عزت نفس چیست؟ بررسی راهکارهای افزایش عزت نفس (نقشه راه درس)
کمبود عزت نفس، ریشه‌ی بسیاری از مشکلات رفتاری و ذهنی ماست.
اگر چه نمی‌توان به عزت نفس به عنوان داروی معجزه آمیز برای رفع همه‌ی مشکلات نگاه کرد، اما واقعیت این است که اگر کمی دقیق‌تر و عمیق‌تر بررسی کنیم، در بسیاری از مشکلات و چالش‌های زندگی شخصی و شغلی خود، می‌توانیم ردپای عزت نفس را به عنوان یکی از ریشه‌ها ببینیم.
افزایش عزت نفس (کتاب صوتی – محمدرضا شعبانعلی)
در صورتی که قصد دارید به صورت منظم و جدی برای افزایش عزت نفس خود وقت بگذارید، پیشنهاد ما این است که گام‌های مطرح شده در این درس را مورد به مورد، مطالعه و اجرا کنید.
اما اگر فعلاً قصد دارید به صورت فشرده در این زمینه بیاموزید و عجله دارید که زودتر، کارهایی عملی را انجام دهید، می‌توانید فایل های صوتی رایگان افزایش عزت نفس (حدود ۲۰۰ دقیقه) که توسط محمدرضا شعبانعلی عرضه شده است را دانلود کنید و گوش دهید:
[ دانلود نقشه‌ی افزایش عزت نفس (نسخه کیفیت بالا)]
اثرات کمبود عزت نفس در زندگی چیست؟
کمبود عزت نفس، موجب می‌شود در تصمیم گیری‌ها، برای دانش، نگرش، تجربه و الگوهای ارزشی خودمان، به اندازه‌ی دیگران، اعتبار قائل نباشیم و به همین دلیل، برای اطرافیان سهمی بیش از آنچه باید، در تصمیم‌گیری‌های شخصی خود قائل شویم.
آنچه به عنوان اعتماد به نفس پایین ما را نگران می‌کند، عموماً (و البته نه همیشه) می‌تواند حاصل عزت نفس پایین باشد.
عموماً آنچه به عنوان کمبود اعتماد به نفس می‌شنویم، و می‌بینیم که اکثر مردم برای بهبود اعتماد به نفس تلاش می‌کنند، بیش از آنکه واقعاً از جنس اعتماد به نفس باشد، میوه‌ی نامطلوبی است که از ریشه‌ی عزت نفس پایین روییده است و ما به جای درمان ریشه، در تلاش برای بهبود میوه هستیم.
بسیاری از ما به دلیل عزت نفس پایین، نقد‌های عالمانه‌ی دیگران را نمی‌پذیریم و بسیاری دیگر، به دلیل عزت نفس پایین، جرات رد کردن نقد منتقدان را نداریم.
انتقادناپذیر بودن به صورت مطلق، و احترام به نقد همه‌ی افراد، شاخصی قطعی از ناهنجاری در حوزه‌ی عزت نفس است.
کافی است به تعاملات انسانها در شبکه های اجتماعی سر بزنید تا این ناهنجاری‌ها را که گاه خود را در لباس فرهنگ و شعور و گاه در لباس خشونت پنهان می‌کنند، ببینید.
متاسفانه، آن‌قدر که برای ما از اهمیت درس خواندن و حفظ کردن و رقابت کردن و امتیاز جمع کردن و موفق شدن گفته‌اند، برای افزایش عزت نفس و مراقبت از عزت نفس نگفته‌اند.
همچنین مادرها و پدرهایی که وقت و عمر خود را به پول تبدیل کرده و تمام آن پول و دارایی و وقت باقیمانده را برای کلاس‌های زبان و ورزش و موسیقی فرزندان خود هزینه کرده‌اند، در بودجه بندی منابع خود و انتخاب رفتارهای خود، سهمی برای افزایش عزت نفس فرزندان خود قائل نشده‌اند.
کمبود عزت نفس باعث می‌شود به جای مقایسه‌ی وضعیت امروز خودمان با گذشته‌ی خودمان، به صورت دائمی مشغول مقایسه‌ی خودمان با اطرافیان باشیم. اگر چه به عنوان شعار، همه بلدند از این حرف‌ها بزنند، اما برای پیدا کردن کسانی که جرات و توانمندی دارند که خود را با دیگران مقایسه نکنند، باید چراغ در دست بگیرید و دور شهر بگردید و آخر کار هم، احتمالاً ناامید به خانه بازگردید.
