پروژه پایانی درس تفکر سیستمی
تفکر سیستمی از جمله بحث‌ها و موضوعاتی است که نمی‌توان برای آن پایانی متصور شد.
مطالبی که در درس‌های مقدماتی تفکر سیستمی مطرح شد، صرفاً برای آشنایی بسیار اولیه با این حوزه بود تا در آینده بتوانیم در درس‌های دیگری مانند دینامیک سیستم و طراحی سیستم و تحلیل و عارضه یابی سیستم، از آنها استفاده کنیم.
در اینجا صورت پروژه‌ی درس تفکر سیستمی را خدمت شما مطرح می‌کنیم و منتظر می‌مانیم که پاسخ‌های دوستان متممی را دریافت کنیم.
توضیح اینکه هر یک از پاسخ‌ها، تنها زمانی به عنوان پروژه‌ی پذیرفته شده در نظر گرفته می‌شوند که ۷ نفر از ارزیابان درس تفکر سیستمی آن را تایید کرده باشند.
کسانی در درس تفکر سیستمی به عنوان ارزیاب متمم انتخاب می‌شوند و تایید آنها ملاک ماست که خود، در درس‌های تمرین‌دار تفکر سیستمی، مجموعاً بیش از ۳۵ امتیاز آموزنده از سایر دوستان‌شان دریافت کرده باشند.
فهرست درس‌های تمرین‌دار، در مجموعه مباحث مقدماتی تفکر سیستمی به شرح زیر است:
- راهکارها را با توجه به محدوده اثر و افق زمانی آنها تحلیل کنید
- اثر مار کبرا – کاربرد تفکر سیستمی در سیاست گذاری
- همیشه نمی‌توان از مطالعات آماری، نظریه های علمی استخراج کرد
- درباره مصرف پلاستیک و حفظ محیط زیست | تجربه ذهنی
- مالیات آمازون یک راهکار سیستمی است یا غیرسیستمی؟
- وقتی سیستمها در برابر سیاست شما مقاومت میکنند
- مبانی تحلیل سیستم (اجزا، روابط، هدف)
- تفکر خطی در برابر تفکر سیستمی
- رویکرد سیستمی یعنی توجه به ترکیب (سنتز) به جای تجزیه (آنالیز)
- چگونه میتوان به یکی از بهترین خودروسازان جهان تبدیل شد؟ (اتلی هارداسن)
- تعریف سیستم و تفکر سیستمی
- آرکتایپهای سیستمی | فرسایش تدریجی اهداف و استانداردها
- تعریف نگرش سیستمی با یک مثال از پیتر سنگه
- آرکتایپهای سیستمی | گلولههای برفی و محدودیتهای رشد
- آرکتایپهای سیستمی | موفقیت سهم موفقهاست
- آرکتایپهای سیستمی | جابجایی بار در سیستم
- گرفتار کدامیک هستید: مشکل سیستمی یا مشکل در سیستم؟
- راسل اکاف: نگرش سیستمی، تحلیل مستقل از محیط را نمیپذیرد (۲)
- نگرش سیستمی و مرور آن توسط راسل اکاف (۱)
- تفاوت رویداد و روند در تفکر سیستمی و تحلیل سیستمها
- نقاط اهرمی، نقاط کلیدی و نقاط مرزی در سیستمها
- مسائل چند ریشهای: زنبورهایی که ناپدید میشدند
پیشنهاد می‌کنیم قبل از ارائه و ثبت پروژه‌ی خود در زیر این درس، حتماً نکات مهم در تحویل پروژه را بخوانید و مرور کنید.
پروژه‌ی درس تفکر سیستمی:
فرض کنید در جامعه‌ای فرضی هستید که می‌خواهید در آن، سیستم آموزشی را از نقطه‌ی صفر، طراحی و اجرا کنید.
چه نکاتی را در طراحی دبستان (شش سال اول) لحاظ می‌کنید تا دانش آموزان آن مدرسه، با تفکر سیستمی عجین شده و رشد کنند و مفاهیم و ارزش‌های تفکر سیستمی، در ذهن آنها نهادینه شود.
دوست عزیز. فقط دقت داشته باشید که در زیر این درس، صرفاً پروژه‌های خود را ارائه دهید و برای پروژه‌های دیگران، پاسخ یا کامنت نگذارید.
اگر کسی چند پاسخ در زیر این درس داشته باشد، پایین‌ترین نمره به عنوان نمره‌ی پروژه‌ی شما در نظر گرفته خواهد شد و ممکن است دسترسی به درس‌های آتی را از دست بدهید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر سیستمی به شما پیشنهاد می‌کند:
- تعریف سیستم چیست؟ تفکر سیستمی چیست؟ (نقشه راه درس)
- یک کلیپ تصویری درباره تفکر سیستمی (بالانس)
- فایل صوتی معرفی تفکر سیستمی
- فایل صوتی :مبانی و مفاهیم تفکر سیستمی
- تعریف سیستم و تفکر سیستمی
- چگونه میتوان به یکی از بهترین خودروسازان جهان تبدیل شد؟ (اتلی هارداسن)
- رویکرد سیستمی یعنی توجه به ترکیب (سنتز) به جای تجزیه (آنالیز)
- تفکر خطی در برابر تفکر سیستمی
- گرفتار کدامیک هستید: مشکل سیستمی یا مشکل در سیستم؟
- مبانی تحلیل سیستم (اجزا، روابط، هدف)
- نقاط اهرمی، نقاط کلیدی و نقاط مرزی در سیستمها
- راهکارها را با توجه به محدوده اثر و افق زمانی آنها تحلیل کنید
- اثر مار کبرا – کاربرد تفکر سیستمی در سیاست گذاری
- دایره همدلی | ما با چه کسانی همسرنوشت هستیم؟
- معرفی پادکست فریکونومیکس | استیون لویت و استیون دابنر
- وقتی سیستمها در برابر سیاست شما مقاومت میکنند
- آنکس که راه حل مسئله را میدانست، عاشق مسئله شده است
- تفاوت رویداد و روند در تفکر سیستمی و تحلیل سیستمها
- گاوین اشمیت: فاصله بین خبرها و فهم ما
- راسل اکاف و تدوین مدرن تفکر سیستمی
- راسل اکاف، تفکر سیستمی و هدفهای ضمنی
- مسائل چند ریشهای: زنبورهایی که ناپدید میشدند
- چه کسی مقصر است؟
- تفکر سیستمی (فایل صوتی سمینار محمدرضا شعبانعلی)
- همیشه نمی‌توان از مطالعات آماری، نظریه های علمی استخراج کرد
- بازخورد یا فیدبک چیست؟
- آرکتایپهای سیستمی | جابجایی بار در سیستم
- آرکتایپهای سیستمی | موفقیت سهم موفقهاست
- آرکتایپهای سیستمی | گلولههای برفی و محدودیتهای رشد
- آرکتایپهای سیستمی | فرسایش تدریجی اهداف و استانداردها
- آرکتایپهای سیستمی | هدف گذاری اشتباه برای سیستمها
- تعریف نگرش سیستمی با یک مثال از پیتر سنگه
- نگرش سیستمی و مرور آن توسط راسل اکاف (۱)
- راسل اکاف: نگرش سیستمی، تحلیل مستقل از محیط را نمیپذیرد (۲)
- آیا نمایشگاه کتاب به کتابفروشیها آسیب میزند؟
- مالیات آمازون یک راهکار سیستمی است یا غیرسیستمی؟
- پارادوکس ایکاروس – همان چیزی که موفقمان کرده میتواند باعث شکستمان شود
- درباره مصرف پلاستیک و حفظ محیط زیست | تجربه ذهنی
- پیتر سنگه و چند جمله کوتاه در مورد تفکر سیستمی
- کتاب پنجمین فرمان نوشته پیتر سنگه درباره سازمان یادگیرنده
- کتاب رقص تغییر | چالشهای تغییر پایدار | پیتر سنگه
- پروژه پایانی درس تفکر سیستمی
نویسنده‌ی دیدگاه : بهروز ایمانی مهر
پروژه تفکر سیستمی:
مقدمه یک: به نظر من هر گونه تلاش برای آموزش واقعی مهارتی به افراد، در این سنین، به شرطی به بهترین شکل نهادینه شده و به ثمر خواهد نشست که در قالب "بازی"، "داستان" و "انیمیشن، عکس و سایر ابزارهای بصری و جذاب" باشد. در نگاه من آموزش و یادگیری "تفکر سیستمی" نیز از این قاعده مستثنی نیست.
مقدمه دو: خانم گالینسکی (Galinsky) در کتاب خود به نام Mind in the Making هفت مهارت ضروری را برای موفقیت کودکان در قرن 21 معرفی کرده است که از آن میان می توان به "تفکر انتقادی Critical Thinking"، مهارت شکل دهی ارتباط Making Connections" و "مهارت شرکت در فعالیت های خودآموز درگیر کننده Participating in Self-directed engaged learning" اشاره کرد. تفکر سیستمی شامل این سه مهارت و البته مهارت های دیگری می باشد. خانم گالینسکی بر روی این نکته تاکید دارند که این مهارت 7گانه موجب می شوند "توانایی های منطقی، احساسی و اجتماعی ما با ارتباط بهتر و روان تر در کنار یکدیگر موجب رشد و پیشرفت ما شوند." و نکته مهم در این میان این است که توانایی های مورد اشاره، در سنین آغازین زندگی هر فردی شروع به پدیدار شدن و رشد می کند. نکته ای به اهمیت آموزش های نظیر تفکر سیستمی را در سنین کودکی دو چندان می کند.
