تعریف نگرش سیستمی با یک مثال از پیتر سنگه

زمانی که پیتر سنگه تالیف کتاب پنجمین فرمان را آغاز کرد، هنوز بحث‌های مربوط به تفکر سیستمی و سازمان یادگیرنده چندان فراگیر نشده بود.

حدود ۱۶ سال بعد که ویرایش دوم کتاب پنجمین فرمان منتشر شد، پیتر سنگه برخی بحث‌ها را به صورت دقیق‌تر و با جزئیات بیشتر مورد بحث قرار داد.

بحث نگرش سیستمی (Seeing Systems) اصطلاحی بود که او در ویرایش جدید کتابش به تشریح و توضیح دقیق‌تر آن پرداخت.

او برای نگرش سیستمی دو ویژگی ذکر می‌کند و سپس با یک مثال، می‌کوشد آن را بیشتر و بهتر توضیح دهد.

دیدن الگوهای وابستگی‌ درونی در یک سیستم

وابستگی‌های درونی یا Inter-dependencies اثراتی هستند که بخش‌های مختلف سیستم بر روی یکدیگر می‌گذارند.

بعضی از اثرات را ساده‌تر از اثرات دیگر می‌توان دید.

مثلاً این دو اثر را مقایسه کنید:

• بیرون ریختن زباله از خودرو و اثر آن در کاهش پاکیزگی شهر
• جستجو در گوگل و افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای

هر دو اثر وجود دارند و بر روی آنها مطالعه شده است (اگر چه از لحاظ مقیاس فاصله‌ی زیادی با هم دارند). اما احتمالاً افراد بسیاری اولین اثر را می‌بینند و افراد کمتری به اثر دوم توجه می‌کنند.

البته این یک مثال خیلی افراطی و بزرگنمایی شده است.

مثال‌های روزمره‌تری هم وجود دارند. مثلاً اینکه ما بتوانیم اثر تنظیم موتور را در آلودگی شهر و اثر خرید محصولات با کیفیت داخلی را در ایجاد اشتغال ببینیم.

به هر حال، دیدن وابستگی‌ها و الگوهای آنها و رابطه‌هایی که بخش‌های مختلف سیستم را به یکدیگر مربوط و وابسته می‌کنند، در نگاه پیتر سنگه ویژگی کلیدی نگرش سیستمی است.

نگاه به آینده

نگاه به آینده، ویژگی دیگری است که پیتر سنگه برای نگرش سیستمی مطرح می‌کند.

او توضیح می‌دهد که:

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر سیستمی به شما پیشنهاد می‌کند: