تعریف مدل، تئوری و قانون چیست و چه تفاوتی دارند؟
از دوستان عزیز متممی انتظار میرود پس از مطالعهی این درس:
- بتوانند برای قانون، مدل و نظریه مثال بزنند.
- در متمم (و البته هر جای دیگر که بحثی علمی در جریان است) واژه های مدل و تئوری و قانون را با دقت نظر بیشتری به کار ببرند.

با توجه به اینکه در میان محققان و حتی نویسندگان فلسفهی علم هم، همچنان اتفاق نظر قطعی در مورد تعریف مدل و تئوری و قانون وجود ندارد، نمیتوان به صورت قطعی در مورد تفاوت این سه صحبت کرد.
اما، با توجه به اینکه در درس مدلهای ذهنی بارها از اصطلاح مدل استفاده میکنیم و در متمم هم بارها به سراغ نظریه های مختلف از جمله نظریه های مدیریتی و نظریه های روانشناسی میرویم و نیز قوانین زیادی را در مدیریت و اقتصاد و تحلیل سیستمها با هم مرور میکنیم، منطقی است که در این زمینه توافقی داشته باشیم.
بنابراین، لطفاً این درس را نه به عنوان حکم قطعی متمم در تایید یک تعریف و رد تعریف دیگر، بلکه به عنوان یک قرارداد جاری در متمم در نظر بگیرید.
اگر چه طبیعتاً ما کوشیدهایم که این توافق، تا حد امکان بر رایجترین تعریفهای مدل و تئوری و قانون در ادبیات علمی منطبق باشد.
دسترسی کامل به مجموعه درسهای مدل ذهنی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژهی متمم علاوه بر دسترسی به درسهای مدل ذهنی به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
بررسیهای ما نشان داده که علاقهمندان به درس مدل ذهنی معمولاً از بین درسهای متمم به درسهای زیر علاقهی بیشتری دارند:
تصمیم گیری | حل مسئله | یادگیری
تفکر سیستمی | تفکر استراتژیک | تفکر نقادانه
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
تمرین
در مدیریت و کسب و کار، چه مثالهایی را به خاطر دارید که به تفاوت مفهوم مدل و نظریه توجه نشده و یک مدیر یا یک مشاور یا یک کارشناس، مدلی را که در ذهن داشته است، به عنوان یک نظریه مورد استفاده و اتکا قرار داده است؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدلهای ذهنی به شما پیشنهاد میکند:
- مدل ذهنی و کاربرد مدل ذهنی در مدیریت (نقشه راه درس)
- مدل ذهنی و اهمیت شناخت آن (فایل صوتی)
- تا چه حد میتوانید انتزاعی و مجرد فکر کنید؟
- تعریف مدل، تئوری و قانون چیست و چه تفاوتی دارند؟
- مدل مفید، نه مدل درست؛ مسئلهی مدل سازی این است
- چه مدلی مفید است؟ (ویژگیهای یک مدل مفید)
- مصاحبه با مدیر مرکز بیتها و اتمها در MIT
- تعریف مدل ذهنی
- رویدادهای اطراف ما، چگونه الگوهای ذهنی و مدل ذهنی ما را میسازند؟
- فرهنگ علمی | از کتاب عقلانیت و توسعه یافتگی ایران
- مفهوم پردازی چیست و چه اهمیتی دارد؟
- مثالی از مفهوم پردازی: لوطیگری و درویشی
- مثالی از مفهوم پردازی: انواع درونگرایی
- درباره گفتمان یا دیسکورس (Discourse)
- خوشه بندی چیست و چه تفاوتی با طبقه بندی دارد؟
- چرخه عمر چیست و چرا باید آن را بشناسیم؟
- چرخه گارتنر (سیکل هایپ تکنولوژی)
- پارادایم چیست ؟ پارادایم شیفت به چه معناست؟
- کریس آرگریس و فاصله بین دانستن و عمل کردن
- تعریف مدل ذهنی در ارتباط با فرایند یادگیری
- کریس آرگریس و مهارت انجام کارهای مهم بیخاصیت
- مدل مارشال مک لوهان برای تحلیل تکنولوژی ها
- نکتهای در تحلیل تکنولوژی | تکنولوژی خنثی نیست
- ویندوز هولوگرافیک و دستگاه هولولنز مایکروسافت و پارادایم جدید
- آیا مدلها به تقویت بینایی شما کمک کردهاند؟
- در پایان درس مدل ذهنی، باید چه چیزهایی را آموخته باشم؟
- روباه یا جوجه تیغی؟ سوالی که بیش از دو هزار سال قدمت دارد
- پروژه پایانی درس مدل ذهنی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : بهروز مطیع
یکی از دوستان نزدیکم مشاور مالی خوبی است . یک روز درحال گپ زدن برایم مدلی را گفت که به نظر من کمی چاشنی طنز و مقداری بزرگنمایی هم در آن دیده میشود ، ولی روی هم رفته دسته بندی جالبی است .
مدل او به گفته خودش در مورد رفتار حرفهای و میزان اثربخشی کارمندان حسابداری ، و حسابدارهای زیادی که دیده بود شامل 4 دسته بندی میشد :
کارمندان و حسابدارهای خانم مجرد : با انگیزه و بسیار سریع هستند . نقطه ضعفشان این است که کارها را هول هولکی انجام میدهند و آخر وقت خسته و کوفته همه این کارها اثربخشی چندانی نداشته و ارزش زیادی ایجاد نکرده است .
کارمندان و حسابدارهای آقای مجرد : انگیزه ندارند ، دنبال ایناند که ساعت کاری تمام شود و بروند بیرون از محیط کار ، به قرارها و گپ و گفتهاشون برسند .
کارمندان و حسابدارهای خانم بعداز ازدواج : انگیزه و چالاکی قبلی را ندارند ، مسایل خانوادگی را وارد محیط کار میکنند . از هر فرصتی برای مرخصی گرفتن استفاده میکنند و به ندرت اضافه کاری انجام میدهند .
کارمندان و حسابدارهای آقا بعد از ازدواج : وقت بیشتری را برای کارشان میگذارند . سعی میکنند بهتر کار کنند ، ارتقا بگیرند و درآمد بیشتری داشته باشند و با سازمان هماهنگی بیشتری پیدا میکنند .
در واقع اینها الگوهایی است که با تکرار شدن تعدادی رویداد برای دوست من یک مدل را تشکیل داده ، ولی به گمانم با توجه به تاکیدی که روی کلماتش داشت و نحوه ادای کلمات و زبان بدنش ، برای خود او در حد یک نظریه علمی اعتبار پیدا کرده است .