صدای غذا خوردن یک حلزون وحشی | الیزابت تووا بایلی

«دوستیِ میان‌گونه‌ای» یعنی دوستی موجودی از یک گونه با موجودی از گونه‌ی دیگر، پدیده‌ی تازه‌ای نیست. به لطف اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، روزانه صدها و هزاران کلیپ از این نوع دوستی‌ها را می‌بینیم و لذت می‌بریم و گاهی تعجب هم می‌کنیم.

در میان انواع این دوستی‌ها، دوستیِ انسان با گونه‌های دیگر، شناخته‌شده و آشناست. هزاران سال است که انسان حیوانات مختلف را اهلی کرده و آن‌ها را در کنار خود نگاه داشته است. اگر چه بسیاری از این حیوانات، توسط انسان‌ها به کار گمارده می‌شده‌اند، اما زندگی با آن‌ها به عنوان دوست هم، قدمتی طولانی دارد. سگ‌ها، گربه‌ها، مرغ و خروس و پرندگان، بهترین مثال از این نوع دوستی‌ها هستند.

اما دامنه‌ی دوستی انسان با گونه‌های دیگر، گسترده‌تر از این حرف‌هاست. گاهی برخی انسان‌ها با جاندارانی دوست می‌شوند و خو می‌گیرند که تصور آن چندان برایمان ساده نیست. دوستی با یک حلزون، یکی از همین نمونه‌هاست.

کتاب صدای غذا خوردن یک حلزون وحشی چنین داستانی را برای ما روایت می‌کند: داستان زندگی نویسنده‌ی کتاب یعنی الیزابت تووا بایلی با یک حلزون.

خانم بایلی در سی‌و‌چهار سالگی در سفری به اروپا به یک بیماری ویروسی ناشناخته گرفتار می‌شود. بیماری‌ای که پزشکان از تشخیص آن ناتوانند و هر یک نام متفاوتی بر روی آن می‌گذارند:

این بیماری قطعاً تمام زندگی بایلی را تحت تأثیر قرار داد. چون مجبور شد بخش زیادی از زندگی‌‌اش را به صورت افقی در تختخواب بگذراند و تحرک بسیار کمی داشته باشد.

حداکثر تحولی که می‌توانست در چشم‌اندازش ایجاد کند این بود که از این پهلو به آن پهلو غلت بزند تا به جای حمام و دست‌شویی، پنجره را ببیند یا به جای پنجره، دوباره به حمام و دست‌شویی خیره شود.

او رسماً پذیرفته که بخش مهمی از فرصت‌ها و امکانات زندگی‌اش را باخته است:

تنها چیزی که برای بایلی باقی ماند، زمان بود. زمانی که برای هر کاری بسیار زیاد به نظر می‌رسید؛ خصوصاً این‌که تقریباً هیچ‌کاری از دست او بر نمی‌آمد:

در چنین شرایطی، یکی از دوستان بایلی زمانی که به دیدن او می‌آید، حلزونی را هم به همراه خود می‌آورد. بایلی در ابتدا از این مهمان ناخوانده چندان استقبال نمی‌کند و نمی‌داند که باید با آن چکار کند. اما حلزون به سرعت جای خود را در دل او باز می‌کند و همین باعث می‌شود که از کوزه‌ی کنار تخت، به یک تراریوم زیبا نقل مکان کند. تراریومی که دوستان بایلی در آن، خاک و گیاهانی شبیه بافت محیط جنگل را انباشته بودند.

لابه‌لای کتاب متوجه می‌شوید که بایلی به شدت به این دوست تازه‌وارد و همراه روزهای بیماری‌اش دل بسته است. این دلبستگی در بعضی بخش‌ها و جمله‌ها بیشتر نمایان است.

مثلاً وقتی بایلی از لذت معاصر بودن با حلزون‌ها می‌گوید: «ما انسان‌ها این شانس را داریم که در زمین مشترکاً با نرم‌تنان ساکن شویم، هر چند ما حادثه‌ای متأخر در تاریخ بسیار طولانی آن‌ها باشیم. امیدوارم حلزون‌های خشکی، که روزها در سرتاسر چشم‌اندازهای پهناور زمین در سوراخ‌هایشان پنهان می‌شوند، به زندگی اسرارآمیزشان ادامه دهند و تا میلیون‌ها سال در آینده، شب‌ها آهسته و باوقار بخرامند.»

یا وقتی با حلزون‌هایی که پخته و خورده می‌شوند همدلی می‌کند و دلش برایشان می‌سوزد: «من به هوش حلزونم احترام می‌گذاشتم. به همین دیل خواندن مطالب اداره‌ی گسترش تعاون درباره‌ی پرورش حلزون برایم آزاردهنده بود… خواندن درباره‌ی شیوه‌های پرواربندی آن‌ها بسیار ناراحت‌کننده بود. وقتی آن‌ها را می‌خواندم نگاهم را از هم‌نشین کوچکم می‌دزدیدم.»

بایلی بخش قابل‌توجهی از زمان روزانه‌اش را به مطالعه درباره‌ی حلزون‌ها اختصاص داد. حتی کتاب‌های فراموش‌شده و متروکی را هم که به حلزون‌ها پرداخته بودند یافت و مطالعه کرد.

بخش قابل‌توجهی از کتاب صدای غذا خوردن حلزون وحشی به توصیف ویژگی‌های حلزون‌ها و سبک زندگی آن‌ها می‌پردازد. در واقع بایلی کوشیده است گزارشی ساده، شیرین و مختصر از ویژگی‌ها و شیوه‌ی زندگی حلزون‌ها در اختیار خوانندگانش قرار دهد.

ساختار دندان‌ها، شیوه‌ی غذا خوردن، کاربرد مایع لزجی که تولید می‌کنند، آگاهی در حلزون‌ها، شیوه‌ی به‌خواب‌رفتن آن‌ها، فرزندآوری و رابطه‌های اجتماعی‌‌شان، از جمله موضوعاتی است که در کتاب به آن‌ها پرداخته می‌شود.

بنابراین اگر دنبال خواندن یک «قصه» هستید، احتمالاً این کتاب شما را راضی نخواهد کرد. این کتاب یک نوشته غیرداستانی درباره‌ی حلزون‌هاست که با افزوده شدن روایت گوشه‌هایی از زندگی بایلی، از لحن خشک علمی آن کاسته شده و شیرین‌تر و خواندنی‌تر شده است. البته به قضاوت ما، بایلی در این کار موفق بوده است. خواننده‌ی کتاب آرزو می‌کند کاش درباره‌ی برخی دیگر از گونه‌ها هم چنین کتاب‌های ساده و مختصر و مفیدی به همین سبک به وجود بیایند تا خواننده‌ی غیرمتخصص فرصتی برای آشنایی بهتر با سایر موجودات روی زمین پیدا کند.

بنابراین اگر علاقه‌مند هستید با حلزون‌ها آشناتر شوید و تصویر آن‌ها در ذهن‌تان از «یک موجود ریزِ پرشمارِ کم‌اهمیتِ پراکنده در گوشه‌وکنار» فراتر رود، خواندن این کتاب می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد.

در پایان، بخش‌های کوتاهی از کتاب را برایتان نقل می‌کنیم:

توضیح پایانی هم این‌که کتاب صدای غذا خوردن یک حلزون وحشی را آقای کاوه فیض اللهی به فارسی ترجمه کرده‌اند و زحمت نشر آن بر عهده‌ی فرهنگ نشر نو بوده است.

عکاس: یاچسلاو میشچنکو | منبع عکس و عکس‌های بیشتر

[ مطلب مرتبط: مجموعه عکس حلزونها ]

چند تذکر درباره بخش معرفی کتاب

دسته‌بندی موضوعی کتاب های مدیریت

دسته‌بندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی

مطالب، فایل‌ها و کتابهای مربوط به کتابخوانی

پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها