قوانین کامنت‌گذاری در متمم

در زیر درسی که تمرین مشخص و تعریف‌شده دارد، هر دیدگاهی غیر از پاسخ مستقیم به تمرین تأیید و منتشر نخواهد شد. حتی وقتی برای درسی تمرین تعیین نشده است، باز هم بکوشید که مطالب و دیدگاه‌تان با فضای کلی و محتوای درس، هم‌سو باشد. پس به این نکته توجه داشته باشید که تأیید نشدن دیدگاه شما در چنین مواردی، الزاماً به این معنا نیست که محتوای صحبت‌هایتان ضعیف یا غیرمفید بوده است. بلکه صرفاً ممکن است دیدگاه شما خارج از چارچوب تعیین شده برای درس مورد نظر باشد.

 متمم دیدگاه‌هایی را که بار سیاسی، مذهبی یا قضاوت‌های قومی دارند، تأیید نمی‌کند. در زمینهٔ کامنت‌های مذهبی، علت مشخص است. در گرفتن بحث له و علیه مذهب، می‌تواند تنش‌زا باشد و قضاوت در مورد درستی و نادرستی نظرات هم به کارشناس مذهبی نیاز دارد که ما در گروه متمم چنین کارشناسانی نداریم. بنابراین نمی‌توانیم مسئولیت تأیید نظرات در این حوزه را بر عهده بگیریم. ضمن این که اساساً فضای متمم، فضای علمی است و بحث‌های عقیدتی بیرون از روش علمی و تجربی تعریف می‌شوند.

در مورد دیدگاه‌های سیاسی هم، نگاه مشابهی داریم. چه در مورد دیدگاه‌هایی که همسو با نظر و خواست مردم باشند و چه دیدگاه‌هایی که در برابر مردم قرار می‌گیرند. این کار را به دو علت انجام می‌دهیم. نخست این که سیاست در ذات خود با بار عاطفی و حبّ و بغض همراه است و این بار احساسی باعث می‌شود هنگام نوشتن، ذهن‌مان بیشتر از هستهٔ درس، درگیر مصداق‌ها شود. دیگر این که استفاده از مثال‌های سیاسی برای درس‌های مدیریتی، نوعی تنبلی هم محسوب می‌شود. چون این مثال‌ها در دسترس‌تر از هر موضوع دیگری هستند. وقتی می‌گوییم فردی در سازمانی در جایگاهی نشسته که مناسبش نیست، به سادگی می‌شود مثال‌های سیاسی فراوان یافت. اما خود ما که این مثال‌ها را می‌زنیم، فردا در مجموعهٔ خود فردی ناشایسته را منصوب می‌کنیم یا با دوستی که اخلاق حرفه‌ای را رعایت نمی‌کند، هم‌چنان همراه می‌مانیم. وقتی چشم از سیاست – که تودهٔ انباشتهٔ مشکلات و چالش‌هاست – برمی‌داریم،  ضعف‌ها و ناکارآمدی‌های خود و محیط نزدیک‌مان را بهتر می‌بینیم و این احتمال وجود دارد که ترغیب شویم اصلاح را از خود آغاز کنیم.

دربارهٔ قضاوت‌های قومی و جغرافیایی هم مهم‌ترین اصل متمم، احترام به تنوع قومی، فرهنگی، ارزشی و جغرافیایی است. بنابراین هر نوع دیدگاهی که به نوعی بتوان آن را از جنس دامن زدن به اختلافات، ایجاد تفرقه میان اقوام ایرانی، برتر نشان دادن یک قوم یا یک فرهنگ یا یک منطقه جغرافیایی بر مناطق دیگر تفسیر کرد و به تنوع گسترده و ارزشمند در عین همبستگی فراگیر میان مردم کشورمان احترام نگذارد، منتشر نخواهد شد.

به شکل مستقیم یا تلویحی به افراد، شرکت‌ها و سازمان‌ها توهین و حمله نکنید: البته افتخار می‌کنیم که تعداد چنین مواردی در طی سالهای گذشته و ده‌ها هزار نظر ارسال شده، حتی به عدد انگشتان یک دست هم نرسیده است. پیشاپیش این را هم می‌پذیریم که ما در این زمینه از سایر رسانه‌ها و سایت‌های کشور وسواس بیشتری داریم و سخت‌گیرتر هستیم. بنابراین، تأیید نشدن دیدگاه شما در متمم بر اساس این مورد، الزاماً به معنای تند بودن یا نادرست بودن حرف شما نیست و می‌تواند صرفاً ناشی از وسواس و سخت‌گیری بیش از حد ما باشد. چون اولویت ما حفظ فضای آموزشی متمم به هر قیمت و دور شدن از فضاهای رایج رسانه‌ای است که بر خلاف محیط‌های آموزشی، ایجاد چالش و تنش و شکل‌گیری تضارب آرا را حتی اگر سازنده هم نباشد، برای رونق فعالیت خود لازم می‌بینند.

