می‌بینند، نمی‌توانند پاسخ درست آن را محاسبه کنند.
معمای سیب زمینی به ما یادآوری می‌کند که پاسخ‌های شهودی ذهن ما همیشه ممکن است به خطا آلوده باشند. حتی در مسائلی که ظاهراً ساده و واضح‌اند و باور نمی‌کنیم که در حل‌شان اشتباه کنیم.
این معما در کتابهای بسیاری آمده، اما ما آن را نخستین بار در کتاب A Mathematician Reads the Newspaper دیدیم:
پارادوکس سیب زمینی
فرض کنید ۱۰۰ کیلوگرم سیب‌زمینی خریده‌اید و در لحظهٔ خرید به شما می‌گویند که ۹۹٪ وزن سیب‌زمینی‌ها آب است. سیب‌زمینی‌ها را به خانه می‌برید و در فضای باز می‌گذارید و بخشی از آب سیب‌زمینی‌ها تبخیر می‌شود.
طبعاً وزن سیب‌زمینی‌ها پس از خشک شدن آب‌شان کمتر از قبل خواهد بود.
حالا فرض کنید به شما می‌گویند سیب‌زمینی‌ها به علت خشک شدن، بخشی از آب خود را از دست داده‌اند و اکنون ۹۸٪ وزن‌شان را آب تشکیل می‌دهد.
وزن جدید سیب‌زمینی‌ها (پس از این‌که سهم آب از ۹۹٪ به ۹۸٪ کاهش پیدا کرده) چقدر است؟
پیشنهاد می‌کنیم سریع به سراغ پاسخ نروید و کمی فکر کنید.
وقتی جواب را حدس زدید و محاسبه کردید، روی عبارت پاسخ معما کلیک کنید تا جواب درست را ببینید:
تمرین و مشارکت در بحث
شما وزن را چقدر محاسبه کرده بودید؟
حتماً می‌دانید که خطای انسان‌ها در این نوع معماها ناشی از دو چیز است. یکی این‌که درک درستی از درصد نداریم یا لااقل به شکل شهودی نمی‌توانیم آن را به خوبی درک کنیم. دیگر هم این‌که ذهن ما برای محاسبات غیرخطی آمادگی ندارد.
چه نمونه‌های دیگری در ذهن دارید که شبیه پارادوکس سیب زمینی باشد و با وجود ساده بودن، بیشتر انسان‌ها آن را اشتباه محاسبه کنند؟
برای مشاهدهٔ متن کامل این مطلب کافی است (بدون پرداخت هرگونه هزینه) در سایت متمم ثبت نام کنید. پس از ثبت‌نام به تعداد قابل‌توجهی از درسهای متمم دسترسی پیدا خواهید کرد نمونهٔ آن‌ها را می‌توانید از طریق لینک زیر ببینید:
البته اگر بخواهید به همهٔ درسهای متمم دسترسی داشته باشید، لازم است حق اشتراک بپردازید.
معماهایی که تا کنون در زنگ توقف متمم آمده‌اند:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبت‌نام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسنده‌ی دیدگاه : حمیدرضا مازندرانی
در یک جامعه صدهزار نفری، ۹۹ درصد افراد خودکفا هستند. در پی یک مهاجرت گسترده پنجاه هزارنفری که فقط از بین افراد خودکفا اتفاق میفتد، ۹۸ درصد مردم آن جامعه خودکفا خواهند بود و خدا رو شکر به طور شهودی تغییر محسوسی رخ نداده است!