Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu
دوره آموزشی هدف گذاری (کلیک کنید)


مدیریت ناب | تولید ناب و سایر مفاهیم مرتبط با Lean


مدیریت ناب چیست؟ تولید ناب چگونه تعریف می شود؟

حتماً تا به حال اصطلاح مدیریت ناب (Lean Management) به گوش‌تان خورده است. البته این روزها با صفتِ ناب (Lean)، ترکیب‌های بسیاری ساخته می‌شود که مدیریت ناب صرفاً یکی از آن‌هاست.

اصطلاحات تولید ناب (Lean Manufacturing)، فرایند ناب (Lean Process) و تفکر ناب (Lean Thinking) و مهندسی ناب (Lean Engineering) و مدیریت پروژه ناب (Lean Project Management)، نمونه‌های دیگری از ترکیب‌هایی هستند که با مفهوم ناب ساخته شده‌اند.

با توجه به این‌که در بسیاری از درس‌های مدیریتی، خصوصاً درس‌های مرتبط با کارآفرینی و راه‌اندازی استارتاپ‌ها، با مفهوم Lean کار داریم، تصمیم گرفتیم یک درس را به معرفی بسیار مختصر این مفهوم اختصاص دهیم و واژه‌ی Lean یا ناب را تعریف کنیم.

تاریخچه به‌کارگیری اصطلاح Lean‌ در مدیریت

زمانی که کتاب راه تویوتا (Toyota Way) در سال ۲۰۰۴ منتشر شد، روی جلد آن عبارتی وجود داشت که برای بسیاری از مدیران جهان و نیز ما فارسی‌زبانان تازگی داشت: Lean Production.

خودِ صفت Lean در زبان انگلیسی، به معنای لاغر است: لاغر و بدون زوائد (لاغرِ خوش‌اندام و نه لاغرِ مُردنی). در زبان انگلیسی، به گوشتِ بدونِ چربیِ اضافه هم Lean Meat گفته می‌شود.

پس باید Lean Production را به چیزی شبیه تولید بدونِ زوائد ترجمه کرد.

نویسندگان و مترجمان در هر زبانی، معادلی برای Lean Production یافتند و در زبان فارسی تولید ناب به عنوان معادل فارسی این ترکیب، برگزیده شد.

ما ناب را به معنای خالص و بدون افزودنی به‌کار می‌بریم و از این منظر، می‌توان گفت صفت ناب به عنوان معادل Lean چندان هم از معنای اصلی دور نیست.

در آن زمان، کتاب تولید ناب می‌کوشید توضیح دهد که چگونه صنعت خودروسازی ژاپن توانسته در برابر صنعت خودروسازی آمریکا قد برافرازد و حرفی برای گفتن داشته باشد.

اما مفهوم مطرح‌شده در کتاب، فراتر از آن بود که به دغدغه‌های خودروسازی محدود بماند.

اصول مدیریت ناب به سرعت در کتاب‌ها و مقاله‌ها مورد توجه قرار گرفت و هر کس کوشید از آن‌ها برای بهبود مدیریت سازمان خود بهره بگیرد.

بعدها که ادبیات استارتاپی گسترش پیدا کرد و نویسندگان زیادی در این حوزه کتاب نوشتند، به تدریج مفهوم Lean راه خود را به این حوزه هم باز کرد (می‌توان گفت کتاب اریک ریس با عنوان Lean Startup یا نوپای ناب نقش مهمی در این زمینه ایفا کرده است).

ناب به چه معناست؟ Lean بودن چه الزاماتی دارد؟

قبل از این‌که به شکل رسمی به سراغ تعریف ناب یا Lean برویم، اجازه دهید به این نکته اشاره کنیم که بسیاری از ما، حتی قبل از آشنایی با اصطلاح Lean، چاق بودن و چربی اضافه و به تعبیر دیگر، اتلاف یا Waste را در شرکت‌ها و سازمان‌ها دیده‌ایم و تجربه کرده‌ایم:

آیا تا به حال پیش نیامده که ببینید در یک شرکت، برای کاری که یک یا دو نفر می‌توانند انجام دهند، یک دپارتمان ده نفره در نظر گرفته شده است؟

آیا تا به حال پیش نیامده که برای انجام یک کار پنج دقیقه‌ای، پنجاه دقیقه از این اتاق به آن اتاق بروید و امضاهایی را جمع کنید که اصلاً ضروری نیستند و فقط وقت شما را تلف می‌کنند؟

آیا موردی نبوده که یک محصول ساده، دارای یک بسته‌بندی بسیار گران‌قیمت باشد و با خودتان بگویید: ای کاش کمی بسته‌بندی ساده‌تر بود و در مقابل، قیمت محصول هم کمی کاهش پیدا می‌کرد؟

این‌ها را از دید مشتری گفتیم. اما یک مدیر هم می‌تواند به چاق بودن سازمان و کسب‌و‌کار خودش فکر کند:

فرض کنید شما مدیر یک شرکت خودروسازی هستید و شرکت شما به یک مرکز تحقیق و توسعه‌ی بزرگ مجهز است و امروز، حدوداً ۱۰٪ از قیمتی که مشتری برای محصول شما پرداخت می‌کند، صرف هزینه‌های واحد تحقیق و توسعه می‌شود.

سوال اینجاست که: اگر این ده درصد هزینه نمی‌شد، آیا کیفیت محصول و رضایت مشتری به همان اندازه کاهش می‌یافت؟ یا با ۵٪ هزینه هم می‌شد سطح عملکرد فعلی (از کیفیت محصولات فعلی تا طراحی محصولات جدید) را حفظ کرد؟

تعریف رسمی Lean هم به همین مفهومِ زائد بودن از دیدِ مشتری می‌پردازد. حاصل تفکر Lean، حذف گام‌های غیرضروری در تولید یا فرایندهای کسب و کار است که به نوبه‌ی خود، سرعت تولید و عرضه‌ی محصول و نیز کیفیت و کارایی فعالیت‌ها را افزایش می‌دهد (+/+):

اصول مدیریت ناب - حذف زوائد و کاهش اتلاف از اصول اصلی تفکر ناب است

مدیریت ناب را باید زیرمجموعه‌ی چه بحثی در نظر بگیریم؟

حرفِ اصلی در بحث Lean، از جنسِ بهبود است. Lean به ما یادآوری می‌کند که کاری را که هم‌اکنون در حال انجام آن هستیم یا قصد انجام آن را داریم، می‌توانیم به شکلی بهتر و با اتلاف کمتر انجام دهیم.

Lean را می‌شود در درس‌های مختلف مطرح کرد. مثلاً ما می‌توانستیم آن را به عنوان زیرمجموعه‌ی سیستمهای کنترل مدیریت یا حتی به عنوان بخشی از درس استراتژی مطرح کنیم. این مفهوم را گاهی به عنوان زیرمجموعه‌ی مدیریت کنترل کیفیت مطرح می‌کنند و گاهی هم به مشاوران مدیریت، به عنوان یک چارچوب برای تحلیل و بهینه‌سازی فعالیت‌های کسب‌و‌کارها می‌آموزند.

اما ما تصمیم گرفتیم آن را به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های بحث کارآفرینی مطرح کنیم. زیرا کارآفرینان بیش از هر گروه دیگری، به آشنایی با مفهوم مدیریت ناب و تولید ناب و تفکر ناب نیاز دارند.

در یک کسب و کار بزرگ، اشتباهات و تلفات منابع مدیران ممکن است در ترازنامه‌ها پنهان شود و صرفاً باعث شود که مجموعه به سود بالقوه‌ی خود نرسد (کسب و کاری که مثلاً باید سالی ۱۰ میلیارد سود بدهد، به علت نبودن مدیریت ناب، ۷ میلیارد سود می‌دهد و هیچ‌کس هم متوجه نمی‌شود که سوددهی بالقوه‌ی این کسب و کار، ۱۰ میلیارد بوده است).

اما در ابتدای مسیر یک کسب و کار، اتلاف منابع می‌تواند شکست آن کسب و کار را رقم بزند و فرصت رشد و بزرگ شدن را از آن بگیرد.

محدودیت در دسترسی کامل به این مجموعه درس

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های کارآفرینی برای اعضای ویژه متمم امکان‌پذیر است.

  تعداد درس‌ها: ۶۴ عدد

  دانشجویان این درس: ۶۱۲۱ نفر

  تمرین‌های ثبت‌شده: ۳۶۳۶ مورد

پس از فعال کردن اشتراک ویژه در متمم، به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در این‌جا ببینید:

  نقشه راه یادگیری درس‌های متمم

دوستانی که درس‌های کارآفرینی متمم را مطالعه کرده‌اند،‌ به درس‌های زیر هم علاقه نشان داده‌اند:

  مدل کسب و کار  |  بیزینس پلن  |  ارزش آفرینی

  تصمیم گیریاستراتژیتفکر استراتژیک | داستان کسب و کار

  مشاوره مدیریت  |  کوچینگ  |  مسیر شغلی

  دیجیتال مارکتینگ  |  برندسازی  | پرسونال برندینگ

  مذاکره  |  مهارت ارتباطی  | توسعه فردی

  دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درس‌ها)

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

      شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.  

     تعدادی از دوستان علاقه‌مند به این مطلب:    اکرم معصوم ، مهدی صارمی ، اسماعیل کوچکی ، علی اکبر شاه بهرامی ، سیما خورسند

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری کارآفرینی و ایجاد کسب و کار جدید به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه کارآفرینی و ایجاد کسب و کار جدید
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه درس‌هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۱۵ نظر برای مدیریت ناب | تولید ناب و سایر مفاهیم مرتبط با Lean

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : مهرداد عباسی

    معمولا هر جا صحبت از  Lean میشه صحبت از Agile هم میشه!
    متدولوژی Lean و Agile در موضوعات مختلف مدیریتی مثل مدیریت پروژه ، زنجیره تامین و ... زیاد استفاده می شه.

     
     
    به طور کلی مشخصه اصلی Lean کاهش هر نوع اتلاف و مشخصه اصلی Agile سرعت است. ( در هر حوزه مدیریتی ریزه کاری های خاص خودشو داره ) !
     
    هم در Lean و هم در Agile توجه ویژه ای به بازخورد (فیدبک) می شه - هم از طرف مشتری و هم در فرآیندهای مختلف کسب و کار

     ---

    کتاب "نوپای ناب - Lean Startup" برای به کارگیری Lean در استارتاپ ها و پروژه های کوچک خیلی کمک کننده هست.
     
    البته Lean رو میشه در موضوعات مختلفی به کار گرفت مثلا کتاب های زیر
     

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .