معمای سیب زمینی | وقتی قضاوت شهودی ما را گمراه می‌کند

ما گاهی در زنگ توقف متمم معماهایی را مطرح می‌کنیم و از شما می‌خواهیم که به پاسخ‌شان فکر کنید (در صفحهٔ معما می‌توانید همهٔ آن‌ها را ببینید).

برخی از این معماها صرفاً جنبهٔ سرگرمی دارند و کمک می‌کنند برای چند دقیقه از فضای رسمی و جدی درس‌های متمم فاصله بگیرید. اما برخی دیگر از آن‌ها جنبهٔ آموزشی هم دارند. گاه موضوعی را به ما می‌آموزند که نمی‌دانیم و گاه نکته‌ای را یادآوری می‌‌کنند که می‌دانیم، اما فراموش می‌کنیم و جدی نمی‌گیریم.

معمایی که این بار انتخاب کرده‌ایم «معمای سیب زمینی» است که گاهی به آن «پارادوکس سیب زمینی» هم می‌گویند. این در دستهٔ معماهای سواد عددی می‌گنجد. این معما ساده است و از کسی که سواد دبستانی دارد انتظار می‌رود بتواند آن را حل کند. اما اغلب کسانی که این معما را برای نخستین بار می‌بینند، نمی‌توانند پاسخ درست آن را محاسبه کنند.

معمای سیب زمینی به ما یادآوری می‌کند که پاسخ‌های شهودی ذهن ما همیشه ممکن است به خطا آلوده باشند. حتی در مسائلی که ظاهراً ساده و واضح‌اند و باور نمی‌کنیم که در حل‌شان اشتباه کنیم.

این معما در کتاب‌های بسیاری آمده، اما ما آن را نخستین بار در کتاب A Mathematician Reads the Newspaper دیدیم:

پیشنهاد می‌کنیم سریع به سراغ پاسخ نروید و کمی فکر کنید.

وقتی جواب را حدس زدید و محاسبه کردید، روی عبارت پاسخ معما کلیک کنید تا جواب درست را ببینید: