فکر کردن به زندگی و کار | به اتفاق‌ها مثل یک فیلم نگاه کنید

تا این‌جا در دورهٔ فکر کردن با نوشتن برایمان شفاف شده که یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های فکری «بازنگری» یا «اندیشیدن به گذشته» است. همان چیزی که تفکر تأملی نامیده می‌شود.

ممکن است بگویید فکر کردن به گذشته برای من جذاب نیست. مهم‌ترین جنبهٔ فکر کردن برای من، فکر کردن به حال و آینده و افزایش قدرت تحلیل است. من می‌خواهم قدرت تفکر خود را تقویت کنم. اصلاً به زبان ساده، دلم می‌خواهد من را یک متفکر بدانند؛ کسی که به تفکر تحلیلی مجهز است.

حتی اگر چنین هدفی داشته باشید، یکی از مهم‌ترین منابعی که در اختیار دارید، گذشتهٔ خودتان است: کارهایی که انجام داده‌اید، اتفاق‌هایی که برای خودتان یا در اطراف‌تان افتاده، عکس‌العمل‌هایی که در برابر آن‌ها نشان داده‌اید، و تصویری که از آینده در ذهن داشته‌اید (آینده‌ای که هم‌اکنون به «زمان حال» تبدیل شده است).

اما سوال این‌جاست که چگونه مطمئن باشم که نوع نگاهم به گذشته، سازنده و موثر است؟ چه کارهایی انجام دهم که زحمتی که برای نوشتن و اندیشیدن و بازاندیشی می‌کشم، مفیدترین خروجی را داشته باشد؟

در پاسخ به این سوال، تا این‌جا چند نکته مطرح کرده‌ایم:

• تا حد امکان بلافاصله یا با فاصلهٔ‌ کم بنویسید. اجازه ندهید روزها و هفته‌ها و ماه‌ها از رویدادهای مهم بگذرد.
• به گزارش توصیفی رویدادها اکتفا نکنید. بکوشید فکرها و تحلیل‌های خودتان را هم به نوشته‌هایتان بیفزایید.
• در نوشته‌ها و گزارش‌های خود نگاه انتقادی داشته باشید.
• به الگوهای تکراری توجه کنید.

در این درس می‌خواهیم ابزار دیگری را به جعبه‌ابزار نوشتن شما اضافه کنیم: این‌که اتفاق‌های کار و زندگی خود را مانند یک فیلم ببینید و تصور کنید.

ما در داستان‌هایی که می‌سازیم غرق شده‌ایم

 یکی از ویژگی‌های تفکر تأملی نگاه نقادانه است.  یعنی قرار نیست فکر به گذشته فکر کنیم یا اصطلاحاً خاطرات خود را نشخوار کنیم (تعبیر نشخوار کردن یا rumination کاملاً جدی و علمی است و در ادبیات روانشناسی به‌کار می‌رود).

اما مشکل این‌جاست که ما از نظر عاطفی و روانی به‌شدت با خاطرات و تجربیات خود آمیخته‌ایم. آن‌قدر که گاهی نمی‌توانیم بین «روایت» و «هویت» تمایز قائل شویم:  ما با روایت‌هایی از کار و زندگی‌مان می‌آفرینیم، هویت خودمان را تعریف می‌کنیم.  همین نکته باعث می‌شود گاهی ناخواسته واقعیت را تحریف کرده، و گاهی به شکل گزینشی به آن نگاه کنیم. هم‌چنین هر جا لازم باشد به قضاوت بنشینیم- اغلب ناخواسته و ناخودآگاه – طرف خودمان را بگیریم:

جملهٔ معروف دیوید کار (David Carr) هم که می‌گوید «روایت، همیشه داستان است» به همین نکته اشاره دارد (+). ما بخش‌هایی از اتفاقات را پررنگ‌ و بخش‌هایی دیگر را کمرنگ‌ می‌کنیم، بخش‌هایی را – حتی بدون این‌که متوجه شویم – نادیده می‌گیریم و در نهایت هم بر اساس داستانی که ساخته‌ایم، رفتارهای خود و دیگران را ارزیابی می‌کنیم.

زندگی به مثابه یک فیلم | چنین نگاهی چه فایده‌ای دارد؟

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری فکر کردن به کمک نوشتن به شما پیشنهاد می‌کند: