نظریه مقایسه اجتماعی
- مطالعه معرفی لئون فستینگر (ضروری نیست؛ اما توصیه میشود)
- بتوانند مفهوم مقایسه اجتماعی را تعریف کرده و شرح دهند.
- بتوانند تفاوت مقایسه با بالادستیها و مقایسه با پاییندستیها را شرح داده و نتایج هر یک از این مقایسهها را شرح دهند.
- با مرور خاطرات و قضاوتهای خود بتوانند برآورد کنند که در ارزیابیهایشان، نگاه به بالادستیها و نگاه به پاییندستیها، هر یک چه سهمی را به خود اختصاص میدهند.
- بتوانند آموختههای این درس را با تجربیات خود در زندگی روزمره ترکیب کنند و تحلیل و ارزیابی بهتر و عمیقتری از اثرات حضور در مهمانیها، روابط دوستی، جلسات و فضای دیجیتال، ارائه دهند.
آیا شما خود را تیزهوش میدانید؟
آیا فردی منظم هستید؟
آیا خود را زیبا میدانید؟ ثروتمند چطور؟
به این نوع پاسخها معمولاً نمیتوان پاسخ مطلق داد. چون مفاهیمی که در آنها مطرح شده، تا حد زیادی نسبی هستند.
ما معمولاً برای یافتن پاسخ این سوالها، آگاهانه یا ناآگاهانه، خود را با دیگران مقایسه میکنیم.
وقتی میخواهیم دربارهی منظم بودن خود اظهارنظر کنیم، تعدادی از دوستان، آشنایان و شاید حتی شخصیتهای فیلمها و داستانها را به خاطر میآوریم و در نهایت، دربارهی منظم بودنمان، اظهار نظر (و در واقع قضاوت) میکنیم.
با وجودی که این ویژگی و صحبت کردن دربارهی آن، تازه نیست، اما این لئون فستینگر بود که در ادبیات روانشناسی اجتماعی جایی برای آن باز کرد.
فستینگر اصطلاح مقایسه اجتماعی (Social Comparison) رو مطرح کرد و سعی کرد ریشههایی را برای این نوع مقایسهی ذهنی پیشنهاد کند.
امروزه مجموعهی توضیحاتی که فستینگر در اینباره مطرح کرد، با عنوان نظریه مقایسه اجتماعی (Social Comparison Theory) شناخته میشود (+).
برخی از نکات کلیدی که فستینگر در نظریه مقایسه اجتماعی مطرح کرد، به شرح زیر هستند:
- در درون ما انسانها، میل و محرکی وجود دارد که ما را به ارزیابی افکار و مهارتهایمان ترغیب میکند.
- ما برای اطمینان از اینکه این ارزیابیها را با دقت کافی انجام دادهایم، در ذهن خود، افراد دیگر را تصور میکنیم و خودمان را با آنها میسنجیم.
- مقایسهی اجتماعی به ما کمک میکند خود و جهان اجتماعی اطرافمان را بهتر بفهمیم و جایگاه خود را در محیطمان بهتر درک کنیم.
نکتهی کلیدی در توضیحات فستینگر این است که او مقایسهی اجتماعی را یک اشتباه یا رفتار ناپسند نمیداند و اتفاقاً یک رفتار کاملاً طبیعی برای انسان در نظر میگیرد.
دسترسی کامل به این درس و ۲۸ درس دیگر دربارهٔ زندگی شاد برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۶۵۹۳ نفر از متممیها مجموعاً ۶۹۹۸ تمرین در درسهای زندگی شاد ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۲۸ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
البته اگر به بحث زندگی شاد علاقه دارید، بهتر است ابتدا به درسهای زیر سر بزنید و مطالعهی آنها را در اولویت قرار دهید:
خودشناسی | عزت نفس | هوش هیجانی
تحلیل رفتار متقابل | پرورش تسلط کلامی
استرس | مدیریت انگیزه | کوچینگ
دوره MBA (مطالعهی منظم درسها)
همانطور که در این درس دیدید، فستینگر و محققانی که پس از او، مسیر مطالعاتش را پیگیری کردند، به جای اینکه به شکلی انگیزشی، توصیه کنند که خود را با هیچکس مقایسه نکنید و فقط به خودتان فکر کنید و خود را با خودتان مقایسه کنید و بهترینِ خودتان باشید، مقایسهی اجتماعی را به عنوان یک مکانیزم تثبیتشده و کارآمد در انسان میپذیرند.
در عوض، میکوشند به ما یادآوری کنند که تمرین کنیم این انگیزهی مقایسه را مانند بسیاری از انگیزانندههای درونی دیگر، در مسیر درست هدایت کرده و از آن بهره بگیریم.