"اصل بحث":
Valley View Early Learning Center (VVELC) نام مرکزی یادگیری در ایالات متحده است و همانطور که از نام آن پیداست در زمینه آموزش مهارت های مختلف به افراد در سنین کودکی فعالیت می کند. آنچه که در ادامه خواهد آمد مربوط به دوره تفکر سیستمی -و ابزارهایی که برای نهادینه کردن آن به کار می گیرند- می باشد.
ابزارهایی که در این مرکز برای آموزش تفکر سیستمی استفاده می شوند همگی از ویژگی های "سادگی، بصری بودن، تفکر برانگیزاننده! و داستان داشتن" برخوردارند. این ابزارها به دانش آموزان در همان سنین کودکی کمک می کند تا مفاهیمی مانند "تغییر در طول زمان، اهمیت داشتن تصویر کلی و بزرگ(Big Picture) و ارتباط و وابستگی اجزا به هم" را بهتر بیاموزند و درک کنند. در واقع ابزارهایی از این دست، به دانش آموزان این توانایی را می دهد تا در آینده، موقعیت های پیچیده تر را بهتر درک کرده و راحت تربا آنها دست و پنجه نرم کنند.
ابزار 1. Behavior Over Time Graphs (BOTGs)
این نمودار که نمونه ای از آن را در بالا مشاهده می کنید –که در این مرکز مورد استفاده قرار گرفته- به دانش آموزان کمک می کند تغییرات یک عنصر نظیر "رشد گونه خاصی از یک گیاه یا آماده سازی یک غذای مشخص یا یک حالت و احساس شخصی(خشم یا شادی) را، در طول زمان مشاهده کنند. دانش آموزان به محض اینکه تغییری (تغییر وضعیت) در عنصر مورد بررسی مشاهده کردند، آن را مانند نمودار بالا، ثبت می کنند. این نمودار وقتی که تکمیل می شود موجب می شود تا دانش آموزان "تصاویر کلی را نگاه و بررسی کنند، اگوها را تشخیص دهند و همچنین از طریق بحث و اضهار نظر، شروع و چرایی شکل گیری تغییرات –در نقاط تغییر- را در قالب داستان بیاموزند."
ابزار 2. Causal Loops
این دیاگرام که نمونه ای از آن در عکس بالا قابل مشاهده است کمک می کند کودکان تاثیرات (و روابط) ای که متغیرهای درون یک سیستم بر هم می گذارند را به سادگی مشاهد کنند. این ابزار باعث می شود کودکان به وقایع وابسته به هم مثل "رشد یک دانه گیاه یا تاثیر رفتار یک نفر بر دیگران" عمیق تر بنگرند. Causal Loop ها فرصت مناسبی را فراهم می آورد تا با دانش آموزان بیشتر بازی " اگر فلان چیز اتفاق بیافته (What if) ، چی میشه (I wonder) ؟" را ادامه دهیم و این خود موجب تحلیل بهتر سیستم خواهد شد.
ابزار 3. Stock/Flow
این دیاگرام به دانش آموزان کمک می کند تا عواملی را که موجب افزایش یا کاهش یک عنصر مورد بررسی (مثلا در عکس بالا شادی یک نفر) می شود را ازمای کنند و تاثیر و شدت آن را در حد امکان بسنجند. مثلا در مرکز یادگیری VVELC علاوه بر تمرین بالا در مورد دیگری از دانش آموزان خواسته شده بود "تاثیر افزودن ادویه هایی نظیر فلفل یا شکر و ... را بر طعم پیتزا بسنجند و راه های خلاصی از آن را (اگر آزاردهنده شدند) شرح دهند. دانش آموزان می بایست هر یک جداگانه این آزمایش ها را انجام دهند و براساس تجربیات شخصی خود (خصوصا در مورد احساسات و رفتارها) عوامل افزاینده و کاهنده را مطرح کرده و تاثیر آن را بر کل سیستم بیان کنند و در مواردی با دانش آموزان دیگر مقایسه کنند.
منابع: منبع یک / منبع دو / منبع سه
پی نوشت: یک اینفوگراف در مورد "عادات افرادی که سیستمی فکر می کنند"
منبع