ترسیم دیاگرام علت و معلول (۲)
در قسمت اول درس ترسیم دیاگرام علت و معلول، به برخی از قواعد گرامری در زبان سیستمی پرداختیم و در اینجا می‌خواهیم آنها را تکمیل کنیم. وقتی این قواعد را می‌خوانیم به نظر بسیار ساده و بدیهی می‌آیند. اما وقتی می‌خواهیم آنها را به کار ببریم می‌بینیم که عموماً در به کارگیری آنها دچار مشکل هستیم.
پیشنهاد ما برای یادگیری بهتر، این است که ترجیحاً درس بررسی حلقه‌های مثبت را بخوانید و تمرین آن را انجام دهید تا خودتان برخی از اشتباهات رایج را تجربه کنید. مطمئناً بعد از این کار، موارد ساده‌ای که در این درس مطرح می‌شوند بهتر در ذهن شما باقی خواهد ماند.
ضمناً برای تصویر معرف این درس، از دیاگرام ترسیم شده توسط آقای محسن ثابتی در تمرین درس قبل استفاده کردیم و از ایشان ممنون هستیم.
در قسمت اول این درس سه قانون را مطرح کردیم. اولین و مهم‌ترین قانون این بود که تنها وقتی دو پارامتر را به یکدیگر متصل می‌کنیم که دارای رابطه علی باشند. اشتباه گرفتن رابطه علی و رابطه همبستگی می‌تواند به تحلیل اشتباه منجر شود. دومین قانون به علامتگذاری مثبت و منفی فلش‌ها مربوط بود و قانون سوم هم به این مسئله اشاره می‌کرد که اگر به سادگی نمی‌توانید مثبت و منفی بودن یک رابطه علی را مشخص کنید، احتمالاً عامل دیگری را در آن میانه فراموش کرده‌اید و بهتر است به دنبال آن بگردید.
در اینجا ادامه قوانین را بررسی می‌کنیم:
تمرین:
یکی از بازارهایی را که به آن علاقه دارید انتخاب کنید. این بازار می‌تواند بازار میوه، بازار مسکن، بازار محصولات چینی در ایران یا هر بازار دیگری باشد. چند مورد از عوامل تعیین کننده قیمت در آن بازار را روی کاغذ بنویسید و ارتباط بین آنها را ترسیم کنید و علامت‌های مثبت و منفی را هم مشخص کنید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری دینامیک سیستم ها به شما پیشنهاد میکند:
- تحلیل دینامیک سیستمها یا تحلیل سیستمهای پویا
- کتاب پویایی شناسی کسب و کار (دینامیک سیستم) جان استرمن
- تعریف رفتار چیست؟ چگونه رفتار را در تحلیل سیستمها به کار میگیرند؟
- تعریف و بررسی رفتار غیرخطی در یک سیستم
- دینامیک سیستمها: دینامیک سیستمها و متغیرهای جریان
- ترسیم نمودارهای علت و معلول (۱)
- دینامیک سیستمها: بررسی حلقه های مثبت
- ترسیم دیاگرام علت و معلول (۲)
- اتاق گفتگو: تمرینهای ترسیم نمودارهای دینامیک سیستم
- تحلیل حساسیت چیست و چرا در تحلیل سیستمها اهمیت دارد؟
سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
هم‌چنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
هم‌چنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟
نویسنده‌ی دیدگاه : گروه متمم
مائده عزیز. چند نکته در مورد دیاگرام بالا هست که اگر اصلاح کنی و نسخه کامل‌ترش رو برامون بگذاری خیلی خوب میشه.
البته دلیل اصرار ما بر این جزییات اینه که در آینده بتونیم با استفاده از این دیاگرام‌ها، تحلیل‌های دینامیکی انجام بدیم و جزییاتی که الان به اونها توجه نمیکنیم در اونجاها می‌تونه مشکل ایجاد کنه.
اول اینکه خود خودرو رو لطفاً مشخص کن که منظورت دقیقاً چیه. حدس من اینه که قیمت خودرو است.
در مورد بقیه موارد هم کمی کامل‌تر کردن و استفاده از ترکیب‌های دو یا سه کلمه‌ای می‌تونه صورت مسئله رو شفاف‌تر کنه.
منظورمون از تولید، احتمالاً تولید خودرو هست. حتی شاید در آینده برای تحلیل‌های دقیق‌تر مجبور بشیم بنویسیم: تولید سالیانه خودرو (البته اینجا لازم نیست)
همینطور در مورد مواد اولیه آیا منظورمون قیمت مواد اولیه هست؟ یا دسترسی به مواد اولیه؟ یا چیز دیگه؟ و اینکه چرا فولاد تفکیک شده؟ اگر فولاد بخشی از مواد اولیه است، احتمالاً میشه ارتباط فولاد رو با مواد اولیه ترسیم کرد و ارتباط مواد اولیه رو با قیمت خودرو.
در مورد فولاد هم نمی‌دونیم که منظور حجم عرضه فولاد است یا قیمت فولاد.
اما در مورد انحصار، به قول خودت تقریباً مفهوم قابل درکی محسوب میشه. اما حتماً درس انحصار در متمم رو به خاطر داری. اگر تحلیل در همین حد کوچولو و به عنوان یک تمرین باشه، شاید خیلی فرق نکنه. اما در یک تحلیل بزرگتر و جدی‌تر احتمالاً بشه از واژه‌های دقیق‌تری استفاده کرد. مثلاً:
حمایت دولت از خودروسازان داخلی
(این هم به تعبیر تو قابل اندازه گیری نیست. اما همه به نوعی درکی ازش داریم).
گاهی ممکنه انحصار به خاطر این باشه که کسی نمی‌تونه کاری شبیه ما رو انجام بده و جنس این مسئله فرق می‌کنه. مثلاً چینی ها با کاهش قیمت محصولشون، چیزی از جنس انحصار ایجاد می‌کنند. اما این کار با حمایت بیرونی انجام نمی‌شه. بلکه به عنوان یک استراتژی انتخاب میشه.
و آخرین نکته اینکه: ما نهایتاً در دینامیک سیستم به شدت علاقمند به دیدن حلقه ها هستیم.
چون ذات تفکر سیستمی از حلقه‌ها حرف می‌زنه و اینکه اتفاقی که الان می‌افته و تصمیمی که الان گرفته میشه در آینده دور یا نزدیک روی خودش و حوزه خودش تاثیر می‌گذاره.
بنابراین گاهی اوقات با افزودن بعضی پارامترهای دیگه، میشه داخل دیاگرام یک یا چند Loop (حلقه) ایجاد کرد.
الان در همین دیاگرام تو (حتی بدون اضافه کردن پارامترهای جدید) تقاضا خودش روی تولید تاثیر داره و شاید با اضافه کردن پارامترهای دیگه (مثلاً سهم واردات از کل عرضه خودرو) نمودار دقیق‌تری ایجاد یشه.
یک روش خوب برای ترسیم این نمودارها اینه که تعداد زیادی عامل رو روی کاغذ بنویسی و هنگام نوشتن، تلاش نکنی ربطی بین اونها پیدا کنی. وقتی تموم شد. شروع کنی رابطه‌ها رو ترسیم کنی و اگر چیزی اضافه مونده بود کنارش بگذاری.
مثلاً در مورد بازار مورد نظر تو شاید بشه اینها رو نوشت:
قیمت خودرو
تقاضا برای خودرو
عرضه خودرو
تعداد خودروهای تولید داخل
تعداد خودروهای وارداتی
قیمت بنزین
حمایت دولت از خودرو داخلی
قیمت فولاد
قیمت سایر مواد اولیه
قیمت تمام شده خودرو
مالیات و عوارض دولت
هزینه نیروی انسانی
تنوع خودروهای موجود و...