تمرین و مشارکت در بحث
شما در زمینهی مقایسهی اجتماعی چه تجربههایی دارید؟
آیا تا بهحال کوشیدهاید به صورت آگاهانه (با فکر و تحلیل یا با مهندسی محیط اطراف خود)، از مقایسههای اجتماعی مخرب فاصله بگیرید؟
یا اینکه توانستهاید کاری کنید که مقایسهی اجتماعی، به یک نیروی سازنده در زندگیتان تبدیل شود؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری کارگاه زندگی شاد به شما پیشنهاد میکند:
- روانشناسی شادی و زندگی شاد | چگونه شاد باشیم و شاد زندگی کنیم؟
- شادی چیست؟ شادمانی و رضایت از زندگی چه تفاوتی دارند؟
- حرکت آونگی در زندگی | در پی دستیابی به اهدافتان هستید یا کسب لذت؟
- رابطه شادی و هدف گذاری | مدال نقره را ترجیح میدهید یا برنز؟
- دن گیلبرت و نگاهی به شادمانی و شاد زیستن
- رابطه شادمانی با شیوهی نگاه به گذشته، حال و آینده
- با خاطرات خوب و بد خود چه میکنید؟
- تجربه شادی و گاوداری زندگی
- آیا در تصمیم گیریها به “شادی” توجه میکنیم؟
- ما خیلی زود به رویدادهای خوب عادت میکنیم
- تو به جای من انتخاب کن!
- قدرت گزینه های پیش فرض در زندگی ما
- خریدن کالا یا خریدن تجربه؟
- شاد بودن در زندگی | اهمیت تغییر و تنوع را فراموش نکنیم
- اثر موسیقی موتسارت روی هوش را فراموش کنید اما…
- اهمال کاری و به تعویق انداختن و نقش آن در ناشادی ما
- درباره توقعات بی جا و کاهش انتظار از دیگران
- نظریه مقایسه اجتماعی
- تأثیر مقایسه بر شادمانی | کبوتر با کبوتر، باز با باز؟
- شادن فرویده | خوشحال شدن از ناراحتی و شکست دیگران
- حسادت به داشته های دیگران
- حالِ دوستِ دوستِ شما چطور است؟
- ثروت زمانی شما چقدر است؟ یا اینکه گرفتار فقر زمانی هستید؟
- ویژگی های یک زندگی خوب
- مرور درسهای گذشته
- کتاب هنر ظریف بی خیالی | مارک منسون
- زندگی خود را طراحی کنید (معرفی کتاب + خلاصه)
- کتاب طراحی شادمانی | نکاتی برای شاد بودن در زندگی
- کتاب افتان و خیزان به سوی شادمانی | چگونه زندگی شاد داشته باشیم؟
- رواقی گری چیست؟ | ویلیام اروین در کتاب فلسفه ای برای زندگی پاسخ میدهد
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : فریناز
مدل ذهنیِ نسل ما بیشتر به سمت «ماهی کوچک در تنگ بزرگ» متمایل بود که ناخودآگاه «مقایسه با افراد بالادستی» را در پی داشت.
اکثر ما نیمهدومیها شناسنامۀ شهریور ماه داشتیم و این باعث میشد مجبور باشیم در شش سالگی، خود را با توانمندیهای یک دانشآموز 7 ساله مقایسه کنیم.
مثال بعدی که خیلی رایج بود و هنوز هم هست: دانش آموز باهوشی را تجسم کنید که تیزهوش نیست، اما به زور کلاسهای فوقبرنامه و معلم خصوصی به مدرسۀ تیزهوشان راه مییابد، طبیعتا ناچار است هوش کمتر خود (نسبت به همکلاسیهایش) را با پشتکارِ بیشتر، جبران کنند.
طبیعتا او در میان دانشآموزان تیزهوش، زیاد نمیدرخشد و نمیتواند توجه و تشویقی که نیاز سن و سالش است را دریافت کند.
در حالیکه دانشآموزی با همان سطح هوش و استعداد، در یک مدرسۀ عادی، با تلاشی به مراتب کمتر، میتواند بیشتر بدرخشد و اعتماد به نفس بالاتری داشته باشد.
البته منکر این نیستم که قرار گرفتن در جوّ افراد موفقتر، باهوشتر یا با استعدادتر، همیشه میتواند باعث رشد شود ولی به قیمت تحقیر و مقایسه مداوم با بچههای بزرگتر یا توانمندتر.
این اواخر مطلبی از Malcom Gladwell مطالعه کردم که میگفت:
در کل، نظر او ظاهرا این بود که «موفقیت فرمول مشخصی ندارد» و چه بسا گاهی ماهی بزرگ در تُنگ کوچک بودن، سریعتر شما را به نتیجۀ دلخواه برساند.
به نظر خود من شاید «عادل فردوسیپور» را بتوان مثال بارز «ماهی بزرگ در تنگ کوچک» نامید، نه به این معنی که اگر در کشور دیگری بود موفق نمیشد، بلکه فکر میکنم در دورانِ نبودِ گزارشگر جوان و باسواد و عاشق فوتبال، سریعتر کشف شد.
یا استاد شجریان و شهرام ناظری در دوران بعد از انقلاب 57 که میدان موسیقی ایران، مصداق واقعی یک تنگ کوچک بود.
شاید متعادلترین حالت، نتیجۀ نهایی همین مقاله بود: «به هر حال، تا حدی میتوانیم در طراحی محیط و انتخابهای خود، و نیز تعاملات و رفت و آمدهای خود، آگاهانه تلاش کنیم که شکافهای بزرگِ رو به بالا، در اطرافمان شکل نگیرد و به حس خوب و انرژی و انگیزهمان لطمه نزند.»