اثر گلخانه ای | گرمایش زمین چیست و چرا باید به آن توجه کنیم؟ | بخش اول
اثر گلخانه‌ای موضوعی است که به نوعی با زندگی همهٔ ما سر و کار دارد و خوب است که اندکی دربارهٔ آن بدانیم.
در عین حال طی سال‌های اخیر، دولت‌ها در سراسر جهان، به این موضوع بسیار حساس شده‌اند و یکی از علت‌های سخت‌گیری در زمینهٔ تولید آلاینده‌ها، همین اثر گلخانه‌ای است.
تشویق‌ها و تنبیه‌های مرتبط با آلاینده‌ها، گرمایش زمین و اثر گلخانه‌ای، هر روز بیشتر و جدی‌تر می‌شوند و قلمرو گسترده‌تری را در برمی‌گیرند.
به همین علت، همهٔ کسانی که به نوعی با استراتژی سر و کار دارند، لازم است تا حدی دربارهٔ اثر گلخانه‌ای بدانند؛ چه کسی که با صنایع سنگین مانند خودروسازی‌ها درگیر است و چه فردی که از طریق کار با رمزارزها و فعالیت‌های مرتبط با آنها کسب درآمد می‌کند.
با توجه به این توضیحات، درس حاضر دربارهٔ «اثر گلخانه‌ای» چه به عنوان زیرمجموعه‌ای از مباحث تفکر سیستمی، استراتژی و مسئولیت اجتماعی و چه به عنوان اطلاعات عمومی، میتواند برای شما مفید باشد.
اثر گلخانه ای (Greenhouse Effect) یکی از اصطلاحاتی است که در دهه‌های اخیر دربارهٔ آن بسیار خوانده و شنیده‌ایم و افراد بسیاری معتقدند که این اثر یکی از جدی‌ترین چالش‌های پیش روی انسان برای زندگی روی زمین است.
تغییرات اقلیمی (Climate Change) و گرمایش زمین (Global Warming) هم دو اصطلاح دیگر هستند که با اثر گلخانه ای ارتباط تنگاتنگ دارند و در کنار آن مطرح می‌شوند.
بسیاری از دانشمندان معتقدند که اثر گلخانه ای باعث گرمایش زمین میشود و گرمایش زمین هم نقش مهمی در تغییرات اقلیمی ایفا می‌کند.
تمرکز ما در این درس بر روی مفهوم اثر گلخانه ای است. اما در حاشیهٔ آن به گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی هم اشاره میکنیم.
برای این که مفهوم اثر گلخانه ای شفاف‌تر شود، بهتر است این بحث را به چند موضوع کوچک‌تر تقسیم کنیم:
الان زمین چقدر گرم است؟
ممکن است این سوال ساده به نظر برسد. اما برای این که زبان مشترکی با دانشمندان داشته باشیم، لازم است بدانیم آنها دمای زمین را چگونه حساب میکنند.
روش رایج در اندازه‌گیری دمای زمین این است که متوسط دمای تمام نقاط زمین را در تمام لحظات سال حساب میکنند. یعنی از سرمای قطب تا گرمای کویرهای ایران و صحراهای آفریقا. بر این اساس، دمای فعلی کرهٔ زمین حدود ۱۴ درجه است (+/+).
تعریف اثر گلخانه ای | چه چیزی باعث گرم شدن زمین میشود؟
اثر گلخانه‌ای را به شکل‌های مختلفی تعریف میکنند. اگر بخواهیم اثر گلخانه ای را به زبان ساده تعریف کنیم، می‌توانیم چنین بگوییم:
زندگی موجودات زندهٔ روی زمین، به گرمای خورشید و تابش نور آن نیاز دارد. تابش خورشید، زمین را گرم می‌کند. زمین دوباره بخشی از این گرما را در قالب نور مرئی و امواج مادون قرمز، بازتاب می‌دهد و به این شکل، طی میلیون‌ها سال، دمای خود را در تعادل نگاه داشته است. دمایی که تمام موجودات زنده، اعم از گیاهان و جانوران و انسان‌ها، به آن عادت کرده‌اند و بر پایهٔ آن تکامل یافته‌اند.
بخش اصلی اتمسفر زمین را اکسیژن و نیتروژن تشکیل می‌دهد. با این حال، علاوه بر اکسیژن و نیتروژن، گازها و ذرات معلق متنوعی هم در جوّ زمین وجود دارند.
تعدادی از این گازها و ذرات معلق، گرمای بازتاب داده شده از سطح زمین را به خود جذب میکنند و گرم می‌شوند. به عبارت دیگر اجازه نمی‌دهند این گرما در قالب امواج نور از زمین دور شود و آن را در اطراف زمین نگه می‌دارند.
این وضعیت را می‌توان به یک گلخانه تشبیه کرد. درست همان‌طور که سقف‌ها و دیوارهای شیشه‌ای گلخانه، گل‌ها را از جهان اطراف جدا میکنند، این گازها و ذرات معلق هم مانند یک پتو یا کیسهٔ شفاف، زمین را در خود حبس کرده‌اند. به همین علت، این پدیده را اثر گلخانه ای می‌نامند.
اثر گلخانه ای بسیار مفید است
گازهای گلخانه ای چه هستند؟ مهم‌ترین آنها کدامند؟
همهٔ گازها اثر گلخانه ای ایجاد نمی‌کنند. در گازهایی که فقط دو اتم یکسان دارند، توزیع بار الکتریکی یکنواخت است و به علت متقارن بودن ساختار مولکول، پیوند بین اتمی نمی‌تواند گرما را در قالب ارتعاش پیوندها جذب کند. حتی مولکول‌های دو اتمی با اتم‌های متفاوت (مثلاً منوکسید کربن یا CO) ظرفیت بالایی برای جذب انرژی گرمایی ندارند. اما مولکول‌های سه اتمی و پیچیده‌تر از سه اتمی که از ساختار متقارن فاصلهٔ زیادی دارند، بخش قابل‌توجهی از انرژی امواج مادون قرمز را جذب میکنند. به این شکل که با جذب فوتون‌های نور، ارتعاش پیوندهای بین اتمی آنها افزایش پیدا می‌کند و به زبان ساده، انرژی گرما در داخل مولکول‌ها حبس میشود (+).
با این توضیح، مولکول‌های اکسیژن (O2) و نیتروژن (N2) که یک پیوند خطی ساده دارند و حدود ۹۷٪ اتمسفر را تشکیل می‌دهند، اثر گلخانه ای ندارند و نمی‌توانند گرما را به خود جذب کنند.
اما بر خلاف مولکول‌های دو اتمی اکسیژن و نیتروژن، مولکول‌های سه اتمی در اتمسفر می‌توانند بخش قابل‌توجهی از گرمایی را که به شکل امواج مادون قرمز بازتاب پیدا کرده در خود جذب کنند.
با این توضیح، آیا می‌توانید مهم ترین گازهای گلخانه ای را حدس بزنید؟ اگر فهرست خود را با دی اکسید کربن (CO2) شروع می‌کنید، اشتباه کرده‌اید. مهم ترین گاز گلخانه ای «بخار آب» است. H2O به خاطر سه‌اتمی بودن، ظرفیت بالایی برای جذب گرما دارد.
با این مقدمه می‌توانیم فهرست گازهای گلخانه ای را کامل‌تر کنیم:
- بخار آب (H2O) که حدود ۲.۵٪ جوّ را به خود اختصاص داده
- دی اکسید کربن (CO2) که حدود ۰.۰۳۸٪ جوّ (= یک بیست‌و‌پنجمِ یک درصد) را تشکیل می‌دهد
- متان (CH4) که حدود ۰.۰۰۱۸٪ جوّ (= یک پانصدمِ یک درصد) را به خود اختصاص داده
- نیتروز اکسید یا گاز خنده (N2O)، اوزون (O3) و کلروفلوروکربن‌ها (CFC) هم از جمله گازهای گلخانه ای هستند که البته سهم بسیار کمتری از جوّ را به خود اختصاص می‌دهند
چون درک این عددهای کوچک برای ما ساده نیست، بهتر است در ادامهٔ درس از ppm (تعداد در میلیون) استفاده کنیم. یعنی بگوییم سهم دی اکسید کربن در اتمسفر زمین حدود ۳۸۰ ppm است و سهم متان از حدود ۱.۸ ppm فراتر نمی‌رود.
چرا در بحث گازهای گلخانه ای نگران بخار آب نیستیم؟
دی اکسید کربن و نقش آن در گرمایش زمین
دی اکسید کربن گاز خطرناکی نیست. در بسیاری از نوشیدنی‌های گازدار، از نوشابه و آب گازدار گرفته تا دوغ‌ها وجود دارد و ما آن را به سادگی می‌خوریم.