 سرقت محتوا (نقل مطلب بدون اشاره به منبع آن) ممنوع است: هر مطلبی که از جای دیگری Copy و Paste شود و اعلام نشود که منبع اصلی آن کجاست، مصداق سرقت محتوا محسوب می‌شود.  متمم به دلیل حساسیتی که بر روی اصالت محتوا دارد، بلافاصله پس از ثبت این نوع دیدگاه‌ها یا هر زمان دیگری که هر یک از دوستان متممی، این نکته را متوجه شده و تخلف را متذکر شوند، کامنت را حذف می‌کند. ضمناً تغییر محدود و معدود کلمات و جمله‌ها یا اضافه کردن چند جمله در ابتدا و انتها یا ترکیب چند محتوا از چند سایت نیز شامل همین مورد می‌شود.

از کامنت‌گذاری متوالی و بی‌محتوا اجتناب کنید: اگر دیدگاه‌هایی که ثبت می‌کنید یا پاسخ‌هایی که به دیگران می‌دهید، در فاصله‌ی زمانی کوتاه ثبت‌شده یا بی‌محتوا باشند، متمم ضمن منتشر نکردن دیدگاه‌های شما، ممکن است تا مدتی دیدگاه‌های بعدی‌تان را – حتی به فرض درست و مفید بودن – معلق کند.

در موضع‌گیری نسبت به محققان، نظریه‌پردازان و صاحب‌نظران محتاط باشید: در بسیاری از درس‌های متمم، مطالبی از آثار محققان، نظریه‌پردازان و صاحب‌نظران بزرگ حوزه‌های مختلف نقل می‌شود. در این موارد، کامنت‌هایی که محتوای آن‌ها از جنسِ «موافقم» و «مخالفم» باشند، تأیید نمی‌شوند. متمم این کار را انجام می‌دهد تا یادآوری کند که جایگاه ما در حدی نیست که از راه برسیم و حرف‌های بزرگان را رد یا تأیید کنیم (دنیای علم با دنیای شبکه‌های اجتماعی فرق دارد که همهٔ افراد صاحب‌اکانت با هم برابر فرض می‌شوند و برای همه به یک اندازه حق حرف زدن و اظهارنظر قائلند). حتی وقتی می‌گویید «موافقم»، حرف اشتباهی زده‌اید؛ چون خودتان را هم‌قد و هم‌وزن بزرگان پنداشته‌اید و فکر کرده‌اید می‌توانید آن‌ها را ارزیابی کنید. وقتی هم می‌گویید «قبول ندارم» باز هم نشان می‌دهد که درک و شناختی از جایگاه خودتان در مقایسه با طرف مقابل ندارید. در صورتی که مخالف یا موافق نظریه‌پردازان بزرگ هستید و اصرار دارید که نظر خود را اعلام کنید، سه راه حرفه‌ای وجود دارد. راه اول و بهترین راه این است که به مقاله‌ای که در نشریات Peer-reviewed منتشر شده و دیدگاه شما را تأیید می‌کند ارجاع دهید. راه دوم که اندکی ضعیف‌تر است این است که به دانشمند و صاحب‌نظری در قد و قوارهٔ همان فرد گوینده اشاره کنید. راه سوم این است که بدون به کار بردن دو عبارت «قبول دارم» و «قبول ندارم» چنین بنویسید که «من تجربه‌‌ای دارم که با مطالعات و پژوهش‌ها یا نظراتِ … هم‌خوان نیست و می‌خواهم آن را با دوستانم به اشتراک بگذارم.»

جالب این‌جاست که بعضی دوستان، به رسم رایج در شبکه‌های اجتماعی می‌نویسند: «با کمال احترام قبول ندارم.» تا زمانی که مقاله و مستندات کافی ارائه نشود، این شکل از رد کردن بی‌پایه، در ذات خود از جنس بی‌احترامی است و ماهیت بی‌احترامی با عبارت «با کمال احترام» عوض نمی‌شود.

