حسابداری ذهنی چیست؟ | تعریف حسابداری ذهنی و چند مثال
- بتوانند مفهوم حسابداری ذهنی را تشریح کنند و بگویند حسابداری ذهنی چیست.
- بتوانند برخی از سرفصل‌های حسابداری ذهنی خود را تشخیص دهند و نام ببرند.
بحث حسابداری ذهنی یکی از بحث‌های بسیار مهم در روانشناسی پول و بحث‌های مالی رفتاری (Behavioral Finance) است. این بحث برای نخستین بار توسط ریچارد تیلر مطرح شده و پس از آن توسط اقتصاددانان و روانشناسان متعددی مورد بررسی قرار گرفته است.
او می‌کوشد تعریف حسابداری را – به معنای رایج میان حسابداران – درباره‌ی ثبت و نگهداری ذهنی هزینه‌ها و تصمیمهای مالی نیز به‌کار بگیرد.
تیلر با استفاده از بحث حسابداری ذهنی به ما کمک می‌کند منطق پشت برخی از رفتارهای انسان‌ها را که ممکن است در نگاه اول، غیرمنطقی به نظر برسند، درک کنیم و بتوانیم توضیح دهیم.
اجازه بدهید بحث را با مثالی که خود تیلر مطرح می‌کند آغاز کنیم.
اگر ساده‌ترین کتاب اقتصاد رفتاری را هم خوانده باشید، حتماً در آن با این سوال کلاسیک مواجه شده‌اید:
حالا اجازه بدهید سوال بالا را در قالب دیگری بررسی کنیم:
فرض کنید کیف پول را گم نکرده‌اید و عطر را هم خریده‌اید. اما دقیقاً هنگامی که در حال خروج از فروشگاه هستید، کیف از دستتان به زمین می‌افتد و شیشه‌ی عطر می‌شکند.
آیا دوباره به فروشگاه بازمی‌گردید و همان عطر را می‌خرید؟
احتمالاً می‌توانید پاسخ اکثریت مردم را حدس بزنید:
دسترسی کامل به این درس برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت به عنوان کاربر ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به سایر بحث‌های مرتبط با روانشناسی پول به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درس‌های مختص کاربران ویژه متمم
با توجه به بررسی‌های ما، دوستان متممی علاقه‌مند به درس روانشناسی پول از درس‌های زیر هم استقبال کرده‌اند:
تاریخچه پول | سواد مالی کودکان و نوجوانان
خودشناسی | شخصیت شناسی | مذاکره
افزایش عزت نفس | زندگی شاد | تصمیم گیری
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
تمرین:
۱- فهرست هزینه‌هایی که طی یک ماه اخیر انجام داده‌اید را – هر چقدر به یاد دارید – روی کاغذ بنویسید (لطفاً این زیر ننویسید).
حالا تلاش کنید که برای هر کدام از آنها یک عنوان پیدا کنید. هر وقت هزینه‌ی جدیدی به ذهنتان رسید، تلاش کنید آن را زیر یکی از عناوین قبلی قرار دهید و اگر دیدید نمی‌شود، عنوان جدیدی را هم در نظر بگیرید.
حالا چند مورد از عناوین و سرفصل‌های حسابداری خودتان را اینجا برای بقیه‌ی دوستان متمم بنویسید.
۲- (کنجکاوی گروه متمم) هزینه‌ی اشتراک متمم را زیر چه عنوان سرفصلی قرار می‌دهید؟
چه هزینه‌های دیگری در این سرفصل ثبت می‌شوند (کاملاً ناشی از کنجکاوی است و اگر دلتان نخواست جواب سوال دوم را ندهید).
۳- به سرفصل‌های حسابداری پدر و مادر خود نگاه کنید. سرفصل‌های زندگی خودتان را هم ببینید. کدام سرفصل‌ها در حسابداری ذهنی آنها وجود داشته که در حسابداری ذهنی شما وجود ندارد؟ یا بالعکس. کدام سرفصل‌ها را شما به حسابداری ذهنی خود افزوده‌اید؟
درس بعدی، قسمتی از کتاب دلارها و منطق ما نوشته‌ی دن اریلی است که دقیقاً به بحث حسابداری ذهنی و خودفریبی‌های ما در این زمینه می‌پردازد. خواندن آن به درک بهتر حسابداری ذهنی کمک خواهد کرد.
چند مقاله درباره حسابداری ذهنی
در حدی که ما در درس روانشناسی پول متمم لازم داریم، آن‌چه در این درس و درس‌های بعدی درباره تعریف حسابداری ذهنی و کاربرد آن گفته شده کافی است.
