باتری لیتیوم یون چیست؟
باتریها را میتوان به دو دسته تقسیم کرد:
- باتریهای یکبار مصرف (اصطلاح علمی: Primary Batteries)
- باتریهای قابل شارژ (اصطلاح علمی: Secondary Batteries).
باتری لیتیوم یون از جمله متداولترین باتریهای قابل شارژ هستند. اگر چه کار تحقیق و توسعه در زمینهٔ طراحی و تولید این باتریها از سالهای ۱۹۶۰ آغاز شد، اما در نهایت این شرکت سونی ژاپن بود که در دههٔ نود میلادی، عرضهٔ گستردهٔ تجاری باتریهای شارژی لیتیوم یون را آغاز کرد و موج تازهای از توسعهٔ صنعت برق و الکترونیک در جهان شکل گرفت (+).
در این باتریها، همانطور که از نامشان پیداست، جریان الکتریکی با استفاده از جابهجایی یونهای لیتیون به وجود میآید. این نوع باتریها در گوشیهای موبایل، لپتاپها، تبلتها، ساعتهای هوشمند، دستبندهای سلامتی، دوربینها و بسیاری از وسایل الکتریکی و الکترونیکی میبینید.
البته کاربرد باتریهای لیتیوم یون به مقیاس کوچک و مصارف خانگی محدود نیست. این باتریها در صنعت دریایی و نیز صنایع هوا و فضا از جمله پهپادها هم به کار میروند. همچنین خودروهای برقی تسلا هم با باتری لیتیوم یون کار میکنند (اخیراً از لیتیوم یون فسفات استفاده میکنند که نوع جدیدتری از باتری است؛ اما باز هم از همین خانواده است). با توجه به این حجم گستردهٔ کاربرد در صنایع مختلف، برآورد میشود تقاضا برای باتریهای لیتیوم یون طی دههای که در آن قرار داریم (از ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰) یازده برابر افزایش پیدا کند (+).
اگر باتری موبایلتان را دیده باشید، احتمالاً علامت لیتیون یون (Li-ion) روی آن هم به چشمتان خورده است:
در مقابل باتریهای شارژی، باتریهای یکبارمصرف قرار میگیرند که شاید بتوان گفت باتریهای آلکالاین (قلیایی) از متداولترین و شناختهشدهترین آنها هستند. معمولاً روی این باتریها و بستهبندیهایشان، کلمهٔ Alkaline را میبینید:
البته باید دوباره تأکید کنیم که نه باتریهای شارژی به باتری لیتیوم یون محدود هستند و نه همهٔ باتریهای یکبارمصرف از نوع آلکالاین هستند. اما این دو نوع باتری بسیار رایجاند. چون بیشتر موبایلها و لپتاپها از باتریهای لیتیوم یون (یا باتریهای همخانوادهٔ آنها) استفاده میکنند، عملاً سوالِ «چگونه عمر باتری موبایل یا لپتاپ خود را افزایش دهیم؟» به این سوال تبدیل میشود: «برای سلامتی باتری لیتیوم یون و افزایش طول عمر و حفظ عملکرد آن چه کارهایی باید انجام دهیم؟»