تعریف مهارت چیست؟

در معرفی درس توسعه فردی، بارها از واژه‌ی مهارت استفاده کردیم و ترکیب‌های مختلف آن از جمله مهارت فردی و مهارت سازمانی و برنامه ریزی برای توسعه مهارت را به‌کار بردیم.

ما واژه‌ی مهارت را آن‌قدر در گفته‌ها و نوشته‌ها به‌کار برده‌ایم که کمتر به مفهوم مهارت و تعریف مهارت فکر می‌کنیم.

اما اتفاقاً بسیاری از واژه‌های که به‌صورت گسترده به‌کار می‌روند، بیشتر نیازمند تعریف و مفهوم پردازی هستند. چون ممکن است به اشتباه فرض کنیم معنایی که از آن‌ها در ذهن همه‌ی ماست، مشابه یا یکسان است.

بنابراین کاملاً طبیعی است که انتظار داشته باشید پیش از جلو رفتن بحث، تعریف مهارت را به شکلی شفاف‌تر ارائه کنیم تا در درس‌های آتی مشخص باشد دقیقاً از چه چیزی حرف می‌زنیم.

این تمرین – که انجام آن چندان هم ساده نیست – احتمالاً به شما یادآوری می‌کند که با وجود استفاده‌ی زیاد از واژه‌ی مهارت، نمی‌توانیم به سادگی آن درباره‌ی مصداق‌های آن تصمیم بگیریم.

ضمن این‌که با توجه به دشواری این تمرین، به نظر می‌رسد هنگام حرف زدن از مهارت یا برنامه ریزی برای توسعه مهارت، ابتدا باید تعریف مهارت را – حتی در حد یک قرارداد میان خودمان – مشخص کنیم تا بهتر بتوانیم گام‌های اجرایی بعدی را برداریم.

واژه‌ی مهارت و صفت ماهر در ادبیات و نوشتار ما تازگی ندارد و در اشعار و گفته‌های کهن هم به‌کار رفته است.

اما معنای این اصطلاح در طول زمان، تغییر کرده است.

ما – و مردم بسیاری از فرهنگ‌های دیگر – اصطلاحات استادکار ماهر و نقاش ماهر را به‌کار می‌برده‌ایم، اما از ماهر بودن مثلاً در تصمیم گیری یا آموزش استفاده نمی‌کرده‌ایم.

شاید به همین علت، اصطلاح چیره دست و ماهر (یکی فارسی و دیگری عربی) تا حدی مترادف فرض می‌شده‌اند. وقتی از چیره دست استفاده می‌کنیم، یعنی مهارت را بسیار فیزیکی و مکانیکی دیده‌ایم.

سنجش و اندازه گیری مهارت هم چالش‌های فراوانی داشته و دارد. در حدی که سازمان OECD در گزارشی که درباره‌ی تحلیل وضعیت مهارت نیروی کار و نوآوری منتشر کرده، به این نکته اشاره می‌کند که مهارت به علت دشواری اندازه‌گیری، در موارد بسیاری صرفاً به عنوان ترکیبی از آموزش رسمی، آموزش غیررسمی و تجربه در نظر گرفته می‌شود (+)

خود ما هم در فرهنگ‌مان این تجربه را داریم و می‌دانیم که بسیاری از ما، وقتی از نیروی کار ماهر حرف می‌زنیم، معمولاً به چنین فاکتورهایی فکر می‌کنیم و با این نگرش، نهایتاً مهارت به همان مفهوم آموزش تئوری و داشتن مدرک و Certificate و سابقه کار نزدیک می‌شود.

از سوی دیگر با مرور چند مقاله درباره مهارت و مشاهده‌ی اختلاف‌نظرهای موجود، به اقتصاددان‌ها حق می‌دهیم که وقتی از نیروی کار ماهر حرف می‌زنند، در نهایت به کنترل کردن مدارک و سابقه کار رضایت دهند (به عنوان مثال: مقاله اَت‌وِل و مقاله‌ی اِسپِنِر).

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری توسعه مهارتهای فردی به شما پیشنهاد می‌کند: