اهمیت و کاربرد فرایند طراحی و توسعه محصول جدید

✔ مدیریت بازاریابی

گروه متمم ژوئن 26, 2018

در معرفی تقسیم بندی بازار توضیح دادیم که برخی مباحث بازاریابی را، به علت اهمیت‌شان، در قالب یک زیرمجموعه‌ی جداگانه منتشر می‌کنیم تا مطالعه، مرور و حل تمرین‌های آن‌ها ساده‌تر شده و تمرکز شما نیز بر روی آن‌ها افزایش یابد.

طراحی محصول جدید (New Product Development) و در شکل کلی‌تر توسعه محصول (Product Development) نیز از جمله‌ی همین مباحث است.

بنابراین، آن‌چه در این درس می‌خوانید صرفاً با هدف معرفی بحثِ طراحی و توسعه محصول جدید و نیز ایجاد انگیزه در شما برای مطالعه‌ی دقیق‌تر درس‌های مرتبط ارائه شده است.

این درس در چهار بخش تنظیم شده:

روند شکل گیری بحث توسعه محصول (در مقیاس انبوه)
فرایند توسعه محصول در کسب و کارهای کوچک
کاربرد توسعه محصول برای شما به عنوان یک کارآفرین
برخی از پرسش‌هایی که دانش توسعه محصول به آن‌ها پاسخ می‌دهد

روند شکل‌گیری بحث توسعه محصول در مقیاس بزرگ

همان‌طور که می‌توانید حدس بزنید، بحث فرایند توسعه محصول (Product Development) هم مانند بسیاری از مباحث دیگر در مدیریت، از کارخانجات بزرگ برای تولید انبوه و مقیاس‌های بزرگ مطرح شد و سپس به تدریج در کسب و کارهای کوچک مورد توجه و استقبال قرار گرفت.

کارخانه‌ها، مثلاً یک کارخانه خودروسازی، جایی بودند که طراحی محصول برایشان معنا داشت.

البته طراحی محصول هم بیش از آن‌که در قالب یک فرایند تعریف شود، به عنوان یک فعالیت توسط یک فرد یا افراد یک گروه انجام می‌شد.

با پیچیده‌تر شدن محصولات و توسعه تکنولوژی، واحدهای طراحی رشد کردند و به بخش‌های مختلف تقسیم شدند (طراحی سیستم الکترونیکی، طراحی هیدرولیک، طراحی سیستم‌های مخابراتی، طراحی سایت و مواردی مانند این‌ها).

اما بحث طراحی به همین‌جا تمام نشد.

با افزایش رقابت در بازار، دانش بازاریابی نیز توسعه پیدا کرد و بحث‌های جدیدی هم مطرح شد:

قبل از طراحی محصول، اصلاً باید ببینیم بازار و مشتریان چه می‌خواهند.
باید بخش‌های مختلف در طراحی، با یکدیگر همکاری کنند و نگاه سیستمی داشته باشند. اگر هر دپارتمان، فقط طراحی خود را بهینه کند، طراحی کل محصول بهینه نخواهد شد.
محصول اول الزاماً بهترین محصول نیست. باید فرایندهایی برای تست محصول تعریف کنیم.
تمام تست‌ها و ارزیابی‌ها را نمی‌توان داخل کارخانه انجام داد، نظر مشتری و مصرف کننده هم مهم است.

این سوال‌ها و ده‌ها سوال دیگر از این دست، نشان داد که:

طراحی محصول صرفاً به تسلط بر دانش طراحی و دانش فنی عرضه‌ی محصول محدود نمی‌شود، بلکه یک فرایند پیچیده با حواشی و جزئیات بسیار است که اگر به آن‌ها توجه نکنیم، در نهایت نمی‌توانیم در رقابت با رقبا موفق باشیم.

مجموعه‌ی آن‌چه به عرضه‌ی محصول نهایی کمک می‌کرد (شامل طراحی محصول و تمام بحث‌های جانبی آن)، همان چیزی است که امروزه، فرایند توسعه محصول جدید یا New Product Development (و به شکل مخفف: NPD) نامیده می‌شود.

تعریف یک فرایند شفاف و مشخص برای توسعه محصول به تقسیم کار در این زمینه هم کمک می‌کند.

فرض کنید در یک شرکت تولید لوازم خانگی فعالیت می‌کنید و می‌خواهید یک وسیله‌ی جدید را طراحی و تولید کنید.

به جای این‌که یک تیم تشکیل دهید و از آن‌ها بخواهید که به کمک هم، یک محصول را طراحی کنند، می‌توانید توسعه محصول را به بخش‌های مختلف تقسیم کنید و هر بخش را به یک فرد، تیم یا دپارتمان خاص بسپارید.

بنابراین، تعریف یک فرایند در طراحی و توسعه محصول، تفکیک وظایف و واگذاری تخصصی‌تر کارها (و طبیعتاً پیگیری و هماهنگی بهتر) کمک می‌کند.

فرایند توسعه محصول در کسب و کارهای کوچک

کسب و کارهای کوچک هم به تدریج از بحث‌های مرتبط با طراحی محصول استقبال کردند.

البته بسته به صنعت، اقتباس‌های متنوعی از این دانش انجام شد.

مثلاً اگر شما یک کارگاه کوچک فعال در صنعت چوب داشته باشید، فعالیت شما در حوزه‌ی توسعه محصول جدید با فعالیت یک کسب و کار بسیار بزرگ در حوزه‌ی لوازم خانگی تفاوت چندانی نخواهد داشت (البته منظور ما، ماهیت فرایند است و نه جزئیات عملیاتی آن).

اما برخی صنایع دیگر (مثلآً صنعت غذا و صنعت فناوری اطلاعات)، به این نتیجه رسیدند که فرایند توسعه محصول را می‌توان چابک‌تر کرد و از آن ساختار بزرگ و جدی رسمی دورتر کرد.

حاصل این تلاش‌ها، بحث‌هایی مثل توسعه محصول ناب (Lean Product Development) و فرایندهای چابک در توسعه محصول (Agile Product Development Processes) است.

کاربرد توسعه محصول برای شما به عنوان یک کارآفرین

از تاریخچه رسمی بحث توسعه محصول که بگذریم، می‌توانیم به سراغ سوالی برویم که احتمالاً در ذهن شما وجود دارد:

نزدیک‌ترین و مفید‌ترین کاربردی که دانش توسعه محصول می‌تواند برای من در جایگاه یک کارآفرین یا مدیر در یک کسب و کار داشته باشد چیست؟

پاسخی که ما برای شما داریم چنین است:

حتماً برایتان پیش آمده که هنگام عرضه‌ی یک محصول جدید یا ایجاد تغییر در محصول فعلی‌تان (کالا یا خدمت)، برایتان سوال‌هایی پیش آمده باشد.

سوال‌هایی که علاقه داشته باشید آن‌ها را با یک مشاور، یا کسی که ذهن بازتر و سامان‌یافته‌تری دارد در میان بگذارید.

آشنایی بیشتر با دانش توسعه محصول می‌تواند به ذهن شما نظم بدهد.

حاصل چنین نظمی این خواهد بود که:

ممکن است خودتان بتوانید مشاور خودتان شوید و با تفکر نظم‌یافته‌تر و تحلیل بهتر، پاسخ مناسب را بیابید.
در صورتی که بخواهید از کسی مشورت بگیرید، می‌توانید صورت مسئله و نیازها و دغدغه‌هایتان را بسیار شفاف‌تر و ساختاریافته‌تر بیان کنید و طبیعتاً پاسخ بهتر و مفیدتری دریافت کنید.