مفهوم ضریب همبستگی چیست و چه کاربردی دارد؟

بحث ضریب همبستگی بحث بسیار گسترده‌ای است که دامنه‌ی آن از فلسفه تا آمار و از نیوتون تا هایزنبرگ گسترده است.

طبیعتاً قصد ما در این درس، این نیست که شما را درگیر پیچیدگی‌های این موضوع کنیم.

اما می‌خواهیم چند نکته‌ی ساده درباره‌ی همبستگی را مطرح کنیم تا در درس‌های دیگر بتوانیم به آن ارجاع دهیم.

در ابتدای این درس، یک توضیح غیردقیق و ساده‌شده از ضریب همبستگی ارائه می‌کنیم که برای بسیاری از درس‌های متمم کافی است. در ادامه (بخش پایانی) توضیحات کامل‌تری درباره‌ی ضریب همبستگی ارائه شده است.

بعضی از بحث‌های متمم که به نوعی با ضریب همبستگی رابطه دارند:

• ضریب همبستگی میزان حمایت اجتماعی و میزان ابتلا به بیماری‌های ناشی از استرس
• ضریب همبستگی بین خودشیفتگی، ماکیاولیسم و سایکوپات بودن
• ضریب همبستگی بین نتایج آزمون‌های استخدامی و عملکرد واقعی افراد پس از استخدام
• حرف نظریه پنجره شکسته چیست؟ یک رابطه‌ی علت و معلول یا یک همبستگی آماری؟
• ضریب همبستگی C در مدل DISC با C در مدل پنج عاملی شخصیت کم است. این یک نام در این دو مدل، دو مفهوم متفاوت را بیان می‌کند.
• رابطه‌ی مثبت بین شاخص C‌ در مدل پنج عاملی شخصیت و میزان عزت نفس
• بررسی ضریب همبستگی بین برونگرایی و میزان رضایت شغلی

بسته به هدفی که دارید و جامعه‌ی آماری که مد نظر شماست، شیوه‌های متعددی برای محاسبه‌ی ضریب همبستگی یا Correlation Coefficient وجود دارد.

برای اینکه با یکی از شیوه‌های محاسبه‌ی ضریب همبستگی آشنا شویم، ما در اینجا ضریب همبستگی پیرسون را به عنوان نمونه انتخاب کرده‌ایم. این ضریب در مقالات تحقیقاتی معمولاً با نماد r نمایش داده می‌شود.

همانطور که در درس نظریه علمی یا واقعیت آماری اشاره شد، مهم‌ترین نکته‌ای که باید در مورد ضریب همبستگی به خاطر داشته باشیم این است که ضریب همبستگی، به رابطه‌ی علت با معلول اشاره نمی‌کند و صرفاً مشخص می‌کند که بین دو متغیر رابطه خطی وجود دارد.

به عنوان مثال، تحقیقات نشان می‌دهند که ضریب همبستگی بین تعداد سیگارهایی که یک نفر در طول زندگی کشیده و عمر او، منفی است.

اما از این تحقیق نمی‌توان نتیجه گرفت که سیگار کشیدن، عمر را کوتاه می‌کند.

ممکن است این دو متغیر، تابع متغیر سومی به نام سختی‌های زندگی باشند.

به این معنی که با افزایش سختی‌های زندگی، تنش افزایش یافته و با افزایش تنش، ضمن اینکه تعداد سیگارهای مصرفی افزایش می‌یابد، عمر نیز کاهش یابد.