آرزوهای دور، شگفتی‌های نزدیک

#دعوت به گفتگو در متمم، فضایی برای بحث، طرح نظرات و تبادل تجربه‌هاست.

معمولاً برای این‌که به اصطلاح، «سر صحبت باز بشود» و بستری برای صحبت‌ کردن به وجود بیاید، یک جمله یا یک متن را پیش رو می‌گذاریم و مبنای شروع بحث قرار می‌دهیم.

این‌بار جمله‌ای از آلبرت شوایتزر را انتخاب کرده‌ایم، که می‌تواند تداعی‌گر موضوعات متنوعی باشد و جای بحث و گفتگوی فراوان دارد.

شوایتزر معتقد است که «رویای رسیدن به ماه، انسان‌ها را از دیدن شکفتن گل‌های زیر پایشان غافل کرده است.» و به بیانی دیگر، آرزوهای دور مانعِ دیدن شگفتی‌های نزدیک شده‌اند.

بسته به پیش‌زمینه‌های فکری و دغدغه‌های شما، چنین جمله‌ای می‌تواند معناها و تداعی‌های بسیار متنوعی داشته باشد:

این‌که چقدر شگفتی‌ها و زیبایی‌های دم دستی وجود دارد که از دیدن‌شان غافلیم و در عوض، شگفت‌زده شدن و حیرت را در ماه و مریخ جستجو می‌کنیم. و یا این‌که هنوز، عمق اقیانوس‌ها برایمان ناشناخته است، اما برای شناختن ناشناخته‌های دوردست تقلا می‌کنیم.

چگونه رویاهای دور، جذبه و جاذبه‌ی شگفتی‌های نزدیک را می‌ربایند و در سایه‌ی خود قرار می‌دهند و چه می‌شود که کشف زمین، ما را به اندازه‌ی شناخت آسمان، شگفت‌زده نمی‌کند؟ چگونه می‌شود که فضانورد، ارج و قربی بیشتر از یک گیاه‌شناس یا جانورشناس پیدا می‌کند؟ حال آن‌که هر دو، ما را به قلمروهای نادیده و ناشناخته دعوت می‌کنند؟

اما ماجرا صرفاً در سطح ارضای کنجکاوی و جستجوی شگفتی نیست. می‌شود کمی از اصل جمله فاصله گرفت و به بهانه‌ی این جمله، دغدغه‌ی مشابهی را در حوزه‌‌ی هدف‌گذاری و سیاست‌گذاری هم مطرح کرد: «جنگیدن در میدان‌های دوردست و شکست خوردن در سرزمین‌های نزدیک.»

بشر در شرایطی برای پروژه‌های فضایی سرمایه‌گذاری می‌کند که بر روی زمین،‌ در برابر بیماری‌های فراگیر، تقریباً به زانو درآمده است و دولت‌هایی که چنان درگیر تسخیر آسمانند که در زمین، پا در گل مانده‌اند.

آیا این کار منطقی است که انسان، در شرایطی که مسئله‌های روی زمین حل نشده، چشم به سیاره‌های دوردست بدوزد؟

اصلاً آیا می‌توان برای چنین تصمیم‌هایی وجه اخلاقی هم تعریف کرد؟ مثلاً بگوییم تا فلان مسئله‌ی زمین حل نشده،‌ نباید بودجه‌ها برای کشف آسمان هزینه شود؟

یا این‌که باید بگذاریم هر کس علاقه‌ی خود را پیگیری کند؟ عده‌ای زمین را بجویند و عده‌ای آسمان را؟

البته این‌ها صرفاً چند تداعی اولیه است که با جمله‌ی آلبرت شوایتزر در ذهن شکل می‌گیرد. شاید شما تداعی‌های دیگری هم داشته باشید و این جمله، دغدغه‌ها و چالش‌های دیگری را در ذهن شما زنده کرده باشد.

خوشحال می‌شویم که آن‌ها را با دوستان خود در میان بگذارید.