هر بار هم در نفس کشیدن‌مان، هنگام بازدم، دی اکسید کربن تولید میکنیم و این کار، بخشی طبیعی و اجتناب‌ناپذیر از زندگی روزمرهٔ ماست. برآورد میشود یک انسان به طور متوسط روزانه حدود یک کیلوگرم دی اکسید کربن در قالب بازدم تنفسی ایجاد می‌کند. البته به شرطی که ورزش و فعالیت‌های سنگین انجام ندهد و حجم هوایی که تنفس می‌کند بیشتر نشود (+).
پس چرا باید نگران دی اکسید کربن باشیم؟ این گاز که منشاء طبیعی دارد و از زمانی که موجودات هوازی در زمین زندگی میکنند، همواره در فرایند زیست و تنفس آنها حضور داشته است.
مشکل این‌جاست که ما انسان‌ها با فعالیت صنعتی خود هم گاز دی اکسید کربن تولید میکنیم و این گاز صنعتی، بر خلاف دی اکسید کربن حال از فرایندهای طبیعی، با مکانیزم‌هایی که در طبیعت وجود دارد مهار نمی‌شود. بلکه صرفاً به جوّ زمین اضافه میشود و برای مدت طولانی در آن باقی می‌ماند.
البته آب سطح اقیانوس‌ها میتواند کمی از دی اکسید کربن را در خود جذب کند. اما این ظرفیت آن‌قدر کم و ناچیز است که نمی‌توان روی آن حساب باز کرد. ضمن این که با افزایش دمای زمین و آب اقیانوس‌ها، ظرفیت آب برای جذب دی اکسید کربن باز هم کمتر و کمتر میشود (حتماً می‌دانید که اگر درب شیشهٔ نوشابهٔ گرم را باز کنید، بخش قابل‌توجهی از گاز دی اکسید کربن خارج میشود).
مشکل دیگری که با دی اکسید کربن وجود دارد این است که این گاز به سختی با مواد شیمیایی دیگر واکنش می‌دهد. بنابراین تقریباً هر چه دی اکسید کربن از طریق فعالیت‌های صنعتی و سوزاندن سوختهای فسیلی تولید میشود، به حجم قبلی اضافه میشود و در جوّ باقی می‌ماند.
البته بخشی از دی اکسید کربن در قالب باران ممکن است در اقیانوس‌ها بریزد و با کلسیوم واکنش دهد (کربنات کلسیم) و در نهایت به عنوان رسوب در ته دریاها ته‌نشین شود. اما حجم این واکنش‌ها آن‌قدر کم است که می‌توان گفت در افق عمر انسان، گاز دی اکسید کربنی که تولید میشود، از هوا خارج نخواهد شد.
گاز دی اکسید کربن برای چه مدت در جوّ می‌ماند؟
نمی‌توان یک زمان مشخص را به عنوان میانگین، برای خروج دی اکسید کربن از هوا و رسوب کردن آن در زمین اعلام کرد. چون منحنی آن لگاریتمی است.
روش بهتر این است که نرخ خروج را اینگونه تصور کنید (+): «اگر امروز ۱۰۰ واحد دی اکسید کربن به جو اضافه شود
- ٪۵۰ آن پس از حدود ۳۰ سال از جوّ خارج میشود
- ٪۳۰ آن پس از چند قرن از هوا جدا میشود
- دی‌اکسیدکربن باقی‌مانده هزاران سال در جوّ باقی می‌ماند.»
با توجه به این منحنی لگاریتمی (که در سال‌های دورتر، کندتر میشود) برخی منابع متوسط عمر دی‌اکسید کربنی را که ما به هوا اضافه میکنیم، بین ۲۵۰۰۰ تا ۳۵۰۰۰ سال اعلام کرده‌اند (+).
به همین علت است که با وجودی که دی اکسید کربن موجود در جوّ طی ده‌ها هزار سال حدود ۲۸۰ پی‌پی‌ام بوده، صرفاً از اول انقلاب صنعتی تا کنون (یعنی کمتر از سه قرن) به ۳۸۰ پی‌پی‌ام رسیده است.
دسترسی کامل به مجموعه درس‌های تفکر سیستمی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. با عضویت ویژه در متمم، علاوه بر دسترسی به مجموعه درس‌های تفکر سیستمی، به مجموعه گسترده‌تری از درس‌ها به شرح زیر نیز دسترسی پیدا خواهید کرد:
البته بررسی‌های آماری ما نشان داده که علاقه‌مندان به درس‌های تفکر سیستمی، از میان مجموعه درس‌های متمم به مطالعه‌ی درس‌های زیر بیشتر علاقه‌مند بوده‌اند:
مدل ذهنی | تفکر استراتژیک | تفکر نقادانه
کوچینگ | مشاوره مدیریت | استعدادیابی
تصمیم گیری | حل مسئله | مدیریت زمان | یادگیری
گزینه‌ی دیگر هم پیگیری منظم مجموعه درس‌های دوره MBA متمم است.