تا حد امکان مراقب اشتباهات تایپی باشید: متمم دیدگاه‌هایی را که دارای اشتباهاتِ متعددِ دیکته‌ای و تایپی باشند، تأیید و منتشر نمی‌کند. هم‌چنین اشتباهات دیکته‌ای مکرر در دیدگاه‌های متوالی ممکن است باعث تعلیق موقتِ فرایند تأیید دیدگاه‌های شما شود. پیشنهادمان این است که حتماً دیدگاه‌های خود را پیش از انتشار، یک مرتبه با دقت بخوانید. لطفا مطلب برخی اشتباهات رایج در نگارش فارسی  را حتما مطالعه بفرمایید.

مراقب باشید عادت‌ها و شیوه‌ی رایج نگارش سطحی و نادرست شبکه‌های اجتماعی را وارد فضای متمم نکنید. تکرار یک حرف در کلمات، تکرار نقطه و علامت‌تعجب و علامت سوال و حرف‌های کلی غیرمستند و بی‌محتوا از جمله ویژگی‌های این سبک نگارش است (من که خیلیییییییییییی موافقم!!!).

از متمم و متممی‌ها تعریف و تمجید نکنید و وقت را به تعارفات و احوال‌پرسی غیرضروری نگذرانید: متمم فضایی مختص یادگیری است و انتظار می‌رود که تک تک متممی‌ها، وقت خود را به مطالعه‌ی اصل درس‌ و بحث و گفتگو در مورد آن بگذرانند. اگر مطلب یا درسی برای شما جذاب بوده و میل دارید مطالب بیشتری در آن زمینه منتشر شود، می‌توانید با علامت‌گذاری زیر هر مطلب (فعال کردنِ دکمه‌ی این مبحث در حوزه‌ی علاقه‌ی من قرار دارد) نظر مثبت خود را به متمم اعلام کنید. برای ثبت سایر موارد هم بر اساس دستورالعمل ثبت مشکلات، خطاهای نگارشی، پیشنهادها و انتقادها عمل کنید. با این کار به وقت سایر دوستان خود که در لا به لای تمرین‌ها و دیدگاه‌ها به دنبال نکات تکمیلی آموزشی می‌گردند نیز هم بیشتر احترام می‌گذارید.

مطالب سایت‌های دیگر را حتی با ذکر منبع عیناً کپی نکنید: اگر مطلبی جای دیگری در وب وجود دارد، هیچ معنایی ندارد تا آن را یک مرتبه‌ی دیگر به همان شکل بازنشر کنید. کپی کردن دو مشکل اصلی دارد. نخست این‌که سطح اصیل و اوریجینال بودن مطالب متمم کاهش پیدا می‌کند (مطلبی به متمم اضافه می‌شود که جایی دیگر در فضای دیجیتال به همان شکل موجود است). مشکل دیگر هم بحث استفاده‌ی منصفانه (Fair Use) است. تولید محتوا و نگارش مقاله کار ساده‌ای نیست و به صرف زمان و انرژی زیادی نیاز دارد. اگر هر فرد دیگری در هر جایی چنین زحمتی کشیده، قاعدتاً امید داشته که سایت او و مطالبش دیده شوند. رتبه‌ی ترافیک بهتری به دست بیاورد یا احتمالاً ورودی سئو برای او ایجاد شود. ما نباید با نقل کامل مطالب، خواننده را از مراجعه به منبع اصلی بی‌نیاز کنیم و با این کار، ارزش زحمت فرد یا مجموعه دیگری را از بین ببریم. پیشنهاد ما این است که در این شرایط، اگر مطلب مورد نظر شما بیشتر از دو یا سه جمله است، منبع اصلی را با لینک به آن مشخص کنید و اگر برایتان مهم است که دوستان‌تان ترغیب شوند و آن منبع را ببینند، در حد چند جمله آن محتوا را معرفی کنید.

به ابعاد و حجم عکس‌ها توجه داشته باشید: اگر عکسی را در picofile.com آپلود کرده و لینک آن را در کامنت بگذارید، عکس به صورت اتوماتیک نمایش داده می‌شود. اما اگر عرض عکس بیشتر از ۶۱۲ پیکسل بوده یا حجم آن بیش از ۳۰۰ کیلوبایت باشد، دیدگاه شما تأیید نخواهد شد. پیشنهاد ما این است که تا مجبور نشده‌اید و توجیه منطقی وجود ندارد، در دیدگاه‌های خود عکس و تصویر قرار ندهید. ضمناً به قوانین قرار دادن عکس هم توجه کنید. به طور کلی ترجیح ما این است که از عکس استفاده نکنید مگر این‌که به نتیجه برسید «از بیان پیام خود در قالب کلمات، ناتوان هستید.»

به نامی که برای پروفایل خود می‌گذارید توجه کنید: اگر متمم به هر علت نامی را که برای پروفایل خود انتخاب کرده باشید مناسب نداند، کامنت شما را تأیید نمی‌کند. متمم در این زمینه حق اعمال سلیقه‌ی خود را محفوظ دانسته و توضیحی به شما ارائه نخواهد کرد. هم‌چنین استفاده از آیکون‌ها و ایموجی‌ها (دایره‌های رنگی، پروانه، اسمایلی و …) ممکن است باعث شود کامنت شما تأیید نشود.

در متن کامنت خود تاریخ نگارش کامنت را درج نکنید: بررسی‌های ما نشان داده که ثبت تاریخ در کامنت‌ها، نوعی سوگیری ایجاد می‌کند و دوستان دیگری که کامنت‌های شما را می‌بینند، بر اساس فاصلهٔ زمانی ثبت کامنت تا امروز، دربارهٔ خواندن یا نخواندن آن و حتی دربارهٔ میزان اعتبار آن تصمیم می‌گیرند. این در حالی است که بیشتر تمرین‌های متمم به شکلی تنظیم شده که حرف‌ها و نظرات، مستقل از زمان ثبت آن‌ها قابل استفاده باشند. به همین علت ما تاریخ ثبت کامنت را نمایش نمی‌دهیم. در صورتی که شما تاریخ را به متن کامنت‌هایتان بیفزایید، ممکن است متمم کامنت شما را تأیید و منتشر نکند.

جز در موارد خاص، حرف‌های خود را زیر یک درس در قالب چند دیدگاه مستقل ثبت نکنید: منظور از مورد خاص، زمانی است که متمم صریحاً از شما چنین درخواستی دارد؛ یا این‌که چند تمرین مستقل در درس پیشنهاد شده و جواب شما به هر تمرین، طولانی است و ترکیب آن‌ها در قالب یک کامنت می‌تواند خوانایی متن را کاهش دهد.

در زیر درسی که پروژه دارد، جز پروژه‌ی خودتان، هیچ چیز دیگری ننویسید. هم‌چنین در پاسخ به پروژه‌های دیگران، مطلبی ثبت نکنید. پروژه‌ها بر خلاف سایر درس‌های متمم، نه با هدف گفتگو و تعامل و تبادل‌نظر، بلکه به منظور نمایش سطح دانش و قدرت تحلیل و آموخته‌های دانشجویان در هر درس، در نظر گرفته شده‌اند.

به منظور احترام به حقوق مولفین و صاحبان اثر، هرگونه لینک به فایل PDF کتاب‌ها و یا سایت‌های دانلود غیرقانونی کتاب، یا هر روش دیگری که به شکل مستقیم و غیرمستقیم، استفاده از این منابع را تشویق و ترویج کند، باعث می‌شود که دیدگاه شما منتشر نشود.

با توجه به این‌که در فرم تماس با ما بخشی برای پیشنهاد اصلاح خطای نگارشی در نظر گرفته شده است و فضای دیدگاه‌ها برای بحث و گفتگو درباره‌ی محتوای درس در نظر گرفته شده، هر دیدگاهی که در بخشی از آن، به اصلاحات نگارشی اشاره شده باشد، حتی اگر تمام بخش‌های دیگرش مفید و درست باشد، تأیید و منتشر نخواهد شد.

 پیش از ارسال نوشته‌های خود، یک بار آن را بخوانید: تا حد امکان مطمئن شوید که حرف‌هایتان ایراد دیکته‌ای و نگارشی ندارد. همچنین بعد از ارسال دیدگاه، پانزده دقیقه فرصت دارید تا حرف‌های خود را بازبینی و اصلاح کرده و از درستی و کیفیت آن‌ها مطمئن شوید. این فرصت را از دست ندهید و از آن استفاده کنید. متمم اصراری بر نگارش رسمی ندارد و اتفاقاً در بسیاری از موارد، محاوره‌ای نوشتن را به نگارش رسمی روزنامه‌ای ترجیح می‌دهد. اما بدیهی است که محاوره‌ای نوشتن، با ناقص نوشتن تفاوت دارد.

تا حد امکان، دقت کلامی به خرج دهید و به ظرافت‌های کلامی توجه داشته باشید: مثلاً جز در جایی که واقعاً منظورتان یک حرف مطلق است، از قیدهای مطلق استفاده نکنید. به خاطر داشته باشید که استدلال کردن و دفاع از یک حرف مطلق، معمولاً دشوار است. این چند نمونه تفاوت را به خاطر بسپارید:

•  من مطمئن هستم | به نظرم می‌رسد
• من می‌دانم | من گمان می‌کنم
• تحقیقات اثبات کرده است | در برخی از تحقیقات انجام شده، چنین گزارش شده است
• مهم‌ترین ریشه‌ی این مشکل | یکی از مهم‌ترین ریشه‌های این مشکل

 برای بهبود کیفیت نگارش خود، وقت بگذارید و تلاش کنید: متمم در این زمینه، مجموعه‌‌ای از نکات و توصیه‌ها را تحت عنوان چند پیشنهاد نگارشی تهیه و تنظیم کرده است که پیشنهاد می‌‌کنیم برای مطالعه‌ی آن وقت بگذارید.

 روند آموزش و یادگیری دوستان متممی خود را مختل نکنید: وقتی موضوعی را از قبل خوانده‌اید و می‌شناسید یا اطلاعات تخصصی در مورد آن دارید، ممکن است وسوسه شوید که توضیحاتی فراتر از حد مناسب را در بخش نظرات مطرح کنید. اما اگر حدس می‌زنید مطلبی که می‌خواهید مطرح کنید، در روند طبیعی آموزش متمم وجود خواهد داشت و در درس‌های آتی مطرح خواهد شد، بهتر است صبر کنید و توضیحات خود را در همان زمان مطرح کنید. با این کار، هم روند آموزشی دوستان‌تان مختل نمی‌شود و هم این سوء برداشت شکل نمی‌گیرد که برای اثبات خودتان، به تخریب مسیر یادگیری دیگران پرداخته‌اید.

 با کلمات، سالاد درست نکنید: نوشتن جملات زیبا و ترکیب‌های طولانی بی‌معنا که صرفاً ظاهری زیبا و فربینده دارند، یا جملاتی که مفهوم آن‌ها بسیار مبهم است و هر کس می‌تواند معنای مورد نظر خود را از آنها استنباط کند، مفید نیست و صرفاً وقت سایر دوستان‌تان را خواهد گرفت.

  مثال‌های جاهای دیگر را کپی نکنید: در بسیاری از تمرین‌های متمم از شما خواسته شده که فکر کنید و در مورد موضوع درس یا یک سوال مشخص، صحبت کنید و مثال بزنید. در این موارد، مهم‌ترین ظلمی که می‌توانید به خودتان بکنید این است که مثال‌های کتاب‌ها و نویسندگان و سایت‌های دیگر را بخوانید و عیناً نقل کنید. حتی به فرض اینکه منبع را هم ذکر کرده و در ظاهر، تمام قوانین کامنت‌گذاری متمم را رعایت کنید و متمم هم صحبت شما را منتشر کند، ذهن‌تان از فرصت فکر کردن و جستجو و خلق مثال محروم شده است. مثال نادرستی که از خودتان خلق و نقل می‌کنید، صدها مرتبه ارزشمندتر از مثالی است که به نقل از برترین متفکران جهان مطرح کنید.

  جستجو در گوگل کافی نیست: اگر با یک جستجوی سطحی و سریع در گوگل به مطلبی دست پیدا کرده‌اید، انتظار نداشته باشید که دوستان‌تان با خواندن آن خوشحال و هیجان‌زده شوند. قاعدتاً دوستان شما هم به همان سادگی به آن نوع مطالب دست پیدا می‌کنند. ارزش واقعی زمانی ایجاد می‌شود که مطالبِ یافته‌شده را با تجربه و تحلیل خود مخلوط کنید و چیزی به آن‌ها بیفزایید.

