یک کلمه‌ی کلیدی در بورس: EPS

در نوشته‌های قبلی، , وقتی ماجرای فروش سهم شرکت «امید فردا» مطرح شد دیدیم که این شرکت یک میلیون سهم دارد و هر سهم در پایان سال ۲۰۰ تومان سود ایجاد می‌کند. در زبان بورس و سرمایه گذاری به این ۲۰۰ تومان، EPS یا Earning Per Share یا «درآمد به ازاء هر سهم» گفته می‌شود.

احتمالاً به خاطر دارید که قیمت هر سهم ۱۰۰ تومان بود و حتماً دقت دارید که اگر این شرکت در پایان سال می‌تواند به ازاء هر سهم، به سهامداران خود ۲۰۰ تومان سود بدهد نشان می‌دهد که کسب و کار تعریف شده در این مجموعه با هر ۱۰۰ تومان پول، بیشتر از ۲۰۰ تومان سود ایجاد کرده بوده که بخشی از آن به عنوان مالیات پرداخت شده و مانده‌ی آن برای سهامداران ۲۰۰ تومان بوده است.

بنابراین، گفته می‌شود که EPS شرکت امیدفردا ۲۰۰ تومان است.

صفت‌های زیادی برای EPS ها وجود دارد که ما فعلاً دوتا از آنها را بررسی می‌کنیم: EPS تحقق یافته و EPS پیش بینی شده.

EPS پیش بینی شده، چیزی است که در ابتدای سال مالی یا در مقاطع مختلف زمانی، توسط واحد مالی شرکت برآورد شده و اعلام می‌شود. فرض کنید آقای مالکی، از سهامداران عمده‌ی شرکت که مدیر مالی آن هم هست، برآورد کرده باشد که هر سهم در پایان سال مالی، ۳۰۰ تومان درآمد خواهد داشت. پس EPS پیش‌بینی شده‌ی شرکت ۳۰۰ تومان است.  آیا این EPS حتماً تحقق هم خواهد یافت؟ مشخص نیست.

اگر چه مدیران شرکت احتمالاً تلاش می‌کنند تخمین واقعی از EPS داشته باشند ممکن است به دلایل مختلف، سود شرکت کاهش یا افزایش یابد و در نهایت EPS واقعی کمتر یا بیشتر از این مقدار باشد. رکود اقتصادی ممکن است EPS را کاهش داده یا فروش بیش از حد پیش‌بینی یک طرح جدید، EPS تحقق یافته را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد.

البته شرکت‌ها در طول سال، ممکن است بر اساس شرایط جدید، پیش‌بینی خود را از  EPS تغییر دهند. مثلاً شرکت امید فردا، اعلام کند که بر خلاف برآورد اولیه‌ی ما که گفته بودیم هر سهم ۳۰۰ تومان سود دارد، برآوردهای جدید نشان می‌دهد که هر سهم حدود ۲۶۳ تومان سود خواهد داشت. به این تغییر پیش‌بینی در ادبیات بورس، تعدیل  EPS گفته می‌شود.

فعالان بازار سرمایه معتقدند پس از قیمت یک سهم، دومین پارامتر مهمی که می‌تواند در بررسی وضعیت یک سهم مورد توجه قرار بگیرد EPS آن است. اگر چه شرکت‌ها در بورس انواع روشها برای دستکاری و تغییر EPS را در اختیار دارند – که در آینده به آنها خواهیم پرداخت – اما هنوز EPS یکی از معتبرترین معیارها برای ارزیابی قدرت یک سهم است.

با این وجود به خاطر داشته باشیم که دام‌های مختلفی وجود دارد که اگر به آنها توجه نکنیم، اطلاعات EPS می‌تواند برای ما گمراه کننده باشد. در این نوشته، چهار مورد از این دام‌ها را بررسی می‌کنیم:

چهارمین نکته هم تاثیر ساختار سرمایه در محاسبه‌ی EPS است. در آینده خواهیم دید که اگر چه گاهی مجبور می‌شویم برای ارزیابی توانمندی دو شرکت، EPS آن دو را با یکدیگر مقایسه نماییم،‌ اما EPS از ساختار سرمایه‌ی شرکت هم تاثیر می‌پذیرد و با دادن سهام جایزه (سود در قالب سهام)‌ و عرضه‌ی سهام جدید یا جمع‌آوری سهام قبلی و …، عملاً مقدار EPS تغییر کرده و با شرکت دیگری که سیاست های متفاوتی را اجرا کرده قابل مقایسه نخواهد بود.