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی
همان‌طور که در ابتدای درس گفته شد، آن‌چه باعث میشود ما نگران افزایش حجم گازهای گلخانه‌ای در جوّ زمین باشیم، اثر گرمایشی آنها و افزایش متوسط دمای کرهٔ زمین است.
اگر این افزایش بسیار کُند و تدریجی بود (مثلاً در حد یک درجه در هر چند صدهزار سال) می‌شد انتظار داشت گونه‌های روی زمین به نوعی آن با تطبیق پیدا کنند (صرفاً در حد یک انتظار. اگر چه قابل محاسبه و ارزیابی نیست). اما قطعاً این نرخ سریع تغییرات، چیزی نیست که طبیعت بتواند از عهدهٔ آن برآید.
به همین علت، پیش‌بینی میشود که گرمایش زمین و به تبع آن، تغییرات اقلیمی، باعث شود که بسیاری از موجودات نتوانند به زندگی خود بر روی زمین ادامه دهند.
با وجودی که بررسی دمای زمین و اثر گرمایشی گازهای گلخانه‌ای را می‌توان با دقت قابل‌قبولی محاسبه کرد، اما دربارهٔ تغییرات اقلیمی و اثرات اکولوژیک آنها باید به شبیه‌سازی‌ها تکیه کنیم.
به همین علت، دانشمندان و پژوهشگران مختلف، بسته به این که این پدیده را چگونه مدل‌سازی کرده باشند، اعداد و ارقام متفاوتی را در مقاله‌ها اعلام میکنند. با این حال، به رغم همهٔ تفاوت‌‌ها، بر روی اصل موضوعِ انقراض گونه‌ها اتفاق‌نظر وجود دارد و به نظر میرسد که بین ۲۰ تا ۵۰ درصد از گونه‌هایی که امروز بر روی زمین زندگی میکنند، در سال ۲۰۵۰ وجود نداشته باشند (دانلود فایل PDF یک نمونه گزارش).
دربارهٔ گرمایش زمین، بحث‌های دیگری هم وجود دارند که باید به آنها بپردازیم؛ از سهم صنایع و کشورهای مختلف در تولید گازهای گلخانه‌ای تا نقدهایی که به بحث گرمایش زمین وارد میشود (اگر به خاطر داشته باشید، ترامپ یکی از منتقدان جدی بحث گرمایش زمین بود). با توجه به این که ایران هم یکی از تولیدکنندگان اصلی گازهای گلخانه‌ای در جهان است، اطلاعات بیشتر در زمینهٔ جنبه‌های مختلف این بحث میتواند ما را با بخشی از چالش‌هایی که در آینده با آنها دست‌به‌گریبان خواهیم بود نیز آشنا کند.
این موضوعات را در بخش دوم این درس بررسی خواهیم کرد.
در یکی از درس‌های متمم به مصاحبه‌ای با بوچالتی – از دانشمندان مطرح در حوزهٔ منابع آبی – اشاره کرده‌ایم. او معتقد است که چالش آب و چالش انرژی دو مورد از بزرگترین بحران‌های پیش روی بشر خواهند بود. اگر به بحث محیط زیست و نقش انسان در آن علاقه‌مند هستید، پیشنهاد میکنیم آن مصاحبه را بخوانید: نگران تصمیم‌های پیچیده و دشوار دربارهٔ منابع آب هستم
تمرین و مشارکت در بحث
شما چه اطلاعات دیگری در زمینه‌ی گرم شدن زمین و اثرگلخانه‌ای دارید یا در مقالات مختلف مطالعه کرده‌اید که میتواند برای دوستان متممی‌تان جذاب باشد؟
در زمینه‌ی نقدهایی که به نظریه گرمایش زمین وجود دارد چه اطلاعاتی دارید؟ این نقدها تا چه حد قابل اتکاست؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر سیستمی به شما پیشنهاد می‌کند:
- تفکر سیستمی چیست؟ | دوره آموزشی تفکر سیستمی | از تعریف تا تحلیل سیستمها
- تفکر سیستمی به زبان ساده
- فایل صوتی معرفی دوره آموزشی تفکر سیستمی
- یک کلیپ تصویری درباره تفکر سیستمی (بالانس)
- راسل اکاف (راسل ایکاف) | تدوینگر تفکر سیستمی
- کتاب تفکر سیستمی (مدیریت آشوب و پیچیدگی) | جمشید قراچه داغی
- کتاب تفکر سیستمی | چگونه جزوه تفکر سیستمی دنلا مدوز به کتاب تبدیل شد؟