کمبود عزت نفس باعث می‌شود که برای استعدادها و توانمندی‌های خودمان ارزش کمتری قائل باشیم و بیشتر ببینیم جامعه به چه استعدادها و توانمندی‌هایی، تمایل دارد. همه‌ی ما این جمله‌ی درست را شنیده‌ایم که در جامعه‌ای که هیچ کس بر اساس استعدادهایش کار و زندگی نمی‌کند، همه بیکار و مرده‌اند.
بسیاری از مهارت‌هایی که ما در آنها قوی نیستیم، یا برای بهبودشان تلاش کرده‌ایم اما موفق نبوده‌ایم، در کنار علت‌های مختلف، عموماً با عزت نفس پایین هم گره خورده‌اند.
کسی که عزت نفس پایین دارد، هنگام سخنرانی، ارزش و اعتبار وجود خودش را در گرو قضاوت مخاطب می‌بیند.
پس هر شکستی – که اجتناب ناپذیر هم هست – نه تنها او را به تمرین بیشتر ترغیب نمی‌کند، بلکه انگیزه‌ی او را از تلاش برای بهبود در سایر حوزه‌های زندگی نیز می‌گیرد.
عزت نفس پایین، جرات انتخاب سبک زندگی مطلوب را از ما می‌گیرد و باعث می‌شود، تنها فرصت زندگی را که یک بار بیشتر در اختیار نداریم، به دیگرانی بفروشیم که حتی ثانیه‌ای هم، زندگی و دنیا را از نگاه ما تجربه نمی‌کنند.
[مطالعه بیشتر: تعریف سبک زندگی چیست؟]افزایش عزت نفس زیربنای رشد سالم است
ما برای رشد فردی و توسعه مهارتهای خود، وقت قابل توجهی صرف می‌کنیم.
برای یادگیری زبان انگلیسی وقت می‌گذاریم. می‌کوشیم اعتماد به نفس خود را افزایش دهیم.
می‌کوشیم تسلط کلامی خود را پرورش دهیم. انرژی و توان خود را برای بهبود مهارت ارتباطی صرف می‌کنیم.
اما بسیار پیش می‌آید که احساس می‌کنیم این تلاش‌ها، چندان اثربخش نبوده‌اند یا نتیجه‌ی آنها کمتر از حد انتظارمان بوده است.
حتی درس‌های متمم در کارگاه زندگی شاد که می‌کوشد شادمانی زندگی را افزایش دهد، زمانی مفید است که جایگاه واقعی عزت نفس را در زندگی خود بشناسیم.
چون شادمانی و رضایت هم، ساختمانی است که بر زیربنای عزت نفس، ساخته می‌شود.
اگر برای زیربنا وقت نگذاریم، حرف‌ها و تکنیک‌ها و تمرینهای دیگر، صرفاً مانند داروی مسکن یا ماده مخدر، تسکینی کوتاه مدت بر دردی عمیق خواهند بود که به سادگی مرتفع نخواهد شد.
اگر چه ممکن است شما بسته به علاقه یا نیاز، برخی از سلسله درس‌های عزت نفس را با ترتیب دلخواه خود مطالعه کنید، اما تاکید جدی ما بر این است که ترتیب پیشنهادی متمم در این درس را جدی بگیرید.
اگر قبلاً فایل‌های صوتی عزت نفس را گوش نداده‌اید، مناسب است قبل از مطالعه سایر درسها، وقتی را برای گوش دادن به آنها در نظر بگیرید:
فقط دقت داشته باشید که چون مطالب این کارگاه، با نگاه به مطالعات و تحقیقات روز است، در صورتی که هر جا تفاوت یا تعارضی در محتوای فایل صوتی و محتوای درسها می‌بینید، اصالت بر درس‌های متمم است که تک تک جملات آن، به پشتوانه‌ی ده‌ها سال تحقیق محققان سراسر جهان، تنظیم می‌شود.
شاید به نظرتان بیاید که لازم نیست در نخستین گام‌های درس، به سراغ بحث‌های تئوریک مانند تعریف عزت نفس برویم.
اما از آنجا که تجربه‌ی ما نشان داده است که در فرهنگ روانشناسی غیرتخصصی ما تقریباً هر چیز خوبی به عزت نفس و هر چیز نامطلوبی به کاهش عزت نفس یا کمبود عزت نفس ربط داده می‌شود، آشنایی با تعریف عزت نفس نقطه‌ی شروع مناسبی برای بهبود عزت نفس خواهد بود.
