تراکم شهری | فاصله‌ی تصویر شهرها از تصور ما

تریستان ژو (Tristan Zhou) این فرصت را داشته که زندگی در نقاط مختلفی از جهان را تجربه کند.

او در توکیو به دنیا آمده و در شانگهای بزرگ شده است. درس عکاسی خوانده و اکنون هم در سیاتل آمریکا زندگی می‌کند. ژو به عنوان یک عکاس فریلنسر برای کارفرماهای بسیاری، از جمله گوگل و کادیلاک، کار کرده است.

اما در میان همه‌ی کارها و پروژه‌ها، علاقه‌ی شخصی‌‌اش روایت داستان شهرهاست.

بسیاری از عکس‌هایی که ما از شهرهای مدرن امروزی می‌بینیم، تصویری زیبا و تمیز از شهر را پیش چشمان‌مان نمایش می‌دهند. مناظری که با وجود تراکم بالا، معمولاً دلباز هستند.

اما می‌دانیم که این تصویرهای تمیز از نماهای متراکمِ کارت‌پستالی، معمولاً روی دیگری هم دارد. بخش‌های دیگری از شهر، شکل دیگری از تراکم را تجربه می‌کنند. کارگران، نیروهای خدماتی، طبقات ضعیف‌تر و کسانی که در فضاهای تنگ‌تر و فشرده‌تر، زندگی را به شکل دیگری تجربه می‌کنند.

همین تنوع بافت مسکونی در شهر‌های مدرن باعث شده کسانی مانند تریستان ژو به این باور برسند که بسیاری از شهرهای مدرن و پیشرفته‌ی امروز و فردا با آن مدینه‌ی فاضله‌ای که ما تصور می‌کنیم، فاصله دارند.

این روایت‌گران می‌کوشند با به تصویر کشیدن بخش‌های دیگر شهرها – که شاید بتوان آن را ناآرمان‌شهر نامید – تصور ما را به واقعیت نزدیک‌تر کرده و ترغیب‌مان کنند به توسعه‌ی متوازن و پایدار فضای شهری بیشتر فکر کنیم.

در ادامه چند عکس را که ژو از نقاط مختلف چین، هنگ‌کنگ و تایلند ثبت کرده با هم می‌بینیم:

اما آن‌چه تا این‌جا دیدیم، هیچ‌کدام مشهورترین کار ژو نیستند.

مشهورترین (یا شاید یکی از مشهورترین) اثرِ ژو تصویری است که او از یک مجتمع ساختمانی درهم‌فشرده‌‌ در هنگ‌کنگ ثبت کرده است. مجتمعی که از گره خوردن پنج ساختمان در هم تشکیل شده و فضایی محصور و کم‌نور را ساخته که به عنوان Monster Building شناخته می‌شود.

از روی این عکس به سرعت عبور نکنید و بکوشید حتی برای چند ثانیه، فضای آن را تصور کنید:

البته باید به یک نکته‌ی مهم هم اشاره کنیم.

این تصویر کمی دست‌کاری شده است. ژو دو عکس از این مکان را روی هم قرار داده یا اصطلاحاً Superimpose کرده است. در واقع، ارتفاع اصلی ساختمان، کمی کوتاه‌تر است.

اما نه آن‌قدر کوتاه که فکر کنیم فضای کافی برای تنفس در این مجتمع وجود دارد. کافی است تصویری را که عکاسی دیگری به نام سارا از همین محل ثبت کرده ببینیم (+):

به همین علت است که درباره‌ی کار او گفته‌اند (+): «تریستان ژو واقعیت را تغییر شکل نداده است، او صرفاً واقعیت را از نگاه خودش تصویر کرده است.»

به تعبیری دیگر، می‌توان کار زیبای ژو را شبیه کسی دانست که در یک نوشته، زیر یک کلمه خط می‌کشد. متن، تغییر ماهیت نداده، بلکه صرفاً بر یکی از نکاتش تأکید شده است.

ماهیت عکس ژو هم با واقعیت در تضاد نیست. او صرفاً تلخیِ تراکمِ زندگیِ توده‌ای از مردم را نشان می‌دهد که معمولاً در بیرون قاب عکاسان قرار می‌گیرند. در نقطه‌ای از یک شهر که به تعبیر ویلی بولگر، حتی موش‌ها هم برای عبور از آن‌جا روپوش به تن می‌کنند.

اگر سبک عکاسی تریستان ژو را پسندیده‌اید، می‌توانید به اکانت اینستاگرام او به آدرس instagram.com/trystane سر بزنید.