- لودویگ فون برتالانفی | نویسندهٔ کتاب نظریه عمومی سیستمها
- پیتر سنگه و چند جمله کوتاه در مورد تفکر سیستمی
- تعریف سیستم چیست؟ | سیستمهای باز و بسته | چند مثال از انواع سیستم
- سیستم باز چیست؟ | ویژگیهای سیستم باز و چند مثال
- رویکرد سیستمی در یک جمله | توجه به ترکیب (سنتز) به جای تجزیه (آنالیز)
- چگونه می‌توان به یکی از بهترین خودروسازان جهان تبدیل شد؟ (اتلی هارداسن)
- تفکر خطی در برابر تفکر سیستمی
- رفتارهای غیرمنتظرهٔ سیستمها | وقتی سیستم در برابر سیاستگذار مقاومت می‌کند
- رویکرد سیستمی | نگاه چندبعدی در برابر تکبعدی
- هم پایانی در سیستمها | برای رسیدن به مقصد تنها یک راه وجود ندارد
- گرفتار کدامیک هستید: مشکل سیستمی یا مشکل در سیستم؟
- مدل کوه یخ در تفکر سیستمی | آیا به تفاوت رویداد و روند توجه دارید؟
- گاوین اشمیت: فاصله بین خبرها و فهم ما
- مبانی تحلیل سیستم (اجزا، روابط، هدف)
- نقاط اهرمی، نقاط کلیدی و نقاط مرزی در سیستمها
- همیشه نمی‌توان از مطالعات آماری، نظریه های علمی استخراج کرد
- راسل اکاف، تفکر سیستمی و هدفهای ضمنی
- مسائل چند ریشهای | زنبورهایی که ناپدید میشدند
- چه کسی مقصر است؟ | به علت‌های نزدیک قانع نشویم
- بازخورد یا فیدبک چیست؟
- بازخورد در مدیریت | هر نظر، نقد یا پیامی بازخورد نیست
- راهکارها را با توجه به محدوده اثر و افق زمانی آنها تحلیل کنید
- اثر مار کبرا | کاربرد تفکر سیستمی در سیاست گذاری
- معرفی پادکست فریکونومیکس | استیون لویت و استیون دابنر
- جنگ با گنجشکها | هزینهٔ نادیده گرفتن پیچیدگیهای سیستمی
- دایره همدلی | ما با چه کسانی همسرنوشت هستیم؟
- بدهی ما به آینده | عمری به اندازهٔ عمر همهٔ انسان‌ها
- آرکتایپهای سیستمی | جابجایی بار در سیستم
- آرکتایپهای سیستمی | موفقیت سهم موفقهاست
- آرکتایپهای سیستمی | گلولههای برفی و محدودیتهای رشد
- آرکتایپهای سیستمی | فرسایش تدریجی اهداف و استانداردها
- آرکتایپهای سیستمی | هدف گذاری اشتباه برای سیستمها
- آنکس که راه حل مسئله را میدانست، عاشق مسئله شده است
- تعریف نگرش سیستمی با یک مثال از پیتر سنگه
- پارادوکس ایکاروس | همان چیزی که موفقمان کرده میتواند باعث شکستمان شود
- سواری رایگان | پسورد اینترنت همسایهام را میدانم!
- آیا نمایشگاه کتاب به کتابفروشیها آسیب میزند؟
- مالیات آمازون یک راهکار سیستمی است یا غیرسیستمی؟
- درباره مصرف پلاستیک و حفظ محیط زیست | تجربه ذهنی
- ضررهای سیگار | سنگینترین حکم خسارت در تاریخ دادگاههای جهان
- اثر گلخانه ای | گرمایش زمین چیست و چرا باید به آن توجه کنیم؟ | بخش اول
- نگرش سیستمی (مرور و جمعبندی) | به روایت راسل اکاف
- تفکر سیستمی (فایل صوتی سمینار محمدرضا شعبانعلی)
- کتاب پنجمین فرمان نوشته پیتر سنگه درباره سازمان یادگیرنده
- کتاب رقص تغییر | چالش‌های تغییر پایدار | پیتر سنگه
- کتاب «دربارهٔ سیستمهای هدفمند» | راسل اکاف
- اتاق خبر | درس تفکر سیستمی
- پروژه پایانی درس تفکر سیستمی
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبت‌نام | اطلاعات بیشتر فهرست درس‌های متمم
نویسنده‌ی دیدگاه : حمید طهماسبی
از جمله قوی ترین کسانی که در سال های اخیر در این زمینه فعالیت می کند بازیگر معروف هالیوود یعنی لئوناردو دیکاپریو است.