با توجه به اینکه هنوز بسیاری از ما دو مفهوم عزت نفس و اعتماد به نفس را به جای یکدیگر به کار می‌بریم و تفاوت آنها را به صورت دقیق نمی‌دانیم، پیشنهاد ما این است که کمی تحمل به خرج دهید و قبل از ورود به بحث‌های کاربردی، در مورد تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس هم مطالعه کنید:
اگر علاقمند به پرسشنامه و بازی با پرسشنامه ها باشید، کوپراسمیت یک ابزار به نام پرسشنامه عزت نفس طراحی کرده که شاید برای شما جالب باشد:
بخش قابل توجهی از ادراک ما نسبت به خودمان از طریق گفتگوهایی که در خلوت یا در جمع، در درون و با خودمان داریم شکل می‌گیرد.
عزت نفس هم بخشی از همین ادراک است.
به همین علت، قبل از جلوتر رفتن در درس، بحثی به نام گفتگو با خود را برای شما در نظر گرفته‌ایم.
در همان درس، به درس دیگری از متمم هم تحت عنوان گفتگو با خود و افکار منفی اتوماتیک در ذهن اشاره کرده‌ایم که با بحث گفتگو با خود در ارتباط است و مناسب است که آن را هم مطالعه کنید.
در اینجا چند درس داریم که از لحاظ اهمیت و تقدم و تاخر، در یک سطح قرار میگیرند.
می‌توانید آنها را با توجه به اینکه کدام جذاب‌تر است یا اینکه در هر زمان حوصله‌ی مطالعه‌ی کدام را دارید، اولویت بندی و مطالعه کنید.
در این درسها به سه سوال مهم پاسخ داده می‌شود:
- ما چگونه عزت نفس را تامین می‌کنیم؟ (منابع و عوامل عزت نفس)
- نشانه های عزت نفس پایین چیست؟
- تبعات کمبود عزت نفس در رابطه عاطفی چیست؟
تازه در این مرحله، به بحث شیرین روشهای افزایش عزت نفس می‌رسیم.
اگر چه ما در این بخش و سایر بخش‌های کارگاه عزت نفس، از کتابها و منابع متعدد استفاده کرده‌ایم، اما سهم ناتانیل براندن و کتاب شش ستون عزت نفس او در این بخش، بیشتر از سایر منابع ماست.
هر یک از درس‌های این قسمت می‌توانند در یک هفته کافی مطالعه شوند.
چون فقط مطالعه‌ی آنها کافی نیست و باید به صورت روزانه در مورد آنها فکر کنید و در محیط اطراف خود دنبال مثال‌ها و مصداق‌های درس بگردید.
دو درس اول را حتماً باید قبل از سایر درس‌های این گروه بخوانید:
اما ترتیب و تقدم و تاخر جدی میان سایر درس‌های این گروه وجود ندارد و می‌توانید حال و حوصله و سلیقه‌ی خودتان را ملاک قرار دهید:
- تفکیک تجربه‌ها به به بخش رویداد، احساس، تفسیر
- پذیرش خویشتن یا Self-acceptance چیست؟
- هنر بازخوردگرفتن درست و نقش آن در عزت نفس
- نقش مسئولیت پذیری در افزایش عزت نفس
- توسعه مهارتها و اثر آن در عزت نفس ما
- ابراز وجود و جرأت ورزی – از ضروریات عزت نفس
پس از آشنایی با همه‌ی آنچه در درس‌های قبل مطرح شد، در قالب یک مجموعه پنج هفته‌ای می‌کوشیم آموخته‌ها را به بخشی از مدل ذهنی خود و زندگی روزمره‌مان تبدیل کنیم.
در حال حاضر درس‌های این بخش به صورت هفتگی در حال انتشار است و قسمت‌های زیر تا کنون منتشر شده است:
- معرفی برنامه پنج هفته‌ای افزایش عزت نفس
- برنامه هفته اول
- افزایش عزت نفس (هفته دوم)
- برنامه عزت نفس (هفته سوم)
- خطاهای من در ارزیابی خودم (هفته چهارم)
- مدیریت و نظارت دائمی بر عزت نفس (هفته پنجم)
با توجه به اینکه دسترسی به این درس صرفاً برای کاربران ویژه متمم وجود دارد و نیز اینکه مطالعه‌ی تدریجی آن با تمرین‌ها و حاشیه‌ها و درس‌های جانبی، حدود سه ماه از وقت شما را خواهد گرفت، پیشنهاد ما این است که برای استفاده از درس، یک اعتبار سه ماهه (۹۵ هزار تومان) یا سه اعتبار یک ماهه (هر ماه ۳۷ هزار تومان) خریداری کنید.
