آمدیم خانه نبودید | روایت خانه های مشاهیر ایران

چند جمله‌ از بخش خانه‌ی فروغ فرخزاد

بوی وایتکس می‌آید و جوهرنمک… عزیزخانم، زنی که در خانه‌ی پدری فروغ زندگی می‌کند، کارگر گرفته و خانه‌تکانی می‌کند.

کارگر دیوارها را چنان محکم می‌سابد، گویی می‌خواهد ته‌مانده‌ی یادگارهای فروغ و حتا رد نگاه‌هایش را از روی دیوارها بخراشد. خانم اشاره می‌کند سمت آشپزخانه‌اش: «این‌جا اتاق فروغ بود، چون پنجره‌اش سمت کوچه است، من کرده‌ام آشپزخانه.»

… تمیزکار سر بلند می‌کند، همان‌طور که دارد پنجره را دستمال می‌کشد با خودش حرف می‌زند: «حالا اینی که می‌گید کی بوده؟ نه بابا ما شاعر ماعر سرمون نمی‌شه … دلتون خوشه خانم، گشنگی نکشیدی عاشقی یادت بره.»

… یک سر کوچه می‌خورد به خیابان ولیعصر، بالاتر از مختاری و از یک طرف از خیابان مولوی راه دارد. به غیر از این خانه و دو سه تای دیگر، همه‌ی ساختمان‌ها را نونوار کرده‌اند.

… حوضچه و آبشاری که در یکی از اتاق‌های زیرزمین است، آلزایمر گرفته و آب و ارتفاع را از یاد برده؛ خالی و بی‌مصرف، مثل اشیای بیهوده‌ی دیگر، گوشه‌ی این انباری کز کرده، این همان زیرزمینی است که دختربچه‌ای در آن روی چادرشب و رختخواب‌های اضافی می‌ایستاد و اُپرا می‌خواند، «تا روزی که از روی چادرشب افتاد و دیگر اُپرا نخواند.»

چند جمله‌ از بخش مربوط به سهراب سپهری

دور و بر خانه‌ی سهراب، وقتی که از رهگذری حدود ۳۵ ساله نشانی خانه‌ی سهراب سپهری را می‌خواهم: «خانم، آدرس می‌خواهی باید پلاک داشته باشی. این‌جا هزار تا آدم هست به این اسم، پلاک بِده، نکنه این آقا از بانک چیزی برنده شده.»

… اما جوانکی بلندقد دست دراز می‌کند و آخر کوچه را نشان می‌دهد: «پدرم می‌گفت آن خانه است. پلاک شماره ۲۵.»

خانه‌ای دوطبقه، ساخته‌شده در اوایل دهه‌ی پنجاه که حالا در حال تخریب است.

… دکتر محمد فیلسوفی که با دست‌های خودش تن سهراب را به خاک مشهد اردهال سپرده است، حالا در خیابان منتهی به میدان آرژانتین هر شب او را در خواب می‌بیند.

… [ او می‌گوید: ] سهراب وصیت کرده بود که در گلستان یا چنار دفن شود. در سال ۵۹ هم موقعیتی نبود که بتوانیم او را طبق وصیتش در آن محل‌ها دفن کنیم. سهراب را وقتی آوردند کاشان فقط یک نفر با او بود، فامیل‌های سهراب به خاطر بیماری مادرش که خیلی هم حالش بد بود و فکر می‌کردند او را از دست می‌دهند، نیامده بودند. بعضی از دوستان هنرمندش هم آن‌قدر ترسو بودند که نیامدند به مراسم تدفین.

… جسد سهراب را من شخصاً در داخل قبری گذاشتم که خودمان شب قبل خریده بودیم.

چند جمله‌ از بخش مربوط به حسین منزوی

جستجویم برای پیدا کردم خانه‌ی حسین منزوی که عده‌ای او را بزرگ‌ترین غزلسرای معاصر می‌دانند، در تهران به جایی نرسید و گذارم افتاد به شهر آبا و اجدادی‌اش زنجان. از برادر سراغ خانه‌ی برادر را گرفتم و دیدم قصه‌ی خانه‌اش مثل روزگارش داستانی و وضعیتی دارد پر آب چشم.

…  [ برادرش می‌گوید: ] چهارم اردیبهشت ۱۳۸۳ وقتی حسین منزوی برای آخرین بار روی برانکار، خانه‌ی موروثی را به مقصد بیمارستان ترک می‌کرد گفت: «چراغ‌های خانه را روشن کن!» کردم. دیوارها و درخت‌ها را خوب نگاه کرد. کنار حوض به اشاره‌ی دست متوقف‌مان کرد. آن دو ماهی قرمز که خودش برای ایلیا برادرزاده‌اش خریده بود، آمدند به سطح آب و با او وداع کردند. سگش به دنبال برانکار ضجه می‌زد و خانه در حال احتضار بود.

… همسایه‌ها آشغال‌هایشان را به خانه‌ی حسین منزوی پرتاب می‌کنند و شهرداری و سازمان آب و برق و گاز قبض‌هایشان را از لای در سُر می‌دهند تو. چند بار هم سارقان ناگزیر ناشی به کاهدان می‌زنند و تتمه‌ی شیرآلات و روشویی و حتا درهای آلومینیومی را می‌کنند و می‌برند!

… مهر ماه ۱۳۸۹، از سر ناچاری و به اجبار، خانه‌ی حسین منزوی که برای همسایه‌ها کانون خطر و برای شهرداری زمین متروکه تلقی می‌شود و بیم فرو ریختن دیوارها و عواقب احتمالی‌اش نگران‌کننده شده است، به قیمتی نازل فروخته می‌شود تا احتمالاً به آپارتمان تبدیل شود. خانه می‌میرد!