آیا نمایشگاه کتاب به کتابفروشی‌ها آسیب می‌زند؟

  نمایشگاه کتاب، به سادگی می‌تواند بر روی دو تا سه ماه فروش کتاب‌فروش‌های محلی تأثیر منفی بگذارد و شوکی جدی برای فروش این فروشگاه‌ها محسوب می‌شود.

  نمایشگاه کتاب، نوعی رویداد فرهنگی است که کتاب و کتاب‌خوانی را تشویق می‌کند و اتفاقاً اثر مثبت این تشویق، تا حدی در سایر فصل‌های سال هم باقی می‌ماند.

  از حذف کتاب‌فروشی‌های محلی، هیچ‌کس جز کتاب‌فروش‌ها ضرر نمی‌کند. این صنف – درست مانند صنف تاکسی‌های معمولی – در حال نابود شدن است و باید الگوهای جدید را (از نمایشگاه گرفته تا فروش دیجیتال) به عنوان جایگزین خود بپذیرد.

  در بلندمدت، ناشران از کمرنگ یا حذف شدن کتاب‌فروشی‌های محلی ضرر می‌کنند. این کتاب‌فروشی‌ها، فضاهایی برای تبلیغ دائمی کتاب و کتاب‌خوانی هستند و بر پایه‌‌ی رابطه‌ای که با خوانندگان شکل می‌دهند، موتور محرک بخشی از تقاضای بازار هستند.

  کتاب‌هایی که از نمایشگاه خریداری می‌شوند، با کتاب‌هایی که در طول سال خریده می‌شوند، تفاوت دارند. بخشی از کتاب‌های نمایشگاه، نیاز واقعی خوانندگان نیستند و خرید آن‌ها، صرفاً خریدی تکانشی (Impulsive) است. بنابراین، نباید اثر نمایشگاه را منفی فرض کنیم.

  بودن نمایشگاه کتاب فی‌نفسه بد نیست. اما نمایشگاه باید به محلی برای ملاقات با ناشران و نویسندگان و مترجمان تبدیل شود و جنبه‌ی فرهنگی آن بر جنبه‌ی تجاری‌اش غالب شود. این فروشِ کتاب در نمایشگاه کتاب است که مشکل‌آفرین است و نه ذاتِ نمایشگاه کتاب.

  خرده‌فروشی توسط عمده‌فروش‌ها،‌ در همه‌ی صنایع کمابیش وجود دارد و به عنوان بخشی از واقعیت بازار پذیرفته شده است. در این زمینه، کتاب‌فروش‌های محلی از بخت بهتری برخوردار هستند. چون این نوع حضور جدی عمده‌فروش‌ها در بازار خرده‌فروشی، به مقطع کوتاهی در نمایشگاه کتاب محدود است و در باقی سال، تقریباً ناچیز است.

  کتاب‌فروشی‌های محلی باید به تدریج یاد بگیرند که «تجربه‌ی لذت‌بخشِ بودن با کتاب و خریدن کتاب» را ایجاد کنند و خود را در نقش سوپرمارکتی که کتاب می‌فروشد نبینند. تجربه‌ی حضور در کتاب‌فروشی می‌تواند با تجربه‌ی حضور در نمایشگاه تفاوت داشته باشد و اگر کتاب‌فروش‌ها در این زمینه کوتاهی کرده‌اند، نباید آن را گردن نمایشگاه کتاب بیندازند.