اما اگر قصد داشته باشید چند مقاله در مورد حسابداری ذهنی بخوانید، بهترین نقطه‌ی شروع، دو مقاله‌ای است که ریچارد تیلر در این زمینه منتشر کرده است.
فایل PDF هر دو مقاله را می‌توانید از طریق لینک‌های زیر دانلود کنید.
در مقاله اول، بیشتر به بحث‌های عمومی و توصیف و تعریف حسابداری ذهنی پرداخته شده و مقاله‌ی دوم، به بررسی حسابداری ذهنی بر تصمیم گیری مصرف کننده پرداخته شده است.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی روانشناسی پول به شما پیشنهاد می‌کند:
- روانشناسی پول و آن‌چه باید درباره پول بدانیم
- اقتصاد رفتاری چیست و دانش مالی رفتاری چه رابطه ای با آن دارد؟
- بررسی تصمیم گیری اقتصادی جانوران | میمونها و طوطیها
- مالی درمانی (Financial Therapy) چیست؟
- ریچارد تیلر (ریچارد تالر)
- آدریان فرنهام | از روانشناسی پول تا رفتارشناسی در محیط کار
- پرسشنامه MBBS آدریان فرنهام: سنجش نگرش پولی
- روانشناسی پول و رابطه پول و امنیت
- روانشناسی پول و بحث رابطه پول با تلاش و توانایی
- روانشناسی پول و وسواس پولی
- روانشناسی پول و تمایل به نگهداری پول
- روانشناسی پول و نگرش پولی و ناکافی بودن پول
- روانشناسی پول و رابطه پول و قدرت
- خرید درمانی: راهکاری برای بهبود ناراحتی و افسردگی؟
- مطالعه تکمیلی: انسان، حیوان اقتصادی نیست (درباره‌ی عدد ۱۳۷)
- مالیات بر گناه | آیا مالیات گناه میتواند یک راهکار اثربخش باشد؟
- حسابداری ذهنی چیست؟ | تعریف حسابداری ذهنی و چند مثال
- حسابداری ذهنی و روشهای خلاقانهی خود فریبی | دن اریلی
- پیش نویس پولی (Money Script)
- کدام را انتخاب می‌کنید: به دست آوردن یا خرج کردن پول؟
- پیش نویس پولی (۱): اجتناب از پول و بحث‌های پولی
- پیش نویس پولی (۲): تقدیس پول
- پیش نویس پولی (۳): پول و موقعیت اجتماعی
- پیش نویس پولی (۴): نگهبان پول
- آیا میتوان از «ظرفیت پول داشتن» صحبت کرد؟
- کتاب کج رفتاری (شکل گیری اقتصاد رفتاری) نوشته ریچارد تیلر
- کتاب دلارها و منطق ما (دن اریلی)
- کتاب نابخردی های پیش بینی پذیر | دن اریلی
- درآمد پایه همگانی – شما آن را چگونه میبینید؟
- کتاب روانشناسی پول | آدریان فرنهام
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبت‌نام | اطلاعات بیشتر فهرست درس‌های متمم
نویسنده‌ی دیدگاه : امیرعلی رستگار کازرونی
..::هوالرفیق::..
اول بگذارید کنجکاوی متمم را برطرف کنم: جز سرفصل «هزینه های ضروری» است. حالا بگذارید متمم را کنجکاوتر! کنم: به غیر از این این سرفصل، هیچ سرفصل دیگری در ذهنم تعریف نشده است...!
در واقع رفت و آمد، قبض تلفن همراه، مهمانی دادن یا مهمان کردن دوستان، پوشاک و... همگی جز سرفصل هزینه های ضروری هستند و به طور کلی چیزی به نام هزینه های غیر ضروری برایم تعریف نشده است.
شاید برای این بود که هنگام خواندن مثال عطر در دو حالت گم شدن پول و شکسته شدنش، در هر حال عطر را می خریدم!
الان که این را می نویسم کمی حس نگرانی و اضطراب دارم؛ در هر حال این نوع حسابداری ذهنی چیز منطقی نیست...!
هرچند که در خانواده مرا فردی که رفتار اقتصادی خوبی دارد می شناسد و به این معروف هستم که امیرعلی پول هایش را پس‌انداز می کند و خرّاج نیست. اما باز می دانم که باید در این باره بیشتر بخوانم و آگاهانه تر رفتار کنم.
پ.ن: سعی کردم با خواندن دیدگاه دیگر دوستان سرفصل های ذهنی خود را به تفکیک بنویسم اما تنها سرفصلی که واقعا در ذهن دارم همین است: هزینه های ضروری