که این اواخر با مستند Before the Flood به موضوع گرم شدن زمین پرداخته است. در این مستند او با چندین دانشمند در حوزه های مختلف دیدار و مصاحبه می کند. (البته با اوباما و پاپ هم دیدار دارد)
نکته جالب این است که یکی از دانشمندان به لئو می گوید، اگر مردم از همین الان هم رعایت کنند یخ های قطبی به حجم قبل خود باز می گردند و می شود جلوی گرم شدن زمین را گرفت.
این بازیگر معروف چندی پیش هم در مورد دریاچه ارومیه ایران در اینستاگرام خود اظهار نگرانی و تاسف کرده بود.
به نظرم دیدن این مستند خالی از لطف نباشد.
کل بحث در اینجا حول محور «تعادل» بود. تعادل محیط زیستی باید حفظ بشه تا بتونیم همانند اجدادمون همچنان روی این کره خاکی زندگی کنیم.
در کل با توجه به سیستم اقتصادی حاکم بر دنیا، بعید می‌دونم بتونیم کشورها رو متقاعد کنیم که کارخانه‌ها اجبار کنند که گازهای گلخانه‌ای تولید نکنند. چون نهایتا تو این بازی اقتصادی، هر کشوری به دنبال ماکزیمم کردن سود خودشه و به نفعش هست که (حتی اگر همه کشورها دارند رعایت میکنند) به سوختهای فسیلی روی بیاره. تعادل نش هم حالتی میشه که همه دارن سوخت فسیلی مصرف میکنند (تعادل نش حالتی هست که وقتی همه تو اون حالت قرار بگیرند، تمایلی به تغییر وضعیت وجود ندارد).
یکی از راهکارهایی که برای گرمایش جهانی ارائه میشه، روی آوردن مردم به رژیم گیاهخواریه به طوری که حتی اینجا گفته شده اگر نیمی از غذاهای جانوری که مصرف میکنیم رو با رژیم گیاهی جانشین کنیم، ۳۵ درصد میزان گازهای گلخانه ای افت پیدا میکنه( که خیلی رقم قابل توجهیه) ولی به نظرم این خیلی هم راهکار مناسبی نیست. اگر فرض کنیم تمام افراد کره زمین از غذاهای جانوری پرهیز کنن و غذاهای گیاهی رو مصرف کنن، لازمه که مزارع و زمین های کشاورزی بیشتر استفاده بشن و زودتر منابع تموم میشه و این تموم شدن منابع میتونه علاوه بر مشکلات تغذیه ای، باعث افزایش هزینه ها هم بشه چون تامین غذای گیاهی احتمالا انرژی بیشتری هم نیاز داشته باشه. البته این صرفا تحلیل منه و شاید دیدگاه دقیقی نباشه.
در حین بررسی منابع اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای، به گزارش سایت "سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا یا به اختصار EPA" برخوردم. (لینک)
از آنجایی که کشور آمریکا از منابع اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است، بررسی راهکارهای ارائه شده در این مقاله جالب توجه است. راهکارها و سیاست‌های پیشنهادی EPA به طور خلاصه:
اما از نظر شخصی بنده، بسیاری از این راهکارها صرفا بر مقابله با رویدادها و کاهش سرعت روندها تمرکز دارند. مسلما وجود چنین سیاست‌هایی به خودی خود میتواند تا حدی مفید باشد اما در صورتی که ساختارهای جهانی و ملی و پارادیم‌ها و مدل‌های ذهنی سیاست‌مداران و مردم جهان مورد بررسی و اصلاح قرار نگیرد، نتیجه چندان موفقیت‌‌آمیزی در بلندمدت حاصل نخواهد شد. برای مثال شاید سیاستی مثل "استفاده از تکنولوژی جهت افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها و صنایع" خود منجر به افزایش مصرف سوختهای فسیلی برای تولید این تکنولوژی شود.