در این سه ماه، علاوه بر درس عزت نفس، به سایر درس‌های ویژه متمم هم دسترسی خواهید داشت.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری کارگاه آموزشی عزت نفس به شما پیشنهاد می‌کند:
- عزت نفس چیست؟ بررسی راهکارهای افزایش عزت نفس (نقشه راه درس)
- دقیق ترین تعریف عزت نفس چیست؟
- تعریف اعتماد به نفس چیست؟ تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس در چیست؟
- پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت
- هنگام گفتگو با خود، در خودتان هستید یا کنار خودتان؟
- نشانه های عزت نفس پایین | حساس بودن بیش از حد به حرف و نظر دیگران
- کمبود عزت نفس و آثار آن در رابطه عاطفی
- عوامل عزت نفس | چهار منبع اصلی عزت نفس چیست؟
- چالش ها، راهکارها و روشهای افزایش عزت نفس در محیط کار و زندگی
- حرف و نظر دیگران چقدر برایتان مهم است؟
- تفکیک تجربه ها به رویداد و احساس و تفسیر – از ضروریات افزایش عزت نفس
- برندسازی درونی | خودتان را یک چرخدنده نبینید!
- نقش پذیرش خویشتن در حفظ و افزایش عزت نفس
- نکتهای پیش از قضاوت کردن در مورد دیگران
- درباره اعتراف به اشتباه
- افزایش عزت نفس و هنر بازخورد گرفتن درست
- مسئولیت پذیری و نقش آن در افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس از طریق توسعه مهارتها
- مهارت ابراز وجود و جرات ورزی (صراحت و قاطعیت)
- نکتهای درباره اصالت
- زندانی بدون دیوار | منفیگرایی می‌تواند کشنده باشد
- معرفی برنامه پنج هفته‌ای افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس: هفتهی اول از برنامه پنج هفته‌ای
- افزایش عزت نفس: هفته دوم از برنامه پنج هفته‌ای
- ده صفت مثبت من – هفته سوم برنامه افزایش عزت نفس
- خطاهای من در ارزیابی خودم و نقش آنها در کاهش عزت نفس (هفته چهارم)
- افزایش عزت نفس – مجموعه فایل های صوتی تحت عنوان مسیر اصلی
- فهرست خطاهای رایج در خودشناسی و تحلیل رویدادها
- مدیریت و نظارت دائمی بر عزت نفس (هفتهی آخر برنامه پنج هفته‌ای)
- کتابهای مرتبط با عزت نفس (مورد استفاده در طراحی دوره آموزش عزت نفس)
- کتاب روانشناسی عزت نفس | ناتانیل براندن
- کتاب عزت نفس | کریستوفر مراک
نویسنده‌ی دیدگاه : خدارحم کرمی
سلام خدمت دوستان متممی
دلم میخواد داستانی را نقل کنم که اینجا صحت اون زیاد مهم نیست اما چیزی که مهمه نتیجه اونه
میگویند روزی شمس تبریزی در بازار حرکت میکرد و دید که در گوشه ی بازار پیرمردی پسر خود را در آغوش گرفته و زار زار می گرید جلو رفت و پرسید جریان چیست پیرمرد گفت که پسرش مریض بوده و چند دقیقه ای است نفس نمی کشد شمس دلش به حال پیرمرد و تنها پسرش سوخت و برای پسر دست به دعا برد و از کرامت خود برای شفای پسر استفاده کرد پس از چند دقیقه پسر شروع به نفس کشدن کرد و بلند شد و بر زمین نشست این حرکت در بازار غوغایی به پا کرد و شمس را بر بالای دست گذاشتند و شادی کنان تمام لباس های او را برای شفا بر تن او پاره کرده و به یغما بردندشمس که هیچگاه از اینگونه رفتار های مردم خشنود نبود به گوشه ای از بازار رفت و شروع به ادرار در ملا عام کرد ناگهان مردم با دید این صحنه از دور او پراکنده شدند و شروع به ناسزا گفتن به او کردند و او را مردی بی ظرفیت خواندند حلقه ی دوستان او که با تعجب به این ماجرا می نگریستند از شمس علت را جویا شدند و شمس با خشنودی می گوید که مردمی که تا چند لحظه پیش تو را بالای دست می بردند با دیدن عیوب تو، تو را به باد ناسزا میگیرند همان بهتر که در نظرشان دیوانه به نظر بیایی تا مردی مورد احترام.
به واقع شمس از عزت نفس بالایی برخوردار بوده چرا که میدانسته مردم تمام آنچه که به تو بخشیده اند و تو با آن احساس غرور میکنی را در لحظه ی دیگر از تو میگیرند و اینجاست که تو آنچه داشته ای را هم بر سر این غمار خواهی باخت .
ببخشید پر گویی کردم ولی احساس کردم با نوشتن این مطلب می توانم به خودم یاداوری کنم که بخشی از عزت نفس پایینم به ارزش دادن به حرف مردم بیش از خودم و فکرم و احساسم مربوط است.