“فرض خود انجام” یا “فرض خود تایید” چیست؟ (Self-fulfilling Prophecy)
اگر چه شاید اکثر ما کمتر از واژه های فرض خودانجام یا فرض خودتایید استفاده کنیم، اما همه‌ی ما با مفهوم آن آشنایی داریم.
فرض خودانجام پیش بینی هایی است که در صورتی که درست فرض شوند، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به عملی شدن خودشان کمک می‌کنند.
این مفهوم قدیمی که قرن‌ها قدمت دارد، در قرن بیستم توسط روبرت کی مرتون جامعه شناس آمریکا دوباره مورد توجه قرار گرفت و عنوان Self-fulfilling Prophecy یا فرض خودانجام برای آن مطرح و تثبیت شد.
روبرت مرتون، در تعریف فرض خودانجام می‌گوید:
فرض خودانجام یا پیش گویی‌هایی که خود را تایید می‌کنند، در آغاز صرفاً یک تعریف و تشخیص نادرست از شرایط هستند.
این تعریف و تشخیص‌ها، موجب رفتارها و اقداماتی می‌شوند که در نهایت کمک می‌کنند که پیش بینی‌های اولیه، به واقعیت تبدیل شوند.
پیشگو در این حالت، پیشگوییهای روز نخست خود را یادآوری می‌کند و ادعا می‌کند که از ابتدا این‌ها را می‌دانسته.
غافل از اینکه پیشگوییهای او، موجب خلق شرایط امروزی شده است.
به این مثال ساده توجه کنید:
فرض کنید یک سایت خبری، به دروغ اعلام کند که قرار است به زودی خودرو به شدت گران شود.
اگر عده‌ای از مخاطبان (مثلاً ۱۰ درصد آنها) این حرف را باور کنند و تصمیم به خرید خودرو بگیرند یا برنامه‌ی خرید خودروی خود را جلو بیندازند، به دلیل افزایش تقاضا، قیمت خودرو واقعاً افزایش خواهد یافت.
حالا افراد ناباوری که در ابتدا به این سایت خبری اعتماد نکرده بودند، احساس می‌کنند که این بار، پیش بینی سایت درست بوده و آنها هم بر همین اساس، تصمیمات خود را تغییر می‌دهند.
باز هم قیمت افزایش می‌یابد و به تدریج، کسانی که این خبر را به کلی تکذیب می‌کردند (و حتی شاید برخی فعالان بازار خودرو) به این نتیجه می‌رسند که احتمالاً پیش بینی صحیح بوده و شخص پیش بینی کننده، اطلاعاتی داشته که در اختیار آنها نبوده است.
بعد از مدتی، آن سایت خبری می‌تواند مدعی شود که پیش گویی‌هایش بسیار علمی و دقیق است و چه بسا، پیش گویی‌های بعدی خود را بفروشد!
تمرین:
چه مثال‌های دیگری را از فرض خودانجام یا پیش بینی خودتاییدکننده یا فرض خودتایید در زندگی شخصی، شغلی، مدیریت و اقتصاد می‌شناسید و می‌توانید تصور کنید؟
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبت‌نام | اطلاعات بیشتر فهرست درس‌های متمم
نویسنده‌ی دیدگاه : هیوا
- اگر در در زمینه خاصی انتظار کمی از خود داشته باشیم، فکر کنیم که استعداد یا توانایی کسب یک مهارت را نداریم، کاری هم برای توسعه آن انجام نمی‌دهیم و در نتیجه بعد از ماه‌ها و سال‌ها همچنان در آن زمینه توانایی خاصی نداریم. احتمالاً تا آخر عمر هم به خود و دیگران خواهیم گفت که در این زمینه اسعتداد نداشتم، تلاش هم کردم اما نشد.
- باورهایی که در مورد ناتوانی دخترها و زنان در برخی عرصه‌ها وجود داره به شکل پیچیده‌ای منجر به این میشه که کمتر رشد و توسعه پیدا کنند و در عمل ناتوان شوند.
- گاهی آدمی که فکر میکنه آدم خوبی نیست (مثلاً چون فکر میکنه که پدر و مادر، خدا یا جامعه ازش راضی نیستند)، مثل یه آدم بد زندگی میکنه.
- اگر بارو داشته باشیم که بعضی قوم‌ها و ملتها ویژگی‌های خاصی دارن، طوری نگاه و قضاوت می‌کنیم که به این نتیجه برسیم که واقعاً شواهد هم این باور ما را تایید می‌کنند.
-فیلم boy A دقیقاً به چنین موضوعی می‌پردازه: جامعه‌ای که یک زندانی تازه آزاد شده رو نمی‌پذیره چون فکر میکنن که قابل اعتماد نیست. در حالیکه واقعاً سعی داره که اعتماد همه رو جلب کنه و مسیر متفاوتی رو طی کنه. آخر سر هم همونطوری میشه که اطرافیانش فکر می‌کردند.
. جمله معروف هنری فورد هم به نوعی مرتبط به این موضوع هست : "چه فکر کنید می توانید و چه فکر کنید نمی توانید در هر دو صورت حق با شماست."