برخی از روندها از ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۰:
برخی از ساختارها:
بررسی و ذکر مثال از مدل‌های ذهنی و پارادایم‌ها فعلا از علم ناچیز بنده خارج است. اما با توجه به بحران‌هایی نظیر کمبود آب و گرمایش زمین به نظر میرسد در نتیجه چنین ساختارهای ناسالمی، روندهایی شکل گرفته‌اند که در نتیجه آنها کره زمین تبدیل به مکانی غیر قابل زندگی (حداقل برای چنین جمعیتی از انسان‌ها) خواهد شد. شاید ظرفیت و منابع زمین برای ۸ میلیارد نفر انسان مناسب نبود و ما به علت نداشتن تفکر سیستمی، مجموعه‌ای از تصمیمات اشتباه را بدون توجه به اثر بلندمدت آنها بر روی سیستم گرفته‌ایم که در صورت عدم تغییر آنها منجر به نابودی بخش عمده آیندگانمان و سایر گونه‌ها خواهد شد!
دیوید اتنبرو در مستند زندگی در سیاره ما بر اساس مستندهایی که خودش ساخته و آرشیو فیلم‌های موجود، وضعیت تغییرات زمین را بررسی میکنه و فکر میکنم به خوبی روندها را به تصویر میکشه، یکی از آمارهای جالبی که در این مستند ارایه میشه روند انقراض گونه‌های جانوریه که با سرعت زیادی داره اتفاق میفته و میتونه اکوسیستم زمین رو دستخوش تغییرات گسترده‌ای کنه
کره ی زمین یک اکوسیستمی هست که خیلی جاها اثر تامپونی دارد یعنی بعضی کنشها را با واکنشهای مختلف خنثی کرده و ثابت نگه میدارد
مثلا شاید اگر یخهای قطبی آب شدند گیاهان زیادی دوباره در آنجا رشد می کنند و دی اکسید کزربن در لاشه ی گیاهی و حیوانی تثبیت می شود و از میزان دی اکسید میکاهد
ولی اینبار به یک سطح تعادل جدید میرسد که ممکن است از مطلوب بشر بالاتر یا پایینتر یا حتی مساوی باشد
طرح جنجالی بیل گیتس برای جلوگیری از گرم‌تر شدن زمین را شنیده بودم جستجو کردم یافتمش و همراه با لینکش در اینجا ارائه می نمایم:
بیل گیتس، کارآفرین و میلیاردر مشهور آمریکایی قرن در فکر سرمایه‌گذاری روی یک "ابر شیمیایی" است که میتواند به روند گرمایش کره زمین پایان دهد او متوقف کردن گرمایش زمین را در مهندسی آب و هوا می داند.
بیل گیتس برای متوقف کردن روند گرم شدن زمین در حال تامین مالی یک پروژه مهندسی آب و هواست که با تشکیل یک ابر شیمیایی بزرگ در اطراف زمین روند خنک کردن آن انجام می شود.
http://Interesting Engineering
با سلام
من اطلاعات دقیقی از این پدیده ندارم ولی وقتی داشتم نظرات را مرور میکردم متوجه شدم یکی از نظرات اومده و از زاویه ای دیگر به این موضوع پرداخته و حتی به مقالات دیگری ارجاع داده که بشر مسوول گرم شدن کره زمین نیست و سوال جالبی پرسیده اند:
جمله ای از یکی از استادان خود را به یاد آوردم که همیشه ذکر میکرد و حتی در کتاب خود مینویسد:
بله دوستان عزیز متممی و علاقمند به تفکر سیستمی ! این نکته را من شخصا در زندگی خیلی تجربه کردم و خوب است ما دنبال پشت پرده اخبار و مطالب و مشکلات بوجود آمده و حتی اخبار باشیم، چرا که مانند شطرنج خیلی مواقع حریف با یک حرکت سعی به گمراه نمودن طرف دارد. در مورد این مسئله نیز مانند سوراخ شدن لایه اوزون که بعدها خود اکوسیستم زمین آنرا اصلاح نمود فکر میکنم از این گرم شدن هم بیشتر در حال استفاده ابزاری و تبلیغاتی هستند تا یک معضلی که قادر به رفع آن نباشیم.
مثلا یکی از عوامل اصلی آنرا گازهای گلخانه ای ناشی از سوختهای فسیلی می دانند و میدانیم که جهان غرب که استفاده کننده از این منابع می باشند برای قطع وابستگی خود همواره به دنبال سوخت جایگزین و به اصطلاح خودشان انرژی پاک هستند و یک زمان نروی اتمی را جایگزین مناسب دانستند که دیدیم چقدر آلوده کننده تر و خطرناک تر از سوختهای فسیلی می باشد و باز دنبال منابع دیگر هستند. اینکه سوخت های فسیلی آلوده کننده هستند بحثی نیست ، شاید درجه این آلودگی به قدری نباشد که در رسانه ها و گروهها مطرح میشود……
در یکی از قسمت های برنامه تلویزیونی Last Week Tonight ( که توسط یک کمدین به نام John Oliver اجرا می شه و اصولا سراغ موضوعات جدی با لحن و اجرای طنز میره) به گرمایش زمین می پردازد که تماشاش به نظر من می تونه سرگرم کننده و شاید آموزنده باشه.
یک قسمتی که توجه من را جلب کرد در خصوص راهکار Carbon offsetting بود.
در این راهکار , صنایع با سرمایه گذاری در فعالیت های به تعبیری سبز , به همان میزانی که گازهای گلخانه ای وارد اتمسفر می کنند , در جای دیگری از کره زمین این گازها را (اصولا با حمایت از جنگل ها و یا درختکاری) جذب کنند. به این ترتیب این صنعت که اتفاقا می تواند صنعت بسیار آلاینده ای باشه می تواند ادعا کند که یک صنعت سبز و دوستدار محیط زیست است. ( به عنوان مثال در ایران بعضی از پتروشیمی ها حامی محیط زیست هستند !)
از اشکالاتی مثل پیچیدگی تاثیر گیاهان بر اثر گلخانه ای که عبور کنیم , جان اولیور به گزارش های متعددی اشاره می کند که این سرمایه گذاری صنایع اغلب در محل هایی انجام می شود که تاثیر چندانی ندارد و یا از مناطق جنگی و گیاهی حمایت می شود که نیازی به حمایت ندارند .
به عبارتی این راهکار چیزی شبیه به مالیات بر گناه برای تولید گازهای گلخانه ای است و نتیجه ای هم مشابه با آنچیزی که در کلیسا اتفاق می افتد , دارد. صنایع خود را از گناه انتشار گازهای گلخانه ای تطهیر می کنند ( یا حداقل در تبلیغات اینگونه نمایش می دهند) و با قدرت بیشتری به توسعه صنعت خود و انتشار گازهای گلخانه ای ادامه می دهند.
یکی از جذاب‌ترین راه حل‌های ارائه شده برای مشکل گرمایش زمین، اخیرا از طرف محققان دانشگاه MIT مطرح شده است. حرف این گروه اینه که الان گرمایش زمین تبدیل به یک مشکل اساسی و مهم شده و اونقدر پیش رفته که اگر همین فردا تمام گازهای گلخانه‌ای که انسان وارد فضا میکنه متوقف بشه باز هم ما با تبعات چیزی که تا به امروز رخ داده مواجه هستیم. اون‌ها میگن ما تا الان داشتیم روی زمین و در سطح زمین فکر میکردیم، الان زمان اونه که برای حل این مشکل، باید دنبال راه حلی فرای مرزهای زمین باشیم!
تا به امروز برای حل مشکل گرمایش زمین؛ بیشتر راه حل‌ها متمرکز روی زمین بوده اما این مسئله دو وجه داره، وجه اول زمین و اتفاقاتیه که روش میفته و وجه دوم، ستاره‌ی دوست داشتنی خودمون؛ خورشید! درسته که وجود کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای توی جو زمین باعث گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی شده اما خورشید و تابش هر روزه‌اش به سمت زمین هم جزو عوامل مهم توی این پدیده است. شاید ما نتونیم به همون سرعتی که گازهای گلخانه‌ای رو توی جو زمین پخش کردیم، اون‌ها رو از جو خارج کنیم اما آیا نمیشه کاری کرد که خورشید کمتر به زمین بتابه و اون رو کمتر گرم کنه؟ جواب این گروه از محققان به این سوال مثبته! در واقع اونا حتی راه حلی هم برای این مسئله ارائه دادند! راه حل اونا اینجوریه که اگر توی نقطه‌ی لاگرانژ L1 حباب‌هایی رو توی فضا قرار بدیم که تنها ۱٫۸% تابش خورشید رو بتونه کمتر کنه، نه تنها مشکل گرامایش زمین حل میشه که این روند به صورت کامل برعکس میشه! اسم این پروژه، space bubbles است و این محققان توی راه حلی که پیشنهاد دادن، میخوان این حباب‌ها رو حتی توی فضا تولید و همون جا قرار بدن!