  متممی‌ها خواندن داستان‌ها و خاطرات یکدیگر را دوست دارند: اگر احساس می‌کنید تجربه‌ای مفید و مرتبط دارید که در قالب یک داستان یا خاطره قابل انتقال است، در نقل آن تردید نکنید. البته توجه داشته باشید که نام‌ها و اسامی را به شکلی به‌کار ببرید که حریم شخصی دیگران و نیز اعتبار سازمان‌ها و شرکت‌ها آسیب نبیند.

به میکس و مونتاژ و مخلوط کردن مطالب کتابها و مقالات محدود نشوید و حتماً بکوشید تحلیل و دیدگاه خودتان را هم در کنار مطالب دیگران مطرح کنید.

به کامنت گذاری به عنوان بخشی از فرایند آموزش نگاه کنید: همیشه وقتی کامنتی می‌نویسید و تمرینی حل می‌کنید، از خودتان بپرسید که آیا کسی که حرف‌های من را می‌خواند، در لحظه‌ی پایانِ خواندن کامنت، نسبت به لحظه‌ای که خواندن آن را آغاز کرده، دستاورد جدیدی دارد؟ یا همان آدم قبلی است که من چند ثانیه و دقیقه از عُمرش را به هدر داده‌ام؟ اگر به تمرین‌های متمم نگاه کنید، خواهید دید که بسیاری از نکات و دیدگاه‌هایی که دوستان متممی مطرح کرده‌اند، ارزشمندتر و کاربردی‌تر از اصل درس است. شما هم بکوشید به همین شیوه، در جایگاه یک معلم، دانسته‌ها و تجربیات خود را به دیگران ارائه دهید.

 همه‌ی ابزارهای ممکن را برای خوانده شدنِ راحت‌ترِ متنِ خود به‌کار بگیرید: روش‌هایی مانند ثبتِ اعراب، نشانه‌گذاری درست، استفاده از فونت ضخیم و تقسیم متن به چند پاراگراف، همگی به دوستان‌تان کمک می‌کند که با زحمت و دردسر کمتری حرف‌های شما را بخوانند و پیام‌ متن‌تان را با خطا و ابهام کمتری دریافت کنند. البته در استفاده از این ابزارها افراط نکنید. مَثَلاً عَلامَتْ‌گُذاریِ هَمِه‌ی حُروف یا ضخیم‌کردن بخش زیادی از متن می‌تواند آزاردهنده باشد.

 لینک‌گذاری در کامنت‌ها را به شکل تمیز و مختصر انجام دهید: استفاده از لینک‌های طولانی (خصوصاً لینک‌هایی که کلمات فارسی دارند) متن شما را ناخوانا می‌کند. بنابراین پیشنهاد ما این است که یا با استفاده از سرویس‌های کوتاه‌کننده‌ی لینک آدرس را کوتاه‌تر کنید و یا این‌که نام فارسی/انگلیسی مطلب مورد نظر را بنویسید و پس از Select کردن آن، با کلیک بر روی دکمه‌ی  لینک مورد نظر را ثبت کنید (پس از ثبت و زدن دکمه‌ی Enter بلافاصله‌ی کلمه‌ی مورد نظر شما به آدرسی که تعیین کرده‌اید لینک می‌شود).

توجه داشته باشید که حجم کامنت شما مناسب باشد: نه آنقدر کوتاه که دیگران حس کنند بی‌حوصله بوده‌اید و نه آن‌قدر بلند که احساس شود حرف‌های زائد در آن وجود دارد. “طول مناسب” کاملاً نسبی است. به این معنا که گاه در جواب یک سوال ساده، ممکن است پنجاه کلمه هم طولانی محسوب شود و گاه در حل یک تمرین، هزار کلمه هم کوتاه محسوب می‌شود.

از پیش‌نوشت و پی‌نوشت برای ساختاردهی بهتر به دیدگاه خود استفاده کنید. اگر درسی تمرین مشخص و تعریف‌شده دارد، انتظار می‌رود که شما هم صرفاً پاسخ همان تمرین را بیان کنید. اما اگر در این میان، یک یا چند جمله‌ی تکمیلی وجود دارد که به شکل مستقیم، پاسخ تمرین درس نیست؛ با این حال، معتقدید که اشاره به آن‌ها می‌تواند برای دوستان‌تان مفید باشد، آن‌ها را در قالب پیش‌نوشت یا پی‌نوشت، از اصل حرف‌تان جدا کنید تا تشخیص و تفکیک آن‌ها ساده